1
10
2
-
http://humanidades-digitales.fhuce.edu.uy/files/original/03ecab9662abacefbeab94422e098ccf.PDF
fc99d7edebda3ee7003e065294066071
PDF Text
Text
ooiubSiq ojaouiBjggg gp ojgg^ojd [a jBipnjsa gp uij OAisnjoxg [9 uo^
OJjsnBjg jop BojquiBsy Ban gp uopBzijBoi A uopejp bj b 'oijbjisj9A
"?un [BJJU3^ ofosuog {9 jod BpBzpojnB 'ofosuog jgp Bsoadxo uoispop
jod a 9ja9uijoiJ9}sod ofnpuoo 4BpBzi[B9j 'gnb ojgfqo jbi UO9 uoiungj
BUn 9p U9I9BZI^B9J BJ OJSgildojd OpU9iqBq 'S91UBipnjS9 A S9JOS0JO.ld B
B9JBJ B;S9 U9 UOI9U9AJ91UI JBp jod 9^U9UIBAIA OS9.[9}UI 98 OUB99Q ^g
•pBqnosg bj gp sojgfgsuo^ soidojd so[ .xod oiuog 'oiJBjisjgA
ofgsuo^ pp soaqmoiui sg.iouos so^ aod o^ubi 'ojogdsgj p
S9UOpBAJ9Sqo SBSJ9Aip SBJ OpuBZI[BUB 'O^IUB^JQ OJU9UIB[9JJ 9p 0J99A
-ojd an 9p uopBJoqBp A uoisngsip 'uopBjgptsaoo B[ b ogoqB 98 ofgs
-ao^ ^g •soipnjsg gp Bssg Bjsg 9p puopnqjsui apiaBziuBSjo BAijiuipp
B[ jBJBdgjd A S9fBj^^[ sguopisodsip 8B^ b ojuginiqdning ^sp 9p uij p
nog 'pBqnoBg bj gp boiubSjo Bjcnjgnajsg bj b sbaijbj9j sguoijsgno sbj gp
oipnjsg jg gnj ofgsuo^ gjsg gp uoigBdngogjd gjaBjsuog A ioabui Bg
avnri3Vd vi aa v^mvoao
•sgpBpiuBuinjj 9p sgjosgjoid
soj jod opiSgjg 'B^njBjjig osonjgnjg ao;gop jg jod opinjijsns opugis
'ojgnSjBg ji^ *g sing jougs jg oi.nmugj gpjBi sbui 'zugsg oipgg gsof
A zgjjniBg oijgqjy 'zgn^ppog BJigjgg gsof 'Bjozjy zgpipj^ ojjopog
'juiqggng oijgjny 'ojgnSjBg ji^) -g sing 'gjqBjsg gjngragjg 'ijBuugg
g^uBuiBiQ sojgfgsnog sgjougs soj A B^Bijggjy gp zgugiuif ouijsnf
jcojgop 'oubo9q jg Jod gjugniBiJBuiSi.io opBouog "S^6I ua opsuSisgp
ofgsuog jgaipd jgp ojbjuibiu jgp uopBiiiui.ioi bj gp oaijoui uoo Bpsgjg
apigBniis bj jgAjosgj Bjsd 'oiaBjisi9Aiug jBjjugg ofgsuog jgp upionj
-osgj jod 'opssBd oinixojd oub jgp gjquigiAOa gpsgp Enjoy #8gjBnj
-iqBq A 8BiJBjagtnBj^gj SBJoq sbj gp bjjb sbih BpsSuojoad uoigBanp eun
gp SBqgnta A SBiJBUipjoBjjxg SBjjg gp ssunSjB 'sguoisgs Bun A Bjugj
-biio 0S6T lIB P ^in^^np opBzijBgj Bq 'sgjuguodniog sns gp biouoisisb
bj ug pBpmpisB wei^ uoo 'pBjjnoBg bj gp oaijo9jiq ofgsuog jg
orasMOD aaa saavaiAixav
0S6T
V^IMOH^
�para la Facultad de Humanidades y Ciencias que su Consejo habia
preparado. Del intenso trabajo realizado dan cuenta las actas de las
seis sesiones de la Asaniblea del Claustro, como de las varias en que
el Consejo de la Facultad se ocupo de este asunto capital. Recientemente se ha llegado a una redaccion definitiva del proyecto de Reglamento Organico, que ha pasado a consideracion y estudio, para su
sancion, por el Consejo Central Universitario.
NORMAS DOCENTES Y ADMINISTRATIVAS
La organization de la Facultad ha exigido, aparte del proyecto
de Reglamento Organico, el estudio, formulacion y aprobacion de
varios Reglamentos y Normas tendientes a regularizar su funcionamiento institucional dentro de las reglas exigidas por la buena administracion y las necesidades de la docencia que en ella se imparte.
Fueron aprobados, entre otros, los siguientes:
Normas Generales para las Licenciaturas, Normas Especiales para
las Licenciaturas en Letras, Historia, Filosofia, Ciencias Biologicas,
Matematicas y Musicologia, Reglamento interno del Consejo, Regla
mento sobre la eleccion y contratacion de profesores y encargados de
cursos, Reglamento para la reeleccion de profesores titulares, Regla
mento sobre la extension y limites de las asignaturas, Reglamento para
la Comision de Adquisiciones, Reglamento para el prestamo de libros
en la Biblioteca y a domicilio, Reglamento para las revalidas de estudios cursados dentro de la Facultad, Reglamento para el examen me
dico para estudiantes, profesores y funcionarios, Reglamento para el
examen toracico para los estudiantes, Reglamento sobre la Biblioteca
y Archivo del Profesor, Reglamento para la distribucion de tareas del
personal administrativo.
COMISIONES
Los variados y multiples problemas de orden tecnico y cientifico
que debio afrontar la Facultad durante el aiio, obligaron al Consejo
y al Decano a recurrir a la colaboracion de Comisiones, en su mayor
parte con caracter informante o asesoras, en las que intervienen los
propios componentes del Consejo, asistiendo ademas a sus sesiones,
la mayoria de las veces, el Decano. Entre otras, actuaron las siguientes:
Revista, Biblioteca, Plan y Presupiiesto para 1950, Reglamento
Organico de la Facultad, Bienestar Estudiantil, Pensiones de Estudio
en el Extranjero, Cincuentenario de la publicacion de "Ariel" de
Rodo, Creacion y funcionamiento de Institutos, Estudio de un Plan
para Ciencias de la Ensenanza, Estudio de Bases para el concurso de
provision de la Catedra de Literatura y Arte, Informantes para los
nombramientos de los profesores titulares, Asesora de Adquisiciones,
Informante sobre Becarios en Matematicas, Ciencias del Mar, Observatorio Astronomico, Investigaciones Originales, Proyecto de Licencia—6—
�— L—
ajqos oziq o[ anb 'ojuoiHKJoy ojjaqog joiaop ja 'pspijBiaadsa ns ap
SBiuai ajqos SBiauajajuoa sajj ojaip anb bjoiab^ anbijug oiuouojjsb
ja iupjjug UBinzn^ -g 'uossjads^g -g 'Absshoj^ -y opjBUjag saaojaop
sajosajojd soj 'uojaiaiq oj isb A 'jnnjaB b sopBjiAia uojang -ajaBduii
as Bjja ua anb BzuBiiasua bj b sajuauijB SBinaj ajqos 'SBiauajajuoa
A sojjisjna sosjaAip 'a^JBd bjjo .iod 'opBzmBi^ao Bq pBjjnaB^ B^
•upisasod ap biuoj ns ap Bqaaj b^ b saiua^sixa
ap Bjanj 'sajqq sosjna so{ sopoj opiuajuBiu Bq ofasuo^) [BnjaB [jj
a soaaisana 'saNvid soa aa vnana sosnaa
"IS61 B ajuaipnodsajjoa
OAijaa[ oub pp ozuaiuioo \a apsap BiauaoiA ua ojsand bjbs Bj^opaisnj^j
BJBd soipnjsa ap usjg jg •SBai^^opig SBiauai^ ap ubjj [a 'oga ap
Bp^^jBaua piaadsg upisnuo^ Bun ^od opBipirjsa 'osaaojd ua Bnur^uo^
•SBUBaiaauiBOJaqj a SBjon^dsg SBjjag ua B.miBiauaaig bj Bisd ubjj
un 'oub jap sauoisas SBiuiqn sbj ua 'oqojdB ag "sajqEfasuoaB sauoioBaij
-ipora sbj ap otpnjsa un b Bipaaoad as ojubj a.nua 0S6I aiUBjn
opiuajucui A gj76I ua opBqojdB SBj^aq ap ubjj aaiujjd ja
anj 'oiusiuiisy "upiaBaijdB ns ua Bpi^oaaj Biauaiaadxa bj jod SBp^f
-asuoaB 'ajjB^ap ap sauoiaBaijipoiu ssun^ijB opianpoJiui ubij as aiuam
-jooa^sog •asopuaijduina usjsa pBpijBnjDB bj ua anb SBjnjBiauaai^ sbj
BJBd sauBjd soj uoaatSjns 'ofasuo^ jap sauoisas sbijba ua sajjBjap sns
sopoj ua oppnasip A op^siAaj anj anb 'osaaojd a^sa 3q -Bpiaouoa Bjanj
anb aiuatuaAuoa jas Bjaipnd anb ua sojuml sojjanb^ ajqos iioundo
ns JBp BJBd 'ofasuo^ ja ua upiaBjuasajdaj ns uauai} anb ap jssad b
'saaaA sspi^adaj sopBuiBjj uojanj sand 'sajuBipnjsa soj ap upiuido bj
oaodiuBj Bpspinasap anj o^[ -soipn^sa soj ap ojjojjBsap ja BJBd sbiujou
A sausjd soAijoadsaj soj ap uoiaBJoqBja bj BJBd 'SBSojaiunu A sa^uana
-ajj sauoiunaj ua ssapi sns j^sajdxa uojaipnd SBaijB(najB[\[ A sboi^
-pjoig SBiauai^ 'nijosojig 'Bijojstjq 'ssjjag ua sajosajojd soj 'jsy
'sopBuapjo soipnjsa
ap Biuajsts ja BiauaSiA ua jauod ap pjBjj as sajBna soj ajuBipaiu sosjna
soj ua sojjanbB jod Bpiuajqo Biauaijadxa bj ap sopBjjnsaj soj bjsia ua
BjaiAnj ajsa anb BJBd A 'ofasuo^ jap ofBqBjj ja jBjedajd ap uij ja uoa
s^api jBiqiuBa BJBd 'sBJnjBu^isB ap sodnjS jod 'sajBiaJBd sauoiunaj
sbijba b sajosajojd soj sopoj b ojiaui ouBaag jg -ofasuog ja jod Bp^jj
-OJJBsap joqBj Bsuajui bj b paajain asjaasq opnd 'psjjnaBg bj ap sapBp
-isaaau sbj b osiaajd ajsnfB un A sajuajsixa soj ap uoisia^j BijdiuB Bun
oiSixa anb 'oipnjsa ap sausjd soj ap umaBqojdB A upiaBJoqBja Bg
omnxsa aa
•sojuBpnAy ap so^jbo ap uoisiAOjd
bj BJBd so^jatu ajqos ajuBiujojuj 'j6I BJBd ojsandnsajg 'BiSojoaisnj^
ua BjnjBiauaaig bj ap ubjj 's^aiSpjoig SBiauaig ua BJnjBiauaaig bj ap
ubjj 'sBjjag ua BjnjBiauaaig bj ap ubjj 'biSojojij 'Baiiuin^) ua Bjnj
�Montalvo; el doctor Antonio Jaen Morente, quien desarrollo un cursillo sobre el Arte de Hispano America; el seiior Eugenio Relgis, que
en cinco conferencias trato el tema "Aspectos de la Cultura y la Civilizacion Europeas", y el seiior Eugenio Coseriu, quien explico las
posibilidades para el estudio de la lingiiistica en el Uruguay. La enfermedad del doctor Claudio Sanchez Albornoz impidio que cumpliera
con el compromiso de dictar un cursillo de ocho lecciones sobre
Maboma y Espana, el que ha sido transferido para el aiio 1951.
PROFESORES Y ESTUDIANTES
Actuaron en el aiio 1950 siete profesores titulares; cinco profesores titulares con caracter interino; treinta y seis profesores contratados; dos ayudantes de clases y dos becarios que en parte ejercieron
funciones docentes, distribuidos asi:
Para
"
"
"
"
la Licenciatura en Letras:11 profesores
"
"
" Historia:7
"
y 1 Ayd.
"
"
" Filosofia:7
"
"
" Ciencias Biologicas:11
"
"
" Matematicas:3
"
y 2 Bees.
Libres:10
"
y 1 Ayd.
Debe hacerse notar que algunas licenciaturas tienen materias cuya
docencia se imparte por un mismo profesor.
En 1950 la Facultad conto con 395 estudiantes inscriptos para
las diferentes licenciaturas y algunos para los cursos libres. En las
licenciaturas las inscripciones fueron las siguientes:
Letras
125 estudiantes
Historia
61"
Filosofia
63"
Ciencias Biologicas
58"
Fisico Quimica, Matematicas y otros cursos
88"
A los cursos libres de Ciencias, Filosofia, Letras, Artes Plasticas
y Miisica concurren numerosas personas.
BIBLIOTECA
La Comision de Biblioteca, presidida por el consejero Jose Pereira
Rodriguez ha trabajado intensamente. El enriquecimiento de su acervo
bibliografico ha sido muy grande, habiendose destinado una importante suma para adquisiciones, en vista de la urgencia de dotarla de
las obras capitales de consulta y estudio. Todos los profesores de la
Facultad han sido invitados a proponer la compra de libros, habien
dose atendido sus pedidos con toda celeridad. Del movimiento y acti—8—
�—6—
•sted ojjsanu ap sopBidojds safejed ua oaijijuap ppajBui jmSas
-noa ap uij p uoa 'oipnjsa ap sauoisjnaxa sbjjo UBjaa^ojd as ojuatu
-oai ajsa uq 'BiSopjuoapg ua soipnjsa jszipaj BJBd 'BjB^g Bq ap
pBpnta bj b 'bjjo Pjjb ap sauopisodxa jbjisia ap uij p uoa 'saJiy
souang ap pspnp B[ b SBga ap Bug *oipnjsa ap sauoisjnaxa sbijba
opszipaj UBq as 'uij ajsa uoa BppajqBjsa 'sapjjuaq SBUiaijQ sbj ap
BpijJBd Bun ap osn ua 'bjjo aod ^ -oduiBO ap sofBqsjj ap uppBzxpaj;
v^ BJBd soipaui so[ 'uojaipid o\ anb saio9ajojd soganbB b opuBjqiaBj
'SBaiSppig SBpuai^ ua BjnjBpuaatq B^ BJBd sbuuo^^ sb[ ua oppa[qB^sa
O^ noa Bjaqduma as anb b pipuadoad pBgnas^ b^ 'a^jBd Bun ^oj
oianisa aa
Bjsa ap oaij^jjsiu
-luipB puosjad p sojBjSinbBj sop 'uopisodo ap osanauoa un ajuBipaui
'uoJBJod.ioaui as oub p ajuB-mp 'ajjBd bjjo jog •soiJojBjoqBq A sojnj
-ijsu^ ap sajBijixnB A sajuBpn^B ap so8iBa soijba BJBd A ouiixpjd oub
p ua aiuaaop odjana p uBJBjSa^ui anb sajosajojd ap soSjbo sosjaAip
sauopBJidsB b opBuiBg Bq as uaiqui^g '[BSjaAiujq bijojsijj ua A
^ ua sa^uBpn^B BJBd soqjaui ap opsiuBg un pzipaj ag
A BJn^Bja;iq ua jB[njij josajojd ap oSjbd p BJBd sauopBJidsB b
un BJBd oiJBiuaj p A sassq sv^ UBipn^sa as ajuauipniay #o8jbd
[a ajuBOBA A osjnauoa p ojjaisap opuBJBpap 'pspiunijodo u^ ojpj
ns ojaip BzuBuasu^ v\ ap sspuai^ BJBd osjnauoa ap punqpig ^^
•sajuBaBA soSjBa so[ ajuauiBuijaiui opsuag Bq ofasuo^ p 'ppadsg upis
-luio^ Bun ap auijojui pp A sajuBJidsB so\ sopoj ap sajuapaaajuB soj ap
oipnjsa un ap osbo Bpso opipaaajd A 'ojubj ajju^ 'SBjpajBa sbjjo sb[ ap
upispojd B[ BJBd 'sosBa so^ unSas 'ajuauiBAisnpxa sojijara ap A uop
-isodo A sojijain ap sosmauoa b opBuiBg p opuaiuodsip 'Bjmouojjsy-\
ap JBpijti josajojd p ajuauiBjoaJip opBjquiou Bq 'SBiauB;sunajp sb^
uojBfasuoaB o[ un8as 'ofasuo^ j^ "BiSopaisg ap pp uppBiuaunqSaj bj
Bipnjsa as A sosjnauoa so\ UBJBgBj anb sapunqijg so^ ap uopBjSa^ui
bj Bja^duioo as ajuaui[Bnjay 'BiuiouoJisy A sajouadng SBaijBniajB^fj
'BiSopaisg 'oSajj^ 'sBpu^dsg BjnjBjaiiq A BnSuaq 'sBoijosogq SBapj
sb^ ap bijojsijj a Bijosogg ua saj^piij sajosajojd ap soSjbd soj jaaA^
-ojd BJBd osjnauoa b sop^uiBg soj opijadaj ubij as one p a^usjng
•Bi^opaisg ap osjna
un pBjpiaBg Bjsa ua BJBjaxp anb 'zajBA^y ^ag BJBg Bjosajojg b^ ap
sopnap so[ ap uopBuop BsoipA bjjo piqiaaj as uaiqure^ •sboijojsijj
sauoiaBSijsaAuj ap ojnjijsuj pp Boajoqqig b^ jbjoOJui b pssd upp
-Buop Bjsg "BzaJBj ns jod sajajui ubjS ap SBimSp s^ga ajjua 'SBjqo ap
ojanmu ajUBjJodtut un ap Baajoqqig B[ ap bijojsijj ap uppaas v^ vjvd
uppBuop oziq BpjBy ojpag asof #jq 'p^pisjaAiujq b^ ap jojoag-xa pp
BtguiBj Bq 'BAtjoadsaj Bjjouiajyf v\ Bjuana Bp Boajoqqig bj ap sapBpp
�COOPERACION
Debe destacarse en esta Memoria la eficaz colaboracion prestada
a la Facultad, que hasta ahora no ha dispuegto de todos log elementos necesarios para desarrollar gu docencia, por otrog centrog de
ensenanza e invegtigacion, egpecialmente por la Facultad de Quimica
y Farmacia, por el Mugeo de Historia Natural y por el Ingtituto de
Ciencias Biologicag. Lag Bibliotecag, particularniente la Nacional, la
del Mugeo Pedagogico y lag Municipaleg, han pregtado gu cooperacion
en el pregtamo de librog a log egtudianteg.
La Migion Univergitaria Francega, por gu parte, ofrecio a egta
Facultad la colaboracion de log profegoreg de Filogofia y Literatura
genoreg Robert Digge y Andre Laggerez, quieneg actuaron dictando
cada uno de ellog un curgillo, geguidog con intereg por log egtudianteg
de lag regpectivag agignaturag.
INVESTIGACIONES ORIGINALES
En cuinplimiento del art. 3. de la ley de creaeion de la Facultad,
ge ha llamado a agpiracioneg con el fin de pregtar adecuado apoyo
a aquellag pergonag que ge propongan realizar tentativag originales
de invegtigacion.
Una Comigion Egpecial egtudia lag propuegtag que han gido pregentadag.
La Ley gancionada el 9 de Octubre de 1950 creo una partida
anual de $ 10.000 para egte objeto. Hasta ahora la Facultad carecfa
de mediog para egtimular lag invegtigacioneg que ge realizaran fuera
de gus laboratories e institutos.
PUBLICACIONES
1) Revista. — En el correr del aiio, ge ha publicado el niimero
quinto de la Revigta de la Facultad, con el giguiente gumario:
Cronica
Francisco A. Saez, Hugo
E. SlLVERA Y CLAUDIO
L. Solari
Eucenio Petit Munoz ..
Jorge Cherataroff
Jose BergamIn
Arturo Ardao
Raul Vaz Ferreira ....
Luis Gil Salguero
G. Guillot Munoz
Fernando de Buen
La estructura genetica de Schistocerca cancellata.
La vivienda ehamia.
Vegetacion halofila de la costa uruguaya.
Moralidad y misterio de Don Juan.
La Seccion de Filosofia del Ateneo (1879-81).
Observaciones sobre la Isla de Lobos.
Notas en cuadernos de trabajo.
El bajo bosque proustiano.
Las bases cientificas y tecnicas en la explotacion
miticola.
Juan Soriano Senorans Nota preliminar sobre Loricaria (Loricaria) devicenzii n. sp. de la cuenca del Rio Uruguay.
G. Villecas Mane
Un teorema sobre inversion local de transformaciones.
Fuera de texto: Artigas, segiin el carbon de Juan Manuel Blanes.
— 10 —
�— IT —
•as^p ap sauops so[ ap oun ua opBaopa anj ojBjjaj oXna
sauog ujnbsof uop 'sBaijsiqg sajjy ap josajoid Bjanj anb pp
p^pipuosjad ajjsnp bj ppjoaaj as 'pBjpiaBg B[ ap sejiib sb[ na BpBzipai
Biuouiajaa B[[puas Bun ua 'ojnairaiaa^jBj ns ap one on asi^duma [y
[ap oaijBjSoa^) JL oauojsijj
ojnjijsuj [ap A SBiJBJaijg sauopBSijsaAuj ap ojnjijsu[ [ap 'BiJBpunaag
BzuBuasug ap ofasuog [ap 'SBJjag ap BiuiapBay B[ ap sop^Sapp aod
B^sandtnoa Bjimluoo noisiuio[) buii b BAijBtoiur ns jod opuaiunaj 'opo^j
•g ^sof ap ltppv,, ap uoiaBai[qnd B[ ap oiJBnaiuanauia [ap uoiobj
-oraarauoa ap safBuarao^ so[ jbziub^jo ap opBiBjj bij
safvvawoH
•BAi^aadsaj bijoiu3[\[ b[ Bjuana sp ouisiubSjo a^sa jod
-iJip o 'sboijpjsijj sauop^ioiisaAuj ap ojn^ijsuj [a jod SBpBzi[B3j sau
-oiaBai[qnd SB[ ^q — •suoiup^sjjj sawoiau^fijsaaw/ ap otnjtjsuj [f
pp sajuBtpnjsa
so[ sopoj ajjua 'asjBzi[Baj ap BqBOB anb 'uotaipa Bjsa ajuauiBsnpjd
JinqiJ^sip psqiiDBg B[ ap o}isodo.ld sg •BuinbBin b sopBjauinu 968'fq ^
oubui b sopBjauinu sajB[duiafa ^QI opBJi; u^q as npiaipa Bjsa ^q
•ojafqo [Bj uoa ajsa jod sopiaaajo uoaanj 'zanibapojj BJiaaag
asof aosajoad oaafasuog aouas [ap jB[naijjBd uoiaaa[oa B[ ap sapu
-iSijo soXna 'aaaoag p aaqos ppog *g asof ap osanasip an ap ojiaasnu
-Bin [ap [iuijsobj p opsaippd Bq 'SBiiijjy ap ajaanui B[ ap oiaBuajuaa
[ap BAijBJouiaiuuoa ^a[ B[ ap uoiaBai[dB aod 'pBj[naBg B[ 'ouistuiisy
aj-taniu nj ap oiuvuamaj jap upiavjowawuo^ (g
•souuin[B so[ Ba^d cqnuiijsa un ouioa ajuB[apB ua asoputtzipaa
BJBnuiiuoa anb 'BAijBiaiui Bjsa ap BiauBjaoduii B[ BJBdBasa aipsu y
•souijbSbj^ oABjsn^ -jg 'tt(Baiaoj
-siq BpiA B[ ua uoisia ng) ojuairaiaBuag [ap SBjsidojg^^ SauosuBg
sppug 'Bjjg '4tjsnoag [aajBj^ ua boijsjjjb uoiaBaaa Bg)5 iBJiawag za[sz
•uoq *y Bp[3fyj 'Bjag 'uBjauiiad BJ^cqi^a B[ ua jouib [ap Biu^op [g :B^J
-o[Sg B[ A. osB[iajB^ ^iuy,, 'Bi[^iABg BJBg -j^[ "Bjag '^SBiuaja sap^paaA
sb[ aod soiq ap Biauajsixa B[ ap BUBiuijsn^y uppBajsouiap Bg,, iBUBp
-uaj^[ Biai[y 'Biag 'mjj adi[ag ap soduiaij ua B[ouBdsa Bjnj[na Bg^
:sajuoin7iis so[ uos BJoqB BjSBq sop^ai^qnd so[ ap so[njij sog 'ltsaj
-UBipnjsg ap souaapsng^ ap 'oub ajsa Bpniatui 'aiaas Bun ua jBaqqnd
BJBd sopBidoadB uBja souum[B ap sofBqB.ij sa[Bna jBaipui b sajosajoid
so[ b ojiaui as 'oubd3q [ap BAijBiaiui jog — •soudapvn'^ (^
•oaijBJoi[qiq [
ajuapaxa ap oiAua [a opiuajqo i;q as A opunm p opoj ap sap^pisjaA
-ing sb[ ap bjjo^bui b[ uoa sauopBpj opioa[qBjsa Bq as opoui ajsa
aQ "BjsiAag B[ ap sajB[duiafa ap ojaiunu ubjS un aqjosqB afuBa [a
'[BJaua^ ug "[buoiobj sbui buijoj ua X joXbui al'uBO un b aapaaoid ap uij
[a uoa 'MSBjBJBdas55 SBAijaadsaj sb[ oijaaq u^q as uoiaipa Bjsa aQ
�Proyecta actualmente la conmemoracion del centenario del nacimiento de Eduardo Acevedo Diaz, preparandose las ceremonias y
publicaciones que deberan hacerse con tal motive
En particular, se ha colaborado muy especialmente en la conme
moracion del centenario de la muerte de Jose Artigas, por intermedio
del Instituto de Investigaciones Historicas. En la Memoria de este
Instituto consta la actividad desarrollada con tal motive
Consideraciones de estricta justicia han determinado que, en la'
Sala del Consejo, fuera puesto el retrato del Dr. Jose P. Varela, durante cuya rectoria comenzo a funcionar la Facultad de Humanidades
y Ciencias y cuyos esfuerzos en pro de la creacion de esta le hani
hecho acreedor a este homenaje.!
PENSIONES DE ESTUDIO, BECAS, MISIONES EN EL EXTRANJERO
Las Pensiones de Estudio correspondientes al actual aiio fueron
concedidas a los profesores Raul Vaz Ferreira y Alfonso Llambias de
Azevedo, quienes se trasladaran a Francia y Espana el primero y'-,
Francia y Gran Bretaiia el segundo, para estudiar asuntos referentes
a la enseiianza que imparten en sus respectivos cursos.
El Consejo establecio un sistema de Becas, dentro de los estudios
de Matematicas. Fueron discernidas las dos primeras becas a los estudiantes seiiores Fernando Forteza y J. Schaffer. Este ultimo no continuo en uso de la suya por haber sido pensionado por la Universidad
de Pennsylvania para estudiar Matematicas Superiores.
La Facultad encargo al ingeniero Agustin Maggi para representarla en los homenajes al fisico italiano Augusto Rigbi; al ingeniero
Rafael Laguardia para hacerlo en el Congreso de I. de Matematicas
de Cambridge (U.S.A.) y en la Union Internacional de Matematicas;
el profesor Carlos Sabat Ercasty actuo en los homenajes a Artigas
realizados en el Paraguay, por indicacion de la Facultad. El profesor
Chebataroff intervino en reuniones cientificas en Brasil, en representacion de la Facultad.
Con motivo de sus viajes a Europa y Estados Unidos, el Consejo
ha encargado al profesor Jorge Romero Brest el estudio de la posibilidad de establecer un museo de calcos escultoricos; y al profesor
Kurt Pahlen la organizacion de audiciones musicales, en la Facultad,j
por medio de grabaciones.]
>
INSTITUTOS|
I
Del funcionamiento del Instituto de Investigaciones Historicas daI
cuenta la respectiva Memoria.' i
Durante este aiio fueron creados dos Institutos: uno de Letras y
otro de Ciencias. Con ello se trato de contemplar las necesidades de
— 12 —
�— t—
•uoianjijsuj bj ap aiuaaop odjana [a jse
m 'soxjo uoa sojBjjuoa soj ozijeai X sajuB^BA ueqBjsa anb
saiosajoid ap so^jsa soj bjbc! souijo^ui soj oiquiou ofasuog jg
•SBin^Biauaaig sbj bjbcI sajqiSixa sbj ap
alias bj b ou o UBiaipuodsaiioa 'sopBiuasaid ajuaiuBiAaid SBtnBi^ojd
b opianaB ap 'SBinjBuIbsB ens ap o^ajdiuoa os.ma ja iBjaip UBiiaq
-ap anb osndsip as 'iBjnjij losajoid ap oSjbd un b ajuaipuodsaiioa
i ja uBdnao anb soj b o sajB^njij sajosajojd soj b o^uBita
•so;a[dinoa sasain ajais b souani o[ jod soibjjuoo soj japuajxa
as 'pjsandnsajd upiOBqduiB Bun opmajqo asjaqsq b paajam X
sajEueiuas sassja sojj ap uozbj b uBJBjaip as sosana soj anb aauajqo
'opBzipaj ozjanjsa p jod 'opn^ -pBjpoBjj ^\ us UBnjaB anb sajosapjtd
so{ ap bijoXbui b^ Bjquiou as anb p jod 'uopBjBjjuoo ap Bmajsis pp
OAijom uoa sop^aja SBUia^qoid so[ opuappsaj 'pBqnaB^ b^ ua sajuai
-sixa sauopBnjis sb[ sspoj oipnjsa ofasuo[) ^^ •ajuauiBsopnuiui opn^
-uaiuBjSaj Bq as ajuaaop puosjad p opoj ap o^uaxuiBiquiou ]^^
saaosadOHd
•sosjna soj; ap
ubjo b SBjisiA sBnpisB a^uBipaui 'sBpBiuoj SBpipaui sb[ ap soioipu
-aq so^ ajuaraBjaajip jbjbjsuoo opipod Bq oubo3q ^^ "ajjBd joXbui
ns ua sopqduina opts usq oub pp SBUiBj^ojd so^ 'ojuauioui a^sa ua
opuaiqpaj ubjsb as anb sauuojui so^ b opjanaB a(j -pspanuajua o joX
-bui Bzianj ap sauozsi lod X ouimjui ajuauipai SBjpj ap oiauinu un
ouis asopuBi^si^ai ou 'ajuapaxa opts Bq saaosajoid so^ ap BpuajsisB b^
o^uBna jod 'ouanq asiBiapisuoa apand s^pipaiu SBjsa ap opBqnsaj \^
•ajiBdiui as anb ua biuioj b^ X BzuBuasua bj aaaajqB;sa piAjosai X biibi
-oq uptanqiijsip X SBuiBi^oad so^sa sopo; oipn^s^ "SBiuaj ap odniS o
Biuaj Bp^a b BUBuijsap as anb oduiaij jap upianqiijsip jbuo^ej eun
X saiosajojd soj sopoj b SBiuBigoid soj ap Bunjiodo upiaB^uasaid bj
oiSixa ofasuo^ jgj "sasBja sbj iianpuoa ap opoiu X buiioj bj oraoa jsb
'souuinjB X saiosajoid ap sBiauajsisB sbj ap uoiobzijbosij bj laaajqBjsa
osiaaid anj 'BinjEiauaai^ bj BiBd sop^siAai sauBjd soj Biaua^p u^
sasvaa aa
•SBAijaadsai sbuuou
sbj un^as BiBuoiaunj 'sBjaBx^ SBpuai^ ap ojnjijsuj jb ojuBna ug
'IS6I ^B I3 ua ^-iqap^ ^nb upisas Biauiiid bj ua ojibjbii aqap
anb ofasuo^ jap uoianjosai b Bijuanaua as BUBoiJauiBoaaqj BinjBi
-aqg ap ojuauiB^i^dap jap o^uaiuiBuoiaunj ja BiBd o;uauiBj^aj jg
•aaoj^jog X BUBapauiBoiaqj BinjBiajig 'Bjousdsg
BinjBiajig 'BaijsinSuig ap :sojuaiuBjiBdap oijBna ap assq bj aiqos
opBin)ani]sa opts Bq sojja ap oiauiiid jg "sopiuiiidns uBijnsai uop^aja
B^sa lod anb Bjuiouonsy X SBoisBjg SBijag ap soii^ijub soj UBijduiB X
UBjuauiajduioa 'uapunjaa anb 'sB^aBxg SBiauaig ap X BiSojojig ap soj
UOIB3I3 ag -si^d jap oaiji^uata X jBinjjna ajuatquiB jap sbj X pBjjnaBg bj
�En los contratos se establecieron, como es de rigor, todas y cada
una de las obligaciones a que los profesores se deben cenir en el
cumplimiento de su trabajo. Como se ha dicho, se ha establecido
un severo contralor en la asistencia de profesores y encargados de
cursos, sustituyendose el sistema de planillas por el de libretas de
clases, libretas en las que el profesor debe dejar constancia de su
asistencia y, ademas, indicar el tema tratado en cada clase, fijar los
temas para los trabajos de pasaje de curso de los alumnos, anotar
su juicio acerca de la actuacion de cada uno de ellos, etc., documentando asi directamente toda la actividad de la clase.
Cabe senalar que^ por iniciativa del Decano, desde este ano los
profesores recibiran sueldos de vacaciones, iguales a los de actividad,
beneficio del que hasta ahora solo habian gozado los catedraticos.
Actualmente se gestionan dos importantes contratos: el del pro
fesor Jean Wahl, que vendria a dictar un curso de Filosofia, y el
del profesor Horacio J. A. Rimoldi, para regentar cursos de Psicologia. El profesor Rimoldi partira de Estados Unidos para Montevideo
en Febrero de 1951 para iniciar su labor.
ESTUDIANTES
Ha sido establecido el fichero de estudiantes, donde se consigna
toda la actividad del alumno. Para ello ha sido preciso regularizar
los expedientes de todos los alumnos que han actuado en la Facultad
desde 1946, lo que ha exigido al Decano y a la Oficina una labor
ardua, debiendose someter cada caso a un estudio en detalle de la
actuacion anterior del estudiante y de su asistencia a todas las clases.
En consecuencia, por imposicion de las circunstancias, se procedio a
revalidar los estudios hechos en la Facultad, siempre y cuando de
ellos hubiere quedado una constancia documentada.
Como medida de fiscalizacion ha sido establecida la Lihreta de
Clase, donde los funcionarios de la Facultad registran la asistencia
o inasistencia de cada alumno y donde el profesor debe hacer las
anotaciones correspondientes a los temas de cada clase, asi como la
indicacion de cuales han sido los fijados a cada alumno para su
trabajo de pasaje de curso. En la misma libreta constara, en adelante,
la calificacion que haya merecido al profesor y a los tribunales el
trabajo de cada alumno. Todos estos datos se Uevan posteriormente
a la ficha del estudiante.
El estudiante debe munirse de su respectivo carnet, sin el que
la oficina no le admite la presentacion de su trabajo de pasaje de
curso. Otro tanto ocurre si el estudiante no se ha sometido al examen
toracico requerido, con caracter obligatorio desde mediados de ano.
SECRETARIA
La Secretaria, merced a la ampliacion de su personal, ha podido
dar exacto cumplimiento a sus funciones. De tal modo, ha enviado,
manteniendolos al dia, los repartidos necesarias para la informacion
— 14 —
�— si —
aiuaSuj ap pBqnaBg B[ ap sojuauiBjjBdap A souo^BJoqB^ so[
sajuB anb sa[Bao[ so[ ap soqanui opuBAOuaj uejsa as 'a^jBtl
"bijojsijj na BjnjBiauaaiq B[ e.ibcI sassp usjaip as ssga ap
g "SBaupjsijj g ap o^njijsnj [a opBjBjsu; Bq as sasam soun[B
p anb sb[ ua 'Bfsq BjuBjd B[ ua sb[bs seijea opBi^dajd nBq
.iBd Bun joj 'pBqnaBg b[ ap sBiauatuaAuoa if sapBpisaaau sb[ b
'a[qisod oj^ ua 'opBjdBpB opuais B;sa 'sBxauy sbuib^j A BwaiuaSuj a
BJtnjaajinbay ap sapBjjnaB^ sbj ap if 'sBatjBuiaiBj^[ ap pB
B[ ap 'buisiiu pBpisaaAiujq v\ ap ojuaisB opis jaqBq jod 'upiai
BjapBp.iaA Bun auaij anb if pBjpiaB^ b^ Bdnao Bjoq^ anb
•SBjjia sa^Bn;aB sb[ ajqos 'a^qBSuadsipui o.iad 'a^qBiaajds oj
-uauniB un BJBjuasaadaj anb 1 'o^isuoa aB.ij ouisiubSjo ^ap ojuaiuiiaaja
[a anb sap^pisaoau SBAanu sbj uB[duia;uoa as anb [a ua [6I BJB(I
ojsandnsaad un opBauBjd Bq ofasuo^ [a 'o[[a ap oiamfjad uig
•a^a 'Baiuiin^) 'SBaip[oig ssiauai^ ap
so[ sopiiqaui 'sauoiaaas SBsaaAip sbj na UB^aip as anb sosjna soj sopoj
'[BnjaB [B3O[ [a ua 'ouiixojd oub [a Jiunaj UBjiuijad anb sauoiaBjBJi
-uoa sbj .iBzijBajc A SBjqo sb[ jBiaiui opipod Bq as 'pBjjnaBg B[ b sop
-tnqijjB sojaiauBuij soipaui soj ap uoioBqduiB Bjsa b sbiobj^) '6^76t ua
Bjuodsip pBqnaBg B[ anb ap sosjnaa.1 soj ajqos o^ ^g [ap oiuamnB un
opiuajqo asopuatqBq 'oub [a opoj BJBd opBZBjj BuiBaSo^d [a asjqduina
opnd 'SB[[a b paajaui S0S6T 9P ^^qnjao ap ^ ap ifa[ aod pB^noBg
B[ ap ojsandnsaj^ [B SBpBJBdioaui uoianj sauoiaBqduiB SBjsg
•ojsandnsajd
ns ap sojqnj so[ ap upiaBqduiB Bun opuaipid oi.iBjisjaAiujq [Bjjua^
ofasuo^ [B piSiaip as ofasuo^ [a ouBaa^ [ap BAijBiatui jod 'upia
-Bn^is B[ Bpoj a[[Bjap ua BpBipnjsg 'ajuaiouns Bjjas ou 6^61 U9 PBJA
oisandnsaj^ [a anb ap uojaiqiajad^ as 'p^^naBg B[ ap uoiobziub^
ap ofBqBjj ns uojbzuouioo ofasuo^ [a if oubdbq [a SBuady
SVZNVNId
•upiaisodo
ap osjnauoa [b opi-unaaj sq as 'so|Bj^mbB} ap so[ oiuoa 'soaiuaa^
so2jb3 so[ bjbj -so^ijaui ap osjnauoa ojapspjaA 'sauoiaBJidsB b op^ui
-B[[ oiAa^d un oqaaq Bq as so^jb^ so[ sopoj ap upisiAOjd B[ bjbj
•ofasuo^ [a o ouBaa^ [a jod 'sopBaipm
uojan^ a[ anb sopiiauioa so[ uoa aiuaui[Bn]und opgdmna A 4B[[a ua
usniOB anb ssuosiad sb[ b if p^qnoBg bj b sa^uaiajaj sbioijou sb[ SBpo;
opuaiunaj 'Bsuajtd ap sa^joaaj ap oxaiAJas [a opipuaiB Bq ^sosiab sojjo if
ofasuo^ [a jod sopBjBjj sojunss so[ ajqos uauinsai un uoa ssuajd ap
sopBaiunuioa opijiuiaa 'sajuBuijoju[ a sa[Biaadsg sauoisiuio^ sb[ BJBd
sauoiaB^ia sb[ opBzqBaj B[j 'SBjay sb[ s^poj opBjoBpaj if sbiusiui sb[
b opipuaiB 'sauoistuio^ sb[ BJBd sauoiasjia sb[ oqaaq Bq SsaaB[naJia
if soiaijo ap ojamnu ubj2 oprqmaj Bq ^sojafasuo^ sajouas so[ ap
�mas Anexas, locales que se destinaran a los laboratories y centros
de investigacion en Ciencias Biologicas, Quimica, Fisica, Psicologia,
Historia Natural y Musicologia.
Sin perjuicio de lo que por sus propios medios y directamente
esta haciendo la Facultad en esta materia, se ha pedido la colaboracidn del Ministerio de Obras Publicas, el que de inmediato ha destacado a sus tecnicos para estudiar las reformas y remozamientos que
deberan hacerse en el edificio, el que en algunas partes manifiesta
un estado de vetustez que exige atencion urgente.
EQUIPO, MATERIAL INFORMATIVO, CIENTIFICO Y EDUCACIONAL
Una tarea muy amplia ha debido cumplirse en el ano transcurrido respecto al equipo con que debe dotarse a la Facultad.
Por una parte, el crecimiento de la Biblioteca ha exigido una
atencion preferente, con respecto al material informativo y bibliograficos; pero ello ha traido consigo el problema del local y de las
instalaciones para albergar el gran mimero de obras que han sido
adquiridas.
La Facultad tiene la esperanza de ocupar en fecha muy proxima
el local que fuera de la biblioteca de la Facultad de Ingenieria y
Ramas Anexas, del que se conservara la caracteristica de las instala
ciones, que si bien no condicen en todo con un moderno acondicionamiento bibliotecnico, en cambio armonizan en el ambiente del
antiguo edificio.
El Decano proyecta instalar un centro de actividades estudiantiles
en el actual local de la Biblioteca, centro que serviria para reuniones
de estudio y donde se instalaria una pequena biblioteca y otros servicios.
Los equipos de reproduccion musical, de fotografia y fotocinematografia, asi como todo el material de trabajo para los laboratorios,
han sido licitados o lo estan siendo.
El ano proximo la Facultad dispondra de muchas de las insta
laciones mas indispensables para llevar adelante el trabajo normal
de las clases. Dispondra asimismo de aparatos y material para intentar, en su propio medio, algunas investigaciones y trabajos de
calidad, poniendo a disposicion de profesores y alumnos un equipo
por lo menos suficiente para el comienzo serio y racional de los
trabajos.
Tambien ha sido preciso adquirir muebles, maquinas de escribir,
material de oficina, ficheros, invirtiendo sumas de verdadera importancia, pues el aumento de los servicios de la Facultad asi lo ha
exigido.
Se realizan estudios para proveer a la Facultad de un importante Observatorio Astronomico, que permita a la Repiiblica participar en los importantes trabajos de observacion que se realizan en
el Hemisferio Sur. La Intendencia Municipal de Montevideo colabora
en este importantisimo proyecto, cuya ejecucion requiere medios financieros de gran entidad.
— 16 —
�— LI —
•ojsandnsa^d usjd ja opuam^is (aja 's^aip
sauoiaBaijqnd 'sauoiaaajoa 'SBais^q SBjqo opua^njaui) sbijbjS
-oijqiq jcjuasajd b ojsui soj A 'oAijaaj oub jap sopcipaui A sozaimoa
b 'pBjjnaB^ bj ap sajosajoad soj sopoj b 'saaaA sop jod 'o^nsuo^ (q
•a^uauiBiAaad opsip
-njsa ooiub^jo nBjd on opuaitiSis jBiaajBui jap uptaaajas bj ozijBajj
(b
: ojuaTunpaaoad aiuam^is ja a^uBipam
opojjad ajsa aiuBjnp SBpBzijsaj sauoiaisinbpB sbj SBpoj ouBaajj ug jb
osndoad upisitno[) Bqj — •optjmbpv jvijaiviu jap -uptaaajag ogj
kioistoo3 vi aa saavaiAix^v
"61 :SjjjBjqag -jojj if :zuaBg -jg igl :zanSjjpop[
^ :Bjozjy zapuaj^[ -jq igj :oi3ubjb^[ -joj^ "Sq^ :^ip
Q\ :sBiay gy 'jo-qj :sBiauajsisB sajuain^is sbj
as anb sbj ua sauoiunaj g^ uojbzijb3J[ as opoiiad ajsa
•zuaBg o^paj gjg A Bjozjy zapuap^[ ojjopojj #jq 'BipjEn^Bq; j^bjbjj
•Suj 'oiauBJB^f opumup^ 'Joj,j 'ssijy •[) ojpuBfajy 'Jojj 'ujBjqag
uiuuy "joj^j '(ajuapisajd) zanSjjpojj BJiaja^ asof "joi^ oaafas
-U0^ 'sajouas soj jod BpBjSajm OAi^sa Baajoijqtg ap uoisiino^ B^
v^axonaia aa noishto^
SBjuijsip sbj
'noiaBnuj^uoa b 'uBjjB^ap as o^sandxa oj ap uoisia jofoiu sun bjb,j
•Baajoijqig bj ap saiaanBnwad sapspisaaau sbj JBpinasap uis
isajuBijjiijsa A sajosajojd ap sapn^aijos sbj b 'sbiu zaA bjib^ 'apaodsa^
anb uoiaaajoa bj ua pBptniJojiun jo^bui ; uoiasziuB^ijo ap sajBjaua^
sajsufnaj tsoaiuaa; sosaaojd soj ua p^pisuajui ubj^ i soaijBiSoijqiq
sa^jodB sauiBjJoduii :aBjBuas souiapod 'sb^jej sbj SBpoj ap ajq^japis
-uoa o^uaiuiBiuaaajOB un oaijiuSis anb 'BpBjjoJiBsap joqsj bj ag
'0S6I 5B I3 ajuBjnp ps^naB^ Bjsa ap Boajotjqig bj jod sspszij
-Baj sapBpiAi^aB ap uoiaBjaj bj pajsn b jBAaja ap opBaS^ ja
:ouBaag jouag
•ajuasajg -—• 'BSBqaajy ap zauaunj" ouijsnf
jojdoq 'sBtauai^) A sapBpiuBuinjj ap pB^jnaB^ bj ap onBoag Jouag
'0S6T 3P 9-iqraaiaip ap Qg
0961 O^F VlUOWlVi
voaxonaia
�c)Estudio detenidamente las solicitudes hechas por los profesores
y las tuvo en cuenta, en primer termino, para las adquisiciones.
d)Propuso compras de obras seleccionadas por iniciativa de sus
miembros.
2. Distribu^ion del rubro. — a) Dentro de las directivas generales dadas por el Consejo de la Facultad, la Comision realizo
una discriminacion proporcional para cada materia, teniendo en
cuenta las existencias de la Biblioteca y las necesidades de las distintas asignaturas.
b I Propuso al Consejo, y le fue otorgado, el establecimiento de un
rubro para compras urgentes y de oportunidad, con el fin de evitar los obstaculos del tramite administrativo. Este rubro se utiliza
para adquisiciones en remates, en el extranjero, etc., siguiendose
un preciso regimen de contralor y vigilancia en la rendicion de
cuentas.
3. Reglamentos. — a) La Comision estudio y presento al Con
sejo el reglamento de prestamo a domicilio que fue aprobado y
esta en vigencia.
b) Propuso al Consejo la creacion, dentro de la Biblioteca, de una
seccion que se denomina "Biblioteca y Archivo documental del
Profesor" en la que se reunira todo el material, edito e inedito,
del profesorado y de las autoridades de la Facultad, como asi tambien las criticas a sus obras y los comentarios bibliograficos a
que dieran lugar. Esta seccion no ha tenido el exito esperado, por
cuanto los profesores no han respondido aun al llamado que se
les hiciera con motivo de su creacion.
4. Adquisiciones. — La Comision de Biblioteca propuso al Sr.
Decano las compras realizadas.
a I Dedico especial atencion a la busqueda de soluciones que implicaran economia en dinero. A tal efecto, se hicieron compulsas de
precios entre las librerias de Montevideo, se realizaron compras
en la Argentina, directamente a representantes y editores, y ademas compras en los paises de origen, euando ello fue posible,
como en Holanda, Estados Unidos, Italia y Francia.
b)Publicaciones periodica^. — Basandose en las listas presentadas
por los profesores, y despues de un estudio detenido, la Comision
resolvio proponer al seiior Decano la suscripcion a un numero
considerable de revistas para humanidades y ciencias, a partir de
1950 inclusive.
c)A par at o microfilmador. — Inicio gestiones para la adquisicion de
un aparato microfilmador a los efectos de reproducir obras de
imposible adquisicion.
5. Proyectos. — A comienzos del ano, la Comision delibero
acerca de un proyecto de su presidente, en el sentido de destacar
personal que se tomaria a tal efecto, en otras bibliotecas publicas del
— 18 —
�— 61 —
•uppipa BpBjaiusa ns X uoiaaapa b[ ap oaasuijjui
jo[ba p jBOBjsap oiJBsaaau 8^ 'sBuiapy -zassasa ns jod tt8oniisjJBJM
ap BiJo^ajBa Bf b opBSBd usq anb 'g 'jj '•[ sojaumu sof uaXnpui
as uopaapa B}sa ug '^ib[J Bg ap pjnjB^f bijoisijj ap oasnj^f pp
safBuy,, so[ ap BJduioa B[ jBpuas aqap as svtcru3ij uopaas Bf ug (j
XX I^!S 3ssnoj^g,, p opijmbpB Bq as 'assnoJBg soiJBuopaiQ ap
auas Bf jBja^draoa BJBd A "aja 'tisorniuouig,, '^sauijs SBapj,, ap so[
opua^npui sopszipiaadsa soi-iBUOiaaiQ SJB^in^y uoxaoapg bj ap
saaojnB sosjaAip ap SB^ajdraoa ssjqo ioaixaj^ ap saiuiouoag bjiij
-[ng ap opuog pp 8Bja[dnioa sauoiaaapa 'SBiuapB 'uojaiJinbpB ag (a
•oiquiBD pp pnjjp na a^qBjapisuoa Bjinouoaa Bun oqaaq
sq as anb of noa 'sa.iiy souang ua ajuarasjaajip 'p^pifBioj tsbo
ns ua 'SBpiJinbpB opis uBq SBUijua8aB sauoiaipa ap ssjqo ssg (p
•sofBq ojuoiuBums soiaa.id b 'soaijojsiq soipnisa sof BJBd
SBUiisijuBjjoduii SBjqo ap aijas Bun 'o^ofojBa ajuaipuodsajjoa p
ua uotaBaipui a B^nsuoa BiAajd 'oaifqnd ajBuiaj ua pwinbpB ag (a
g
(b
•fBnjaB o^soa
ns ap psjiiu Bf ap sbhi ap Biiuouoaa Bun patjiuSis anb of 'sajiy
souang ua jBfnai^jBtl un b Bqaaq anj B.iduioa Bg "sopBAap Xnui
soiaajd b sauamnfOA sa.ij ofps ops^ipaaj UBq as anb Bf ap X soub
8oiJBA aa^q apsap BpBjo8B Bjqo nun ap bjbjj as sand a^jod^ ajsa jbj
-ou jaasq oiJBsaaau sg gsauauinfOA ff) JoqBg a^jy pp bijojsijj
(q
A bijojsijj ap SBjqo SBsoifBA uojaiJinbpB as fBna of BJBd fBuop
-bu oaijBj8oi[qiq opuoj ajuBjjoduii un ap uoiaBuuoj Bf oiaiui ag
:sapopmmuni{ uoiaaas Bf BJBd saj
-uainSis SBf JBaB^sap aqsa 'Baajoifqiq Bf ap SBjBipamut SBf ap SBinapB 'saj
-uauBUuad sapnpisaaau sef jBfduiaiuoa X jsjqifinba ap oasap fa OAijd
anb SBf ua 'SBp^zifBaj sauopisinbpB SB)ui)sip SBf aj;ug — •vjdiuoj
•pBjfnaeg Bf ap safqBja)soduii a sajuaSau
sojsbS sojjo japuajB b sopBuijsap uojanj —'OOS'^ $ ^ —'OOS'^l $ ^aaj
-oifqig Bf bjb(1 sauotaismbpB ua op^jaAux UBq ag 'sauoiaBujapBnaua
BJBd —'OZ,'t $ 3P ^ sBaippijad sauoiaBoifqnd X sojqif ap Bjdmoa
BJBd —-000'0^ $ 3P p^piiuBD Bf osndsip pBjfnaBg Bf ap ofasuog fg
•BiJBaajoifqiq
Bf ap SBuiapB sajBifixnB ojjBna b pAap as fBuosjad p fBna of uog
•sbui sajBifixnB sop ap uoiaBjBjjuoa Bf oqojds ofasuog p 'uoisiuiog Bf
ap B^sandojd b 'oifiaiuiop b oiUBjsajd ap oiaiAjas OAanu p jod sbojbi
ap ojuauinB pp oaijoiu uoa X Boajoifqtq Bf jod opsuioi ojuauiajoui
p opiqap 'oub ajuoujoa pp oifnf ap saui p ug — 'jmiosjaj 0-9
'opBzifBj^uaa o8o[bjbo un ap uoiobui
-joj Bf b jBaff BJBd 'pBjfnaBg Bf ap sauoiaaas SBiuitsip SBf ua uBipnisa
as anb SBija^Bui b sajuaioauojjad ssjqo SBf JBqaij ap uij p uoa 'sjsd
�g) Atendiendo a una solicitud del profesor Papp se adquirieron,
directamente en Holanda, obras actuales sobre Historia y Filosoffa de la Ciencia.
h) Se espera de Inglaterra la coleccion completa del "Handbuch
der Microskopiscben Anatomie der Menschen" y esta al llegar una
cantidad considerable de obras de Astronomia y Astrofisica.
i) Ha llegado en estos dias la coleccion completa de "Advances in
Enzymology" editada por F. F. Nord, que consta de 10 volumenes.
j) Publicaciones periodicas. — Comienzan a llegar las revistas correspondientes a las suscripciones hechas a partir de 1950 (inclusive)
para las distintas disciplinas y se iniciaron las gestiones para la
adquisicion de la coleccion completa de "Physis", revista de ciencias muy apreciada por los profesores especializados.
DONACIONES
La Biblioteca ha recibido durante este ano, entre otras donaciones menores, las siguientes:
a) La Coleccion que pertenecio a la Prof. Sara Rey Alvarez que
consta de 300 volumenes, especializada en Filosofia y Psicologia,
compuesta de obras cuya vigencia e importancia ha podido apreciarse en virtud de lo que de ella se ha utilizado en este ano lectivo. Esta donacion ha sido hecha por la familia de la extinta
profesora.
bl El Prof. Jorge Romero Brest dono la coleccion completa de la
revista de arte "Ver y Estimar" cuyos numeros del 1 al 7 estan
agotados.
c) El British Council dono un conjunto de un centenar de obras
inglesas.
dl El Dr. Justino Jimenez de Arechaga hizo entrega de 535 numeros
de la Revue de Deux Mondes que abarcan los aiios 1880 y 1902
y un conjunto de obras literarias rioplatenses de principios de
siglo, entre las que hay algunas agotadas y muy solicitadas en
la Biblioteca.
e) El Dr. Fructuoso Pittaluga dono de la Revue de Deux Mondes,
16 tomos correspondientes a los aiios 1870-71.
f.l La Biblioteca Artigas-Washington realizo envios de publicaciones
duplicadas en su coleccion, entre las que pueden apreciarse obras
de gran importancia para la Facultad, tales como: "Romer, A. S.
Vertebrate paleontology"; "Prescot-History of conquest of Mexico
and history of the conquest of Peru"; "Douglas, etc. Indian art
of the United States".
g) La UNESCO en el Uruguay ha contribuido con algunas de sus
publicaciones en Ciencias y Letras.
h) El Rectorado de la Universidad dono varias publicaciones entre
las que se cuentan algunos aiios de la Revista Cubana, importante
para los estudios de Literatura Iberoamericana, y una coleccion
— 20 —
�— IS —
•61 B PI 3P ^ 0 ^ SI b 8
ap :oiJBJoq ajuain^^is [a asopuaqduma 'SBiJBip Bipaui A sbjoi[ aAanu
ajuBjnp oagqnd [B bj.ioii[b opiaauBUuad bij Baa^oqqig B[ oub
ODIiaild IV SOI3IAH3S
Aag ^jsg55 upiaaa^a b[
ap SBiuaj jod oo[B}Ba [a 'sBtnapB 'oaqqnd as oiunf ap sain [a ti^
•siBd [ap sajuB^joduii SBaa^oqqiq SBun8[B b A sapBj
qnaBj SB^uijsip sb[ ap SBaajoi[qiq sb[ b 'p^^naBg B[ ap opBJOsajojd [B A
sojafasuoa saaouas so[ b BiAua as 'sajusipnjsa so[ ap uoiaisodsip b auod
as umaBaqqiid ns ap sandsap ajuauiB^Bipauiui anb 'OAijBnuojur nij
-a[oq ajsg •Bqnsuoa ns ibjiji^bj BJBd sa[8jaua^ sbijojbui ua sop^uapio
'sain Bpsa na Baajoi[qig B[ jod sopiqiaaj SBatpoiaad sauoiaBDi[qnd A
sojqg so[ sopoi ajqos jbuijojui pspijEuij lod uauau sbjsi[ s^qaig
'I oaaninu bjsi[ B[ b tt8Baijjjuaia ssjqo ap oxauBM nn A sojauinn g
sopB0i[qnd opts ubi[ pBpi[BnjaB B[ ug •aiuaui[Bnsuain Boa^ogqig B[ b
opBijua [BoajBin [a opo^ ap Bnasaj B[ uoa '^SBpiqiaaj SBjqo ap ^jsig?? B[
ap BpBijBJi^oauiiui uoiDBai[qnd B[ oub ajsa ozuamoa Baa^oi[qig Bg
•sauamiqoA 99^ ap uop
-BUJapBnaua B[ jbzi[B3j opijinuad Bq anb o[ 'sauoiaBujapBnaua b onij
-sap uoa —'OSL'I t 3P o-1^!11-1 un 3P osndsip Boa;oi[qig B[ oub ajsg
•BjuaA Bidojd ns ap o^anpojcd [a uoa uBjipa as
anb 'sBaiuaaj sauoiaBDqqnd ap bjbj^ as sand 'oiquiBaiajui ap buijoj na
ojAua [a a[qisod sa ou anb UBaipui SBpiqiaaj; sauoiaBjsajuoa sb[ sand
'oiixa opiua; u^q ou sauoijsaS SBqaig -BjjBjuasajdaj uoiaisinbpB Bqaip
anb sauoiaBflOja sb[ jb)ia3 ap opuBjBJi saiosajojd so[ jod SBpBjioi[os
SBjsiAa^ sb[ afiiBD ua jaua;qo b sajuaipua^ sauoijsaS nojaiaiq ag
•sapBpiuBiunjj uoiaaas B[ BJBd ajuanqBiaadsa 'sanoiaBai[qnd SBim[B
opBa[[ hbi[ 'pBgnasg B[ ap B^siAag B[ uoa oiqiusajajui ajuBipaj^
'pegnaeg B[ ap sauoiaipa sb[ ap
oiAua [a BJBd soiJBsaaau sojBp so[ a^uaipuodsajjoa uoiaaas B| b opsssd
bi[ X SBagqnd sauoianjiisui ap SBpBUBiua SBaipoijad sauoiaBagqnd
sa^uajajip sb[ 'afu^a ap jajoBjHO uoa 'opBjiagos Bq Baajogqig Bg
3INV3
•sBaiSojoig SBiauaig ap
sajosajojd so[ sojdaauoa sosoiSop op^sajdxa usq bjsia^j B;sa ag
•8^6I " 66I soub
so[ b sa^uaipuodsajjoa sojauinu apuajdiuoa anb (osnj-saauBjg)
SSHI1 B[ ap SBiauaig ap BiiuapBay B[ ap uija[og
�— is —
•61 B tl aP ^• OS ^ SI B 8
ap :oiJBJoq a^uain^is p asopuaifdrana 'SBiJBip Bipaui X SBJoq aAanu
a^usjnp oaifqnd fB BjjaiqB oppauBuuad Bq Baajoqqig Bf oub ajsg
ODIiaad IV SOI^IAH3S
•JtzajBAfy Xag B-iBg,, uppaapa Bf
ap SBinaj jod oSofBjBO p 'SBtnapB 'paijqnd as omnf ap sain p u^
•sjBd pp sajuB^Jodrai SBaajoqqiq SBunSp b X sapB^
-jnaBj SBjui^ip sbj ap 8Baa;oqqiq sb[ b 'pBqnaB^ bj ap opejosajcid jb X
sojafasuoa sajouas so[ b bjau^ as 'sajuBipnjsa scq ap uppisodsip b auod
as uppsaqqnd ns ap sandsap ajuaraBjBiparaui anb 'oaiibuiiojui uij
-apq ^jsg 'B^nsuoa ns JBiqpBj BJBd sapjaua^ sbi.i9}biu ua sop^uapjo
'saui Bpsa ua Baajoqqig B[ jod sopiqpaj SBaipopad sauopBaqqnd X
soiqg soj sopoi ajqos jbuijojui pspipuij jod uauai} ssjsq SBqaig
•^ ojauinu Bjsg B[ b itSBaijjiuap SBjqo ap oxauB^5 un X sojauinu g
sopBaqqnd opis u^q pBpipnjaB b^ ug 'ajuauqEnsuaui Baa^ogqig b^ b
opBjjua ppa^Bui p opo; ap suasaj b^ uoa 'ttSBpiqpaa SBjqo ap Bjsig55 b[
ap BpBijBJxioauiiui uppBaqqnd bj oub aj9a ozuauioa Baajoijqig Bg
•sauauirqoA 092, 3
-BUJapBnaua B| jbzi[B3j opuniuad Bq anb of 'sauopBuiapBnaua b ouij
-sap uoa —"02,'t $ aP ojqnj un ap osndstp Baajotfqig Bf oub ajsg
•BjuaA Bidoad ns ap ojanpoid p uoa UB^ipa as
anb 'sBaiuaai sauoiaBaifqnd ap bjbjj as sand 'oiquisajajui ap buijoj ua
ojAua p afqysod sa ou anb UBaipui SBpiqiaaj sauoiaBjsajuoa SBf sand
'o;ixa opiuaj usq ou sauoiisaS sBqaig -BjjBjuasaidaj uotaismbpB Bqatp
anb sauoiaB^ojra SBf jb}ia3 ap opuBjBjj sajosajoad sof aod sspB^aifos
SBjsiAaJ SBf afusa ua jauajqo b sajuaipua^ sauoijsaS uojaiaiq ag
•sapBpiuBumjj uppaas Bf Bj^d ajuauifBiaadsa 'sauoiaBaifqnd SBunSfB
opsSaff usq 'pBjfnaBg Bf ap BjsiAag Bf uoa oiquiBaaaiui ajuBipaj\[
•psgnaBg Bf ap sauopipa SBf ap
ojAua p BJBd soiJBsaaau sojsp sof a^uaipuodsajjoa uoiaaas Bf b opBSBd
Bq X sBaifqnd sauoionjiisui ap sspBUBiua SBaipoijad sauoiaBoifqnd
sa^uajajip SBf 'afu^a ap jajoBJBa uoa 'opsjiaifos Bq Baajoifqig Bg
ar^iva
•sBatSopig s^puaig ap
sajosapjd sof so^daouoa sosoiSop opssajdxa UBq BjsiAaj Bjsa ag
'8^6I B 66I solIB
sof b sajuaipuodsajjoa sojauinu apuajdiuoa anb (osnj-saauBjg)
SSHH BI 3P 8BPB[3T3 3P BiuiapBay Bf ap ui;apg '^XpBfgoQ55 ap
�Se han extremado los esfuerzos para porter a disposit^on del piiblico todos los eletnentos al alcance de la Biblioteca, colaborando en
la biisqueda de bibliograft'as y obras e informando sobre existencia de
material en otras bibliotecas piiblicas.
Se han ampliado las condiciones de prestamo. En el ntes de julio,
considerando reiteradas solieitudes de los estudiantes, el Consejo
aprobo el prestamo a domicilio. Este se realiza con las reservas qne
la practica y la buena administracion imponen, prestandose actualmente, por ocbo dias, dos obras a los estndiantes y tres a los profesores. Estos plazos son renovables mientras las obras no scan solicitadas por otros lectorcs.
Se abrio tin registro de lectores en el qne se asientan los datos
de identidad, domicilio, etc.^ de cada nuevo lector, asignandole a cada
lino tin ntimcro ordinal. Se ha llegado asi a la inscript^on de 69 estu
diantes y 15 profesores.
Para rcalizar el prestamo a domicilio, ftte necesario organizar tres
registros internos en los que se inscriben lectores, obras y fecbas de
vencimiento. De este modo se poseen datos acerca de que lectores
tienen libros en prestamo, entiles libros ban sido prestados y cttal es
la fecha de vencimiento del prestamo.
Para reclamar la devolucion de obras se utiliza tin sistema de
notas, tie las que se ban enviado, basta la fecha, 75.
1. Prestamo en sola. — Durante el aiio 1950 se ha registrado el
moviniiento de lectorcs y de obras servidas que se destaca en cl siguiente cuatlro:
OBRAS CONSULTADAS POR:
MesObras
Enero
Febrcro
Marzo
Abril
Mayo
Juiiio
Julio
Agosto
Setiembre
Octubre
Noviembre ...
Diciembre
Re vistas
11513
Total Estudiantes Profesores Varios
Total
1282962055
668741141732
7013831515470
14752
199981530143
31751 368
2292925283
27127
298
1951815228
14911
16083168107
27027
297
1552215192
21821 239
1252613164
23215
247
1382017175
10519
12460111788
884923361453
Total ... 2.048
261
2.309
2. Prestamo a domicilio. — A fines de julio se autorizo el pres
tamo a domicilio, babiendose registrado, a partir de esa fecha, el
siguiente movimicnto:
— 22 —
�•pepisuajui ubj uoa sauopunj sns SBpo^ opBjjojjBsap bij Baajoqqig
B{ 'araaojut a^sa ap Banjaa^ B[ ajuBipaiu as.iBpa.idB apand oruog
•sajojnB ap jE-iaua^ oSoppBa p u^ uaXnpui as 'oinjpsuj [a jod SBjpriA
-ap A BBpBaqdnp zaA Bun 'SBqap SBAna 'sbdijojsijj sauoiaB^ijsaAuj
ap ojnjpsuj [b sajuaioauajjad SBiqo (g2 'uaiquiBj uo.ibJ^ojejbo ag
•oub [a JBzqBup ye BpBSojBjBa A Bp^raBjuaAui ajuauq^jo^
opanb osaaoid a^sa uoa anb 'igajoj\[ uptaBuop bj b uapnodsajjoa anb
sbj 'jojnB ap Bqaij uoa o^os SBjqo OSI'S ssuiapB uoJBJodjoaui ag
•sspBaojoa
ajuauiBAniuijap uojBpanb anb se\ 'SBaqo ^OO'I B uoiaBaijisBp A uotaB^
-o^jBa ap oja^diuoa osaaojd p pnjaaja ag •— •sopvoojoo svuqQ
•sojauinu lf"[ op^^uasB usq as A
SBaipouad sauoiaBoqqnd ap SBijaij cjt;^ ssuiapB uoiBJodjoaui ag
•soqjif ^oi'OI 8P IB11 un opuBtnns 'saj
-ojnB ap uoiaBaijpuapi a Bija^Bui ap soujaiui so[ ua ^^^"! ioaijBjSodoj
[a ua XOO'I '^pup ap [a ua 221 'sBuajBui ap p ua ^
ap oSopjBa p ua SBqaij S^p^ opejodaoaui UBq ag — 's
•oub ajsa sopBijB^uaAui sauauinjOA X^S'^ 3P Bums B[ B B3aj{ as 'jouajuB
Biaomaui bj ua UBaipui as anb 890'6 SOI opuatanpaQ "sojuatSB 6I6'I
uoa Bqaaj Bjsa ua Bjuana soaqq ap oijbju3aui ^g •— •oi
svavznvaH sv3iN3ax svaavx
•
:sBpuai[) 5g9 ^s^Jia^ rsisipuB a;uam^is {a sotuaua^ 's^jjag ap
SBjqo A SBiouai^ ap SBjqo aajua uopBuiuiiaasip B[ b ojuBtia ug
xBSJaAIuH -:*S?H
L2
SBpuaig
^g .... Bapsjn^uig
1
appos s^puai^
f
^y
.. . . Biojoaisg
95^
Bijosopg
a^uamSis bj ap aaajqBjsa as 'oqiaimop b sBpBjpaa SBjqo ua '
oapBna ajsa ap oajuap SBpBqnsuoa SBiaajBin ap uoioBuiinijasip B
: sopoaijaa svjqo ap
99
S9
8S
S
6^
891
281
^I
IPX
9
6
9
I
f
11
8
8
01
f
81
SI
01
L
02
21
02
2
21
9f
IS
Lf
2t
12
f
0l
SSI
01
SIX
ff
f
• • • aaquiapiQ
• • • aaqtuaiAO^i
aaqnjag
• • • aaqtuapag
oisoSy
Jlnf
K>1O\33\ • SBjqO83JO]33| • ^BjqQ69JO1W| • SBjqQ83JO193J • SBjqQ
saxNVXi^nos a svaao aa
�Puede ello comprobarse relacionandolo con el informe presentado
al finalizar 1949, que ya demostraba evolucion ascendente en todas
las actividades. De tal comparacion surge:
a)Que de siete reuniones realizadas por la Comision de Biblioteca
en el ano anterior, este ano se realizaron veintidos.
b)Que de $ 5.597.93 invertidos en el ejercicio anterior para conipra de libros, este ano se han invertido $ 17.500., habiendose
recibido, hasta la fecha, del total de las compras realizadas, 992
volumenes.
c)Que el inventario de obras arrojaba 9.068 asientos al finalizar el
ano pasado y que en esta fecha, la ultima obra inventariada lleva
el ntimero 13.919, es decir que se han inventariado 4.851 volumenes. Durante el aiio anterior se habian inventariado 2.986.
d)Que de 556 titulos de publicaciones periodicas existentes en la
Biblioteca en el aiio anterior, este ano se poseen 711 titulos.
Han ingresado 155 titulos y 1.437 niimeros.
e)Que de 1.053 obras colocadas en su lugar definitivo, hecho ya
el proceso tecnico completo, este aiio se han colocado, 1.001 y
ademas, 2.500 a las que se les hizo el proceso primario, es decir,
inventario, catalogacion y clasificacion primaria.
f)Que de 8.769 fichas incorporadas en los distintos registros que
posee la Biblioteca, durante el aiio 1949, este aiio se han agregado 10.105 fichas.
g)Que se posee ya un catalogo completo de autores, es decir, que
pueden localizarse todas las obras existentes, con la inclusion
de las de la Biblioteca Morelli que llego a la Facultad a fines
del ano anterior, y a la cual se ha hecho el primer proceso,
ubicandose por materias en los anaqueles propios. Se ha iniciado
tambien el proceso tecnico que corresponde a las revistas de esta
coleccion que comprende unas 2.500 piezas de publicaciones
cientificas y literarias.
h) A la Coleccion Oribe se le ha iniciado su segunda y definitiva
etapa que consiste en su clasificacion minuciosa por materias y
temas.
i) Durante este aiio se ha iniciado la encuadernacion de las obras
que mas lo requerian, habiendose encuadernado, hasta la fecha
760 volumenes.
j) Como se indica en otra parte de esta Memoria, tambien este aiio
la Biblioteca inicio la publicacion de un boletin informativo
mensual, del cual ya han aparecido 8 niimeros.
k) El mimero de obras prestadas en Sala, frente a la cifra del aiio
anterior, arroja un aumento de 469 obras. Si se suma a las cantidades totales de prestamo en Sala, las correspondientes a prestamo a domicilio, se obtiene un total de 3.004 obras servidas, lo
cual seiiala un aumento sobre el aiio anterior que se puede
apreciar en el siguiente cuadro comparativo:
1949— 2.218 obras para 1.772 solicitantes.
1950— 3.004 obras para 1.864 solicitantes.
— 24 —
�p as p^jynaBg By ap sap^piAiiaB sb[ ap o;saj ya na anb yBnSi [B ^
opBpiyosuoa Bq as oiniyisuj yap ejqo By Buiuuai anb oub aisa ug
•ojnjpsuj
pp puosaad p lod ssjp s^poj sspBuaduiasap 'saiuaaop sb[ ouioa
sBoipnuoia A sBAiiBJisiaiinpe s^ajsj uoa uopBpj auaij anb oy na ojubj
'oub p ajuBJiip oqsa b sopBAa^ sofBqBaj so[ ap opBjsa p ajqos 'siauap
-isajd ns ap ofasuo^ p oipauijojui ns jod A ouBaaQ jouas p jbui
-jojui ojBjii sa am 'ofuip anb SBai.ipisijj sauoiaBJ^ijsoAuj ap ojnjijsuji[
pp jcoqB[ ap opoijad ojJBiia p 0^6I Ol-IB I3 U03 as-iiu[auoa [y
•a^uasaj^ — -BSBqaajy ap zouauiif ouiisnf
'sBpuai^ A sapBpiuBninjj ap pBjpa^g B[ ap ouBaaQ jouag
'0S6I 3P
0S6I OtsIV
SV3IH0XSIH SaN0I3V3IXS3ANI 3Q OXQXIXSMI
zaai^va aa aisoa aaHxsa
'uppBjapisuoa jOiCsni tui uoa onsaaQ jouas p opnpg
ira b puosjad p opoi
ua JBpajdB opipod aq anb ouiSBisnjua A psjunpA Buanq 'upp
-Batpap vi Jod uaiquisj A oppanbaa puosjad pp A soairapuoaa
sosinaaj so[ ap oppupjop 'oppjas ajsa b pBjpaBg b^ ap sap^pp
-ojns sb[ opB^saad nsq anb aiua^apjd uorouajB v\ jod a^qisod
opis Bq BpBzipaj Bjqo B[ anb BpuBjsuoa Bfap as ajuarapnig — o^
•sosaooad so[
naaipuuou as anb z^a sun SBpB[draajnoa npjas anb 'Baa^oqqxg
v,[ ap ssaijpadsa ssajB} sb.ijo ap uppszipaj v\ opxpaduii Bq
'sa^uBipnisa A sajosapjd ap sapujpips b opuaipuajB 'oppmbps
ppajBui ap p^ppuBa ubjS bj ap nppBJBdajd B^ ua BpuaS^n Bg — o*g
•oaqqnd p BJBd pspipouioa v^ A
oujajut ofBqBjj p a^isod BBq anb oqduiB sbui paoj OAanu un b
oispajd op^psj; p a^ipupsajdun sbui aaBq as Bjp Bp^a an^) — o*^
•ooiyqnd [b soiapjas A ssaiuaai sb3jbj
b Bjaadsaj anb oy na BAijaoja ^oqBy Bun opBziyBaa Bq as an) — og
:Bjynsaj ojsariHxa oy bq
'000'8l B apuaiasB SBaijBaSoiyqiq sszaid ap ysioj yg (y
�que estas se han encauzado en una ruta de efectivos progresos, basados especialmente en la formulacion y cumplimiento de un plan
de trabajo organico..
Siguiendo la norma establecida en informes anteriores y para
ofrecer un panorama completo al propio tiempo que sintetico de la
accion del Instituto, se iran discriminando en enunciaciones concretas
cada uno de los ordenes de actividades, con el objeto de que el Consejo pueda formarse opinion sobre los resultados obtenidos.
Personal. — A consecuencia de la renuncia presentada por el
Auxiliar tecnico Sr. Hector Gros Espiell, fue designada para ocupar
el cargo la Srta. M. Blanca Paris, destacada alumna de la licenciatura
de Historia y vinculada desde antes a la labor del Instituto. La gestion realizada por la Srta. Paris debe considerarse como sumamente
eficiente.
Local. — El Instituto ocupo su nuevo local de la planta baja,
desempeiiando sus actividades en las cinco habitaciones que le fueron
asignadas, segiin la siguiente distribucion: Direccion, Jefes de Investigaciones, Oficinas, Deposito y Aula. Se advierte la necesidad de
dotar al Instituto del mobiliario necesario para sus actividades en eJ
nuevo local, ya que en el momento y con excepcion de las estanterias
para libros, el Instituto no cuenta con mas mobiliario que el que tenia
en las dos habitaciones de la planta alta. Resulta especialmente urgente la obtencion del fondo de publicaciones del Instituto.
Vinculaciones con centros de estudios historicos e Investigadores.
— El Instituto ha continuado en activa correspondencia con instituciones y personas dedicadas a las tareas historicas; la distribucion
de las ediciones del Instituto, especialmente de los "Documentos para
la Historia de la Repiiblica Oriental del Uruguay, tomo primero,
Cultura, Actas del Consejo Universitario, 1849-1870" ha determinado
la intensificacion de dichas relaciones, provocando el acrecentamiento
de la biblioteca del Instituto. Estudiosos de varios paises se han dirigido al Instituto para solicitar informaciones bibliograficas o documentales o asesoramientos tecnicos que consideraron necesarios.
Cabe seiialar la visita al Instituto del Dr. Javier Malagon Barcelo,
secretario de la Comision de Historia. Con el seiior Malagon Barcelo
que estuvo dos dias en Montevideo en contacto casi permanente con
los Jefes de Investigaciones, se establecieron entonces importantes
acuerdos de colaboracion cientifica con el Instituto que representa.
En tal sentido se tomo a nuestro cargo la tarea de proporcionarle la
informacion bibliografica destinada a la publicacion en la "Revista
de Historia de America", organo del Instituto Panamericano de Geografia e Historia, como asimismo la colaboracion en forma de estudios
y monografias del personal del Instituto con destino a su edicion en
la citada publicacion periodica.
El profesor Traibel ha sido contratado, por la Comision de His
toria del Instituto Panamericano para redactar una monografia sobre
— 26 —
�— LZ
qiq B[ 3
-uit sbui SBjqo sb[ jiJinbpB BJBd 'soipam ap jauodsip optpod Bq ajsa
'ojnqjsuj pp upioBpunj B[ apsap zaA Bjaiuud jod 'oub a^sg -p^qnaBg
B[ ap [BJ^uaa Baajoqqig B[ ua uopsSopiBa ns B-red uB[pq as anb X
aiuauiajuaiaaj SBpiJinbpB uojanj anb ssjqo ap o^unfuoa a;uBjJodiai
un uaXnpui as ou bjji^ B^sa ug •sszatd pn' ^p oiJBjuaAUi ap ojqij
ojjsanu ua opBjjstSaj pjoj un uauoduioa anb sauauinjoA 0L 3P PBPI^
-uBa cj sauoiaaapa siujsanu b opBJodjoaui Bq as auiiojui ouaqn ja
ua BpBu^tsuoa B^jia B[ apsaQ "oinji^suj [ap [Bao[ [a ua BAjasuoa as
anb Baajoqqig B[ ap ojuouio.uui [a opBnuijuoa bjj — •voajojjqifj
•OSB3 [ap S3JIUIBJJ 8O[ BSBq 'BiaUB.Ij[ B BJBpB[
-sbjj as ajuauiBiuixcud anb siog-iogiB^ opjBaig aosajo-id [a anb BJBd
upiDBziJojtiB B[ oAnjqo as ajuauiajuaiaag "suBg ua sajpuog ap B[ b
jbjiuiis ucnoB^^app Bun ap u9iaB[B}sut B[ BJBd sauoijsoil uao^q ag
•sopBj[nsaj sajuBj-iodnn vA opiuaj
-qo uBq as anb B[ ap 'Baiji^uaia JoqB[ Bjjsanu ua josajojd oqoip ap
uoiaBJoqB[oa Bqaaajsa bj jBDB;sap ua aaB[duioa asojnjiisuj [g -opBSBd
oub [a opBAap auuojui [a ua BpBuifrsuoa ppanb ojniijsu[ [B bjisia
'sajpuog ap pspis^aAiujq B[ ap BUBaiiauiy-oui^Bg bijojsijj ap ooij
'sXaaqduinjj #y uiqog aosajojj [ap ZBaip uoianqiajuoa B[ b
j^ as.iBziuB^jo optpod UBq sofBqBjj sojsg "SBidoa ap b^jbj B[ ap
uoiaaajip X Bspduioa ap BajBi b[ ap o^jBa b B[[Bq as uq^uBjg ja.iBTi
-jbj^[ BiiJouas b[ isajpuog ua uopBliapp B[ BpB[Bjsui 'isb opan^)
•BiauBjg X BjaajB[^u[ ua 'XBn^najq [ap *q Baqqndag B[ ap
SBpBfBquia sb[ ua 'ojnjijsuj [ap uapjo B[ b BJBUoqB as anb [snsuaui
oaauip ap Biuns sun ap uoiaBfij B[ 'sajoi^ajxg sauopBpg ap oiaaj
-siuij^[ pp jauajqo opijiuuad Bq ou^aaQ jouag [ap uoijsalS Bug
•aja 'sui[ijojaiui so[ a^uauuojjajsod
uBJB8ajB as anb so[ b ssidoa ap sofB^a[ soijba ojnjiisuj p bX opBJod
-joaui asopuaiq^q 'BgiAag ap sBipuj ap OAiqajy [ap sa[B^uauinaop
sopuoj so[ ap BS[nduioa ap b^.ibj ajuBj.ioduu eun opfizqeaj Bq sof
ouBqiuig jojaop p 'sojaxauBuij sBuia[qo^d so[ sogansaj SsgiAag ua
aiuauBUMad uopB^app B[ BpB[B)sui a^uaiuBAi^iui[ap opspanb bj^
•soaafuBjjxa X sapuoiaBU sa[BSuodsajjoa sns uoa ojnjijsuj [ap uoiaaajig
B[ ap sauoiaBjaj sbj ap ojuaiiuiuaiUBui [b X saj.ioaa.i ap oiaiAjas [B
'uoapiAajuojy[ ap BiazBg,, B[ ap uauiiqoA OAanu [ap uoiaipa B[ ap upia
-BJBdajd B[ b 'i[[auBg Bi[Bmy "Bias oaiuoa^-.iBi[ixnB ns ap oipauuajur
jod ajuataija buijoj ua uaiquiBj 'opuBJoqB[oa 'ag BjuBg X bubjbj
'sajiy souang ap soAiqajB so[ ua 'MXBn^nag [ap [B^uaijQ Bagqndag B[
ap bijojsijj^ B[ BJBd sa^uB^Joduii soiuauinaop ap SB^tjasnuBui X SBa
-ijBjSouBaaui 'sBatjBj^ojoj SBidoa asopuaiuajqo 'joqB[ ns opBnuijuoa
Bq sajiy souang ua BpBpjsut uoiaBSajap Bg —
B[ ua oub ajsa opB[[OjjBsap
Bq anb oatjBj^ououi osjna pp as^q B[ ajqos opuBJB^f josajojd [ap
oSo[pjd un uoa '^808I 3P 'oapiAajuoj^[ ap B^unf B[ ap ajuaipadxg^ p
aqpa 'SBaBJBg ua apas uoa 'uopsdpuBiug b[ ap sauaSjjQ ap ajiuio^
'bijojsi[j ap uoisimo^ B[ anb ap pspqiqisod B[ BJBaua as X upiaBJBdaad
ua Bjjuanaua as anb '^soado^ng soAiqajy ua SBX^nSnjg
�Se indica asi mismo que la Delegacion de Buenos Aires ha actuado como centro de adquisicion de obras para la Facultad en la
Repiiblica Argentina de cuya labor no se dan mayores detalles porque deben hallarse consignados en la memoria respectiva.
Libros de recortes. — Gracias a la labor intensa realizada por el
nuevo auxiliar-tecnico, y la tarea permanente y eficaz de la delegacion
en Buenos Aires, los libros de Recortes se hallan totalmente al dia.
Reviste especial interes el amplio conjunto de articulos aparecidos
en la prensa periodica, con motivo de las conmemoraciones centenarias de Artigas y San Martin.
Ediciones. — Durante el aiio en curso se distribuyo el tomo
primero de "Documentos para la Historia de la Repiiblica Oriental
del Uruguay, Cultura, Actas del Consejo Universitario, 1849-1870",
obteniendose la autorizacion de los proventos respectivos. El Instituto
obtuvo que se llamara ^ licitacion para la edicion de los "Documentos
para la Historia de la Republica Oriental del Uruguay" tomo segundo
(aiios 1822-23). Tiene en prensa el tomo segundo de la "Biblioteca
de impresos raros americanos, Oracion Inaugural" con prologo de
E. M. Narancio y estudio bibliografico de A. Ramirez; dicha obra
se distribuira en breve.
Para los "Documentos para la Historia de la Republica Oriental
del Uruguay, Cultura" se han clasificado los materiales documentales,
faltando el copiado de las piezas que se destinaran a la imprenta.
Ley de Artigas. — La ley conmemorativa del Centenario de Ar
tigas, destino a la Facultad de Humanidades y Ciencias la suma de
$ 35.000 (treinta y cinco mil pesos) que en buena parte el Consejo
de la Facultad resolvio destinar al Instituto. En consecuencia se procedera a la edicion de la "Cuadernos de estudios artiguistas" y a la
continuacion de la publicacion de la "Gazeta de Montevideo". La
"Gazeta de Montevideo", vol. II, se halla ya en prensa y se espera
poderla distribuir en breve.
En cuanto a los "Cuadernos de estudios artiguistas", doce titulos
que se encuentran en diversas etapas de preparacion, se halla en
tramite el llamado a licitacion correspondiente. Solucionado el aspecto administrativo, el Instituto pondra en marcha la edicion de
los mismos.
Archivos de foto-copias. — Se ha acrecentado considerablemente
el conjunto de microfilms de documentos e impresos raros que posee
el Instituto. Entre los tiltimos cabe destacar que se ha logrado completar a microfilm una importante coleccion de periodicos nacionales
correspondientes al periodo 1820-1825. Se esta planeando un sistema
de fichado y clasificacion de esos fondos, pues su volumen actual lo
hace aconsejable.
Archivos de copias. — Las investigaciones practicadas por el
personal del Instituto han acrecentado el niimero de copias de do— 28 —
�— 6^ —
•PFV !PBH '01 XD
jod '0S6T 3P 3-iqniaijas ap gg p epBiounuoad Btauajajuoa
'o^qand cujsami ap ooijb jaoiuap oiJBapi p A SBStjay,, — • g
•ouisim pp opqjisaA p
ua 'sapjuaijQ sox ap ajaf pp ojsnq nn asjijqnasap ap
uoisboo ua 'saauBjq oaaiq p ua a.iqmaijas ap Qg [a Bp^p
-unuojd 'sBSijjy ap p^pipuosjad bx ajqos uoiaBjjasiQ— -f
•Bptjo^^ ap piuaniBjjBdaQ oaatq p ua 0S6I 3P ojso^b
ap gg p BpBpunucud Bpua.iajuoa 'ttBjsinu-iB uopipBjj
b^ uoa sauopBpj sns A gggx oub ^^p uppnjOAajj Bq,, — •
'FPHO IPBa '9 XD JO<i oTun.f 8P 61
p BpBpunuojd Bpuajajuoa 'ttgl8T 9P ojuauiB^Sa}j xa,,— 'Z
qBtaijQ oipBjj '9 ^3 lo^ '0S6T aP oAvva ap 8X I3 BpBiaunu
-ojd Biauajajuoa 'tjBjuai.iQ Bpusg bx ap uoiaoawnsuj,,— -x
"j\[ oaNniviaa aosa^oaa aa aoa vavznvaa aoavq —
sox ap oun Bpsa ap
-ui upiaaB bx opuBOBjsap aiu.iojin asa 'xBiauasa ox ua 'jtjadaj osbd xop
aaajBd 'oub x3 ajuBanp o;njijsux x^p ^oqBX bx Jiiunsai XV '3l-l3nuI ns 3P
oiJBuajuaa x3 ojxduina as anb ua oub x3 u3 'SBSijxy asof ap Jaop^d
ap oipn^sa x3 .tBzipunjojd A .iBjoraauiuoa b opButjsap
omoa 'ssaijojsixq sauoioBSijsaAuj ap o^njijsuj x3 Jod Bp^xxojJ
-Bsap Ba-TBj bx ^Jqos ou^aaQ jouas xa jbiujojui ap ^aqap ojbjS x3 uoa
qduma 0S6I 3P 3-iqniaTAOu ap x^ aq33j uoq — -^ai/i^waia ^oqvj
•soaijaBjd sosjna
sox 3P o^uaiuiBuoiaunj x3P BpBi[Biap uoiasxaj buii aa^q as 'SBiaajBui
ssqatp ap sop^S^Baua sa^osajoad sox JO<^ sopBAaxa sauiaojui sox U3
qBuoiaBf^ bijojsijj ap oub jomi.id x3p ot^bu
-iraag ap sofBqsjj sox -^ 'o^jbo im b BUBaiaamy bijojsijj bx b uppanp
ap os^na x3p sa^uBipnjsa sox 8opBixqo ubjso anb b soaijaBid
ap sauoiunaj sbx ojn^iisuj x3 ua opBzixBai UBq as 'btjojstjj ap
uoiaaag bx ap souuinxB sox BJB^ upiaBjuaiJO A ofasuoa ap a^uauBuuad
uoiaaB Bx ap Bjanq "pBixnaBq Bx ap ajuaaop uoiounj bx ua ^Biadooa b
opsaipap Bq as ojnjiisuj X3P oaiuaaj XBUosiad lap sap^piAijaB sbx 3P
aXqBjapisuoa ajjsd Bun '06I 9B I3
•uoapiAa^uoj^[ ap BjazB^),, bx ap upiasa
x b oSoxp^d ap bajis anb jajuBq josajojd x3p oipn^sa xB ouxi
-sap uoa '^I8I"0l8T boub sox U3 oapjAajuoj^ ap Bjuajdrai bx b sajuajaj
-aj sojuauinaop opuBidoa UBjsa as pBpixBnjaB bx uq •BjsinSxjJB Booda
bx ap soiuaranaop A 8081 n3 oapiAa^uoj\[ ap B^unf bx ap ajuaipadxq
X3p Bidoa bx i g8I A gg8I sous sox 3P sauoiaBSijsaAui sbx b saiua^aja^
BuijuaSjy uoiob^i^ bx ap xBJ3u3Q OAiqajy x3 ua sopBidoa sojunfuoa
sox s^juBjjoduii aiuamxBiaadsa uog -soijojisodaj sojuiisip ap sojuamna
�6.—"Artigas, Jefe de los Orientales", conferencia pronunciada en el Liceo Frances el 25 de setiembre de 1950.
7. —Breve disertacion grabada para su radiodifusion por "El
Espectador", sobre "Valoracion del artiguismo".
8.-—"Los ideales americanistas de Artigas" conferencia pronunciada el 30 de setiembre de 1950 en el Club ANCAP.
9. —• "Algunas comprobaciones sobre las relaciones de Artigas
con el Directorio y el Congreso de Tucuman", conferen
cia pronunciada el 19 de octubre de 1950 en el Instituto
Historico y Geografico.
10.—"Plan de la Serie" y "Explicacion del Plan" de los
estudios publicados en "El Pais" con motivo del centcnario de la muerte dc Artigas (Montevideo, 1. de se
tiembre de 1950).
11.—"El reglamento de 1815", en la serie de monografias dc
"El Pais", Montevideo 17 de setiembre de 1950.
12.—"Biografia de Artigas" para la Revista "Europe - Amerique Latine", en el numero especial drdicada a Artigas.
Varios:
1.—Direccion de la Serie de estudios publicados en "F1 Pais",
en ocasion del Centenario de la muerte de ArUgas.
2.—Direccion de la reedicion, en forma de libro, dc la serie
de estudios publicados en "El Pais".
3.— Direccion tecnica del numero especial dedicado a Artigas
de la Revista "Europe - Amerique Latine".
II. — Labor realizada por el profesor Jose Ma. Traibel.
A) Iniciativas.
El primer llamado a la atencion piiblica sobre la necesidad de conmemorar el centenario de la muerte de Artigas
fue del profesor Traibel:
1.— "Imperativo patriotico. El Centenario de la muerte dc
Artigas", en "El Plata", Montevideo, 24 de setiembre de
1948 (Editorial).
2.— "El Centenario de Artigas" en "El Plata", Montevideo,
25 de setiembre de 1949 (Editorial).
Es autor del "Proyecto de Ley y exposicion de motivos
para la conmemoracion del Centenario de Artigas", presentada por el Senador Gustavo Gallinal al cuerpo que
integra.
Es autor del proyecto de "Decreto de homenaje del Municipio de Montevideo a Artigas en el Centenario de
su Muerte" y del "Informe" eorrespondiente. Dicho in— 30 —
�•06I 3P
omnf ap ^i ja 'zapusujag oiqjg oaaig ja ua epBiaunuojd
Btauajajuoa 'wpn^uaAnf bj b sBSijjy 3P afBsuaui 13,,— -^
'0S6I 3P o!unf ap 61 I3 BPTJOI3 u3 ^ppadaj
A 0S6T 3P oAvm ap g-[ ja '^png BjiiBg ap oaaij p na
BpBpunuojd Bpuajajuoa 'ltSBgp.iy ap ouisiuBaijaiuB jgM — • j
•s^puajajuog (3
^!
uoisuajxa ns A ojqij ap biujoj na uppBo^qnd ap osjna uaj
Bjsa ofBqBjj ajs^ '0S6I 3P ajqniaijas ap 6S P 'U9P3V'
oiJBip pp sBupBd f ap ppadsa ojuaiua^dng oraoa poqq^
-nd as 'sa^aag agiBg sing uop 'sogqndag B[ ap a^uap
-isajg jouas pp baijbioiui jod 'tlBisinSp-iB TJB!A3Ja,,— 'LJ
O^ o'M Bao(:l3 jj '06I 3P ajqui^iJ^s-ojsoSB 'oijBuip^oBjjxa.j
oaaiun^ •Avn^^nufj jap otjvaajodifj oouvg jap upajog!
ua 'upuopBu afBuauioq un ap sojuauiBpunj A sa^uapaa
-ajuy '^SBoij-iy ap oiJBuajuaa pp uopBJOtuainuoa Bg?5—-91
•tpjuapisajg jouas 'sbui BpB^[ •BijajBiu bj'
ajqos oipnisa jainbpna b as^q ap bajis anb BJBd opBuag
pp uoisnasip B( b crfojuia o\ 'oipamaajui ira jod 'uamb
'pqpa^ bijbj^[ asof Jouas 'sapBpiuBinnjj ap pBjpiaB^ B[
ap Bijo;siq ap josajoad opm^upsip un jod sopBjaBpa^ A
sopBJBdajd opis u^q anb ouis 'sojui uos ou sojuaiunaop
soquiB 'soaijoui ap uopisodxa b^ ap A ojaaiojd pp aid p
Biujij iiu oisand aq anbun^ 'anb BpuBjsuoa Bsajdxa jBfap
)^ :oftp ojaaAojd p jsjuasaad p uamb 'puqp^
iojdoq JopBuag jap soaijoiu ap uoiaisodxa uoa
ap ojaajCojg ja Baijqnd ag -0S6l 'oapiAajuoj^f 'a;janiu
ns ap oiJBua;uaa ja ua jbuoiobu afBuauiojj 'itSB^i^jy asof5,
•sauopmiag ap vjviuv^ 'AimSnjfj jap jv^uaijQ vaijqndag — • ^
'0S61 3P a-iqmapas 'oappa;uoj\[ ^sjbj jg,,
ap SBjjB.iouoiu ap aiaas ua '^iuaiiQ ap osaj^uo^ J3,, — • f
'0S6I 3P aJtqmaijas 'oapiAajuoj\[ '^sib^ [3,, ap sbij
-bjSououi ap aiaas ua 't4uoianj0Aag bj ap same SBSijjy,, — •
'0S6I 3P a^qma^as 'oapiAajuopj '41siBg J3,, ap
SBjpjSouoiu ap auas na 't4SB3i;jy ap sopBSBdajuB soq,,— "^
•44jBjapag eSig Bg^ ajqos 44BisinSiiJB uoiaB^jBxa ap ojnjid
'M 'XXX 9B >avb[ ^ Jvm?HI msmag ug — • j
•sauopBaijqnj Jg
4 -p^pnia bj
ap jo;Bjauauiou ja ua sojjinjau; BJBd 'sBSi^jy b uojBp
-iij(b anb sojafuBjjxa sopBpjo9 A souijbiu ap sajqiuou soj
ap Bsiaajd upiaBuiuua^ap bj A SBSpjy ap o^uamipBU ap
jBSnj ja ajqos sauoiaBiiijsaAui SBsoiJoqBj paijiuSis auuoj
�3.— "El ideario de Artigas, su sentido trascendente y americanista", conferencia pronunciada en el Liceo Lascano
y repetida en el Liceo Departamental de Treinta y Tres,
el 25 de agosto de 1950.
4.— "El legado democratico de Artigas", conferencia pro
nunciada en la Convencion del Partido Nacional Iradependiente, sesion especial solemne de homenaje a Ar
tigas, de fecha 30 de setienibre de 1950.
5.—"Independencia y Repiiblica en el pensamiento de Ar
tigas", conferencia pronunciada el 5 de octubre de 1950,
por CX 6, Radio Oficial.
6.—"Las ideas agrarias de Artigas", conferencia en el Salon
de Actos de la Facultad de Agronomia en la ceremonia
de clausura de cursos, presidida por el seiior Rector de
la Universidad, fecha 18 de octubre de 1950.
7.— "Las Asambleas Representativ^s y Populares en el periodo Artiguista", conferencia pronunciada el 19 de
octubre de 1950, en el Instituto Historico y Geografico;
se publicara proximamente.
8.—Breve disertacion grabada para su radiodifusion por "El
Espectador", tema: "La evolucion del concepto historico
sobre Artigas".
D) Varios.
1. — Por decreto interno de fecha 6 de noviembre, la Intendencia lo designo honorariamente para dirigir el "Ntimero Extraordinario en Hoinenaje a Artigas" del "Boletin Municipal", N. 495, organo oficial de la Intendencia Municipal de Montevideo.
2.—"La evolucion de Montevideo" trabajo publicado en la
"Revista Europe - Amerique Latine" en su niimero ex
traordinario de Homenaje a Artigas.
3. — Como delegado de la Facultad de Humanidades fue
miembro de los dos tribunales designados por el SODRE para juzgar los trabajos presentados al concurso
sobre la radioteatralizacion de la vida de Artigas.
4.—Designado por el Banco Hipotecario del Uruguay, fue
miembro del tribunal encargado de fallar en el concurso
interno de monografias sobre Artigas.
5.— Es Presidente del Tribunal encargado de fallar en el con
curso de monografias sobre Artigas, organizado por Enseiianza Secundaria y Preparatories de todo el pais.
6.— Se encargo de la revisacion, de acuerdo a las normas
tecnicas, de la version de "Las Instrucciones del aiio
XIII" que fuera dictada por Enseiianza Secundaria.
— 32 —
�— 2—
'0S6I 3P axquiaijas ap 9 oappaj
-uop\[ '^sibj jg,, ap SBjjBj^^Ouoiu ap apag b[ ua opBaqq
-nd o[noj}JB 'uoapiAajuoj\[ ap oijis xauiud p i
voNivag -j\[ ^ Npuig vaaaavg
oxnxixsNj aaa saaoavuoavao^ soi ao^ vavznvaa aoavg
b^
ap ojuiubjbj ^a na Bpsiaunucid Biouaxajuoa b^ ap o^xa^
'S19I na 'U9TUH BnSpuy B[ ua SBSijJy ^p ouisi[Bxapaj ^^5?—
•qn{3 jCa5[aoj* p ua EpBiaunuoxd Biauaxajuoa b^
ap o^xaj i (Bsuaxd ua) ttsBSu.iy ap Baixojsiq Biauasaj^^—
'0S6I 3P ajquiaijas ap
fZ 'sJBd I3 u3 'ttBUBaoaray A Buuua^jy uoianjOAa^j B[
ua SBioiMy ap uoiaaB b^ A sapapi so[ ap BiauapuaasBjj^n —
'OS6T 'oapfA31uoj\[ 'wsBijjy ap Baixojsiq
•sauoiaBaqqnj (q
ap
^ xod upisnjipoipBj ns bibcI BpBqBj^ uoiaBjxasip
'0S6T aP a^quiaiAOu ap j^ p otJBaajodijj
p ua Bp^punucud Biauaxajuoa 't4BUBapauiy uopnj
B[ ap SBisipapi sajj 'uj^jbj^[ UBg 'SBuxy 'ouaxoj\[,,-—• -9
'0S6I 3P axqniaiAou ap
I p 'zauopjQ A a^isg asof ojn^nsuj p ua Bp^punucud
spuaiajuoa '44bjsiiiSijjb ouisipxapaj pp sai^aBjd A Bjxoaj^,, —• •
I
"0S6T ap
ajqnjao ap |^^ p 'SBSijjy Baajoqqig B[ ap uppBjnSiiBui bj
ap oaijoui uoa 'upjBj^ UBg ap bjjixjo^ oaaig p ua
-unuoad Bpuaxajuoa '44|8I ap BapjuiBsy b^ A SBS
"0S61
ajqnjao ap QI p 'oapiAa^uoj^ ap qnj[) ^a^aof p ua
-unuoxd Bpuajajuoa '44SB3ijJy ap Bappjsiq BpuasajgM — • g
"0S6I ap TIn.f ap SZ I3 's
jB[ndoj Baajoqqig jC ppog qiq^ pp uppsjiAui b
-jaAiuj^ B[ ap ojuiuBJBg p ua BpBpunuoxd Bpuaxajuoa
'SI8l ua 'U9?ufl Bn^ijuy ^\ ua SB^iuJy ap omsipxapaj {g,, -—• "Z
0S6I ap ozjbui 'puopBuxajuj
^jBjog pp ggx ojpisig pp Bpuaaajuo^ JUX Bl ua Bpi?p
-unuoad Bpuaaajuoa '44SB^ujy ap Bapojsiq uppBJO[B^,,— 'I
•sBpuaxajuo^
(b
omwg
aox^og 'oxnxixsMi ^aa aox^aaiQ aa aod vavznvaa aoavg
�2.•—En preparacion: "Artigas y la ideologia de su epoca"
para la "Kevista Niimero" (en prensa, Montevideo,
setiembre-octubre de 1950).
3.—"Cronica de los homenajes a Artigas en el centenario de
su muerte", para la "Revista Europe Amerique Latine",
niimero especial dedicado a Artigas.
V. — Labor realizada por el ex-auxiliar tecnico Hector Gros
Espiell.
1. — "La formacion del ideario artiguista", en "El Pais" 23
de setiembre de 1950.
En oportunidad de elevar el informe precedente haciamos "resaltar el esfuerzo de los profesores Traibel y Narancio, quienes han demostrado competencia y laboriosidad a pesar de sus intensas tareas en
el Instituto y en la enseiianza secundaria y universitaria".
Al considerarse por el Consejo de la Facultad nuestra comunicacion del 21 de noviembre, este resolvio unanimemente remitir una
nota "felicitando al Director del Instituto de Investigaciones Historicas de la Facultad, por la ejemplar constancia y dedicacion puestas
en evidencia con motivo de los trabajos realizados por las personas
vinculadas al Instituto, y por el dinamismo y la competencia con que
se ban llevado a cabo esos trabajos, bajo la eficiente y competentisima
direccion del Doctor Emilio Ravignani.
Becaria de la. Facultad de Arquitectura. — Con referencia a la
labor de la Srta. Otilia Muras se elevara el informe oportunamente.
Conclusiones. — El Director que suscribe entiende que mucho se
ba avanzado durante el aiio 1950 para lograr la organizacion mas eficaz de las tareas del Instituto y se com place en destacar la perfecta
armonia y la comunidad del mismo con las autoridades dirigentes de
la Facultad en especial con el seiior Decano cuya inteligente preocupacion por solucionar los problemas que esta direccion le ha presentado, ha sido constante.
En la actualidad el Instituto de Investigaciones Historicas aspira
a contar con mayores fondos para cumplir su plan de publicaciones,
desea- ser dotado de los muebles necesarios y siente la necesidad de
incorporar un funcionario de servicio que se encargue de la custodia
y expedicion de las publicaciones y otras tareas que le fueran encomendadas.
Saluda al seiior Decano y por su intermedio a los seiiores miembros del Consejo con el mas alto respeto y estima.
EMILIO RAVIGNANI
Director
— 34 —
�— ss —
ias bib^ 'sapEpiuBuinjq ua opspuaarj ap p^pijBa b[ asiauaj Biaqap
'sapspiuBuiujj ap sopBsail^^ soj lod oiafasuo^ opBUxfrsap ias bibj
•uppaaja b[ BiBd BiiojBaoAuoa bj b saiouajuB soub 9op so[ ajusinp
pBjjnaB^ bj ap iojbijuoo ja ofBq afsqBij as anfa so[ ua o pBjjnas^ bj ap
oiiojBioqBq o ojiijijsuj un ua ajuaiuBiiojaBjsijBS A Bnpiss opfifEqBij Bq
anb jejipaia^ o 'uppaaja bj Bzijsai as anb [a ua jpp oub [b jouajuB
oaij.)0[ oub p ajuBJtip os.m.) un opBqo.idB jaqaq Bjaqap 'ajusipnjsa
aianj is ojBpipuBD ja 'SBiauai^ ap sajuBipnjso soj jod oaal'asuo[) opBu
-Sisap jas bjbj •upiaaaja B^ ap oub ja ua opus^aip uBjsa as anb soj ap
os.ma. un ua ssiauaisisB ap o^ ^^ p uoa .iBjuoa A 'uopaap bj BzijBai
as anb ja ua jiAia oub jb iou^iug OAtjaaj oub ja ua sojja ap oun 'sos
-jna oajBiia 'souaui oj jod opBqoads laq^q Bjaqap 'ajuBipnisa aianj is
o^BpipuBa ja 'sapBpiuBum^j ap sajuBipnjsa soj aod oiafasuo[) opsu/iisap
jas bjb^ -SBiauai[) ua o sapBpiuBiunjj ua sopBiauaai^ o 'SBiauai^ A ap
-BpiuBiunjq ap saiUBipnisa ajuauiBAijaodsai .ias usiaqap sajuBiptijsa soj
jod sopsu^isap soiafasuo^ soq "Bqaaj buisiui bj ap sajuB sasam saj|
souaui oj Jod ap iBjBp Bjaqap ojbjjuod ns A 'uppaaja bj BJBd bijojbooa
-uoa bj ap Bqaaj bj b oub un ap jouaiu ou p^panj^i^UB Bun jauaj ubj
-aqap 'sopBjBJjuoa saiosajoid soj so^afasuo^ sopBiuiisap jas bjbj
•ajuaniBAijaadsaj 'sBiauai^ ap saiosojojd
soj) b A sapBpiuBiunjj ap saiosajoad sop b jsu^isap usjaqap sspuai^)
aj) soj ouioa sajiBpiuBumjj ap soj ojubj 'sajosajo^d soj 'oqaa^ap ajsa
UB^Bjiajafa ou ig "SBiauai^ ap saiosajoid soj laasq UBipod ojubj oijo A
'pBjjnaBjj bj b BuafB Buosiad Bun b 'oiafasuo^) ap oiBa un i^dnao
BiBd iBu^isap UBipod sapBpiiiBUinjj ap saiosajoid so^ 'SBiauai^) ap
losajoid ono A sapBpiuBiunjj ap losajoid aiuaiuBiissaaau las Biaqap
oun 'saiosajoid soj lod sopsu^isap soiafasuo[) soj ajj o'f o\noiiJ.y
•BiiBjuauiajduioa uopaaja
buii BiBnjaaja as 'oiafasuo[) un b ousaaQ auSisap as anb z^a Bpoj^
•Bpuai^) ap soj lod
oijo A sapBpiuBiunjj aj) sopBsai^^a soj lod oun isBiauai^ ap soj lod
oun A sapBpiuBtunjj ap sajuBtpnjsa soj lod oun ^SBiauai[j ap soj lod
soj) A sapBpiuBiunjj ap soj lod sop 'saiosajoid soj lod oijBn[) :buiioj
ajuain^is bj ua sop^u^isap UBias soiafasuo[) so^ o' ojnoiiiy
•Biipisaid oj anb ouBaaQ ja Bias oun saj^na soj ap 'soiquiaiui aAanu lod
opBi^ajui BiBjsa pBjjnaB^ bj ap OAijaaiiQ ofasuo^ j^ o•OAijaaiiQ ofasuo[) un A
an aod BpBijsiuiuipB A BpiSiiip Bias psjjnaB^ B^ oq
IS61 3P ouauqaj ap g^ ja oijniisuatiiurj jdjiub^ ofasuo^ \a aod opnqojdy
a saavawvwriH aa avnnorj vi
odinvoho
S0XM3KV103H
�electo Consejero por los egresados de Ciencias, debera tenerse la
calidad de Licenciado en Ciencias.
Quienes desempenen cargos docentes en la Facultad no podran
ser designados Consejeros por los estudiantes. Los estudiantes que sean
Ayudantes podran ser designados Consejeros por el personal docente.
Articulo 5. Para intervenir en las elecciones de Consejeros se
requeriran las siguientes calidades especiales: a) Tratandose de profesores contratados, deberan tener por lo nienos un aiio de antigiiedad
a la fecha de la convocatoria y sus contratos habran de datar por lo
menos, de tres meses antes de dicba fecha; b) Tratandose de los estu
diantes deberan haber aprobado por lo nienos, dos cursos, uno de
ellos en el ano lectivo anterior al aiio civil en el que se realiza la
eleccion, y contar con el 75 c/c de asistencias en un curso de los que
se estan dictando en el aiio de la eleccion; c) Tratandose de los egre
sados deberan ser Licenciados.
Votaran como profesores, los Directores y Sub-directores de Institutos, los Jefes de Investigaciones, los Jefes de Trabajos, los Jefes
de Laboratories y los Ayudantes designados o contratados por lo me
nos, un aiio antes de la convocatoria.
Los Ayudantes que sean estudiantes solo podran votar como
estudiantes.
En el mes de Junio de cada aiio el Consejo debera establecer
cuales profesores, estudiantes y licenciados quedan incluidos, a los
efectos de las elecciones en la seccion Humanidades y en la seccion
Ciencias.
Articulo 6." Las elecciones de Consejeros por los profesores, los
estudiantes y los egresados, se efectuaran por voto secreto mediante
cedulas impresas que contendran solamente el nombre de un candidato.
Articulo 7." Constituido el primer Consejo por aplicacion de
este Reglamento, se decidira por sorteo el cese a los dos aiios de uno
de los Consejeros designados por los profesores de Humanidades, de
uno de los designados por los profesores de Ciencias, de uno de los
designados por los estudiantes y de uno de los designados por los
egresados.
Articulo 8. Una vez por aiio y mientras no funcionen las clases, salvo circunstancias especiales a juicio del Consejo o de la propia
Asamblea, se reunira el Claustro de la Facultad.
El Consejo debera convocar a la Asamblea cuando lo pidan un
tercio de los profesores en actividad o un tercio de los estudiantes
que retinan las calidades necesarias para intervenir en la eleccion de
Consejeros elegidos por los estudiantes.
Las citaciones para las reuniones ordinarias se haran por la prensa
con treinta dias de anticipacion.
La Asamblea del Claustro estara integrada por el Decano, los
Consejeros, veinte delegados de los profesores, veinte delegados de
los estudiantes y diez delegados de los egresados. Los delegados de
los profesores al Claustro, deberan ser profesores en actividad. En su
— 36 —
�— Z, —
•soub
ap ioXbui X ouBpspnp aas tuaqap ouBaaQ ja 'osbo oho ua oraoa
oun ua ojubj^ "Bps^ia Xaj ej ap 0-9 "jib [a auijap soj un^as 'p^jjnaBg
bj ap p^piAijaB ua sajosajojd soj anua o ofasuo^ jap soiquiaiui soj
aj^ua opi^ap ^as ouBaaQ p '^6j 3P OZJBJ\[ 3P 3P ^T_ BI 3P 0'8 "1JB
jb ajqBaijd^ uaApnA anb oqaaq ap SBpuBisunaip sbj opmnaj usq
as anb ajBpap ou oijb}is.i3aiuq pjjua^ ofasuo[^ p SBjjnatj\[ 0"
•SBpuai[) A sap^piu
-Biunjq ap sajuRJuosa.idaj ap ojamnu pn^i ap Bjpuoduioa as uopB^a[ap
B[ A sopBsai^a ap oaauinu jouam BTiuaj anb uopaas bj ap sopBsaa^a ap
OJauinu pp ajqop p pnSi sojquiatui ap ciauinu un ap Bjpuoduioa
as ojjsnB[[) jap BajquiBsy bj b sopssaj^a soj ap uopsSajap bj 'sopBp
-uaai'q aaio^Ba B^Bq ou ojubj u^j 'SBiauai^ ap ajois A sapBpiuBuinjj
ap sopBsa.i3a ajais ap otuiuiiu un BX^q ou o^ub; a.iiua 'jojaaja odaana
ojos un opuBuuoj 'o^jsnBj^ jap BajquiBsy bj ap uoiaBj^ajui bj BJBd
'ubibjoa 'SBiauai^ ap soj A sapBpiuBurnjj ap sopBsajSa scq o'^
ajsa ap o-g ojnaijjB ja
ua ojsiAajd OAiquijap uoiui8aj jap uoiaBaijdB bj jjpad ap pBpiunjjodo
bj opB^ajj Bq is 'OIJS11BJ^ jap BajquiBsy bj Bpio '61 9B I3 na ?JIP
-pap pBijnaB^ bj ap ofasuo^ j^j -oiJBji3jaAiuQ jBajua[) ofasuo^ ja jod
sopBu^isap uBias 'jBu^isap uBiiaqap sojsa onb oj'asuo^) jap sojquiaitu
sop soj 'sopBsaj^a ap ojauinu a^uapijns BX^q ou ojubj u^ o*j
sauoioisodsiQ
•saiuBipnjsa soj
ap ja X sajosapjd soj ap uapjo ja sopBjuasajdai uajsa anb aaduiais
'sojqiuaitu unijupA ubjsisb opuBna jBuoisas Bipod oiisnBj^ j^
•BajquiBsy bj b
sopBajap sopBuisap las uapand soiafasuo^) soj iu oubo^q ja i^
•ojoa ou oiad zoa uauaij soiafasuo^ soj X ousaaQ j^
•BajqiuBsy bj Biipisaid ouBaaQ jg
•sopBSajap oouia ap odniS Bpsa
jod sop X sop^Sajap zaip ap odn.1^ Bp^a jod sajuajdns oii^na uBiiSaja
as saiBjn^ij soj uoa ajuatuB^unfuo^ 'SBiauai^ ap soj jod X sap^piu
-Biunjj ap soj jod sopinaja a^uaiuBAijaadsai ubios X sBpuai^ ap soj X
sapBjHUBtunjq ap soj aijua sajBnSx sa^iBd ua UBiipiAip as 'sop^saiSa
ap o sajuBipnjsa ap 'saiosajoid ap 'oi;snBj^ jb sauopsSajap s^g
•opBiauaaig las Bipanbai as 'oijsnBj^ jb sop^s
-aiSa soj ap sop^^ajap ap uopaaja bj ua lojaaja o ajqiSaja las bib^
•soiafasuo^ ap
loiaaja las BiBd SBpi^ixa sap^pijBa sbj uBiiianbai as 'onsnsj^ jb sajij
-UBipnjsa soj)Bajap ap uopaoja bj ua jojaaja o ajqiSaja las bib^
•soiafasuo^ jiSaja
SBpiianbai sapBj^ijBa sbj usasod sauainb UB.ipuaAia^Ui uppaaja
�REGLAMENTO
PARA EL FVNCIONAMIENTO DEL C.ONSEJO DIRECTIVO DE LA FACULTAD
DE HUMANIDADES Y C1ENCIAS
De las sesiones.
Articulo 1. — El Consejo Directivo de la Facultad de Humanidades y Ciencias celebrara sesion ordinaria en los dias y a la hora que
el mismo determine, previa citacion, debidamente anticipada.
Articulo 2. — Las sesiones del Consejo Directivo seran publicas;
pero podra haber sesiones secretas, en casos especiales, que resolvera
el Consejo Directivo por dos tercios de votos de los miembros presentes.
Articulo 3. — Si a la hora fijada en la citacion hubiese cuatro
Consejeros presentes, el seiior Decano declara abierta la sesion. Cuando
transcurridos treinta minutos de la bora de la citacion no hubiera el
niimero indispensable para sesionar, el seiior Decano dispondra que
se labre acta en que conste el nombre de los Consejeros presentes.
Articulo 4. — Cuando, ocasionalmente, no concurriera el seiior
Decano, pasados treinta rninutos de la hora de la citacion, el Secretario Uamara a sala a los Consejeros presentes para que estos, si luesen, por lo menos, cinco, celebren sesion o dejen constancia del caso,
labrandose el acta correspondiente, si no hubiera concurrido dicbo
niimero minimo reglamentario para sesionar.
Articulo 5. — Pasados treinta minulos de la hora fijada en la
citacion, cualquier Consejero podra pedir que se llame a sala a los
Consejeros presentes, y retirarse si no hubiera el niimero indispensable
para sesionar.
Articulo 6. — Abierta la sesion, el Secretario dara cuenta de las
observaciones que hubieren sido formuladas por los Consejeros, al
repartido del proyecto de acta de la sesion anterior, y estos podran
solicitar aclaraciones o modificaciones pertinentes sobre el texto del
repartido.
Articulo 7. — Aprobada el acta, el Secretario dara cuenta de los
asuntos entrados y de los asuntos previos que el seiior Decano considere necesario someter a consideracion del Consejo Directivo.
Articulo 8. — El Consejo Directivo, previa declaracion de que se
trata de asuntos de resolucion urgente, podra considerar sobre tablas
ciialesquiera de los asuntos entrados o previos.
Articulo 9. — Despachados los asuntos entrados y los asuntos
previos, el Consejo Directivo considerara la orden del dia.
Articulo 10. — El orden fijado para la consideracion de los asun
tos de la orden del dia podra alterarse siempre que asi lo resuelva
la mayoria absoluta de los miembros presentes.
Articulo 11. — Las sesiones duraran el tiempo que a propuesta
del seiior Decano, determine el Consejo Directivo, pudiendose prorrogar dicho termino basta por una hora cada vez con el voto de la
mayoria absoluta de los miembros presentes.
— 38 —
�Ob
•uoisnasip ua Bjsand Baas 'OAijaaaiQ ofasuo;) jap oaquiami
un aod Bp^XodB sa is 'B5^Bq as anb uoiaoiu Bpoj^ — 'g^ ojnaijoy
•upiootoci nj ap A uptsnosip vj ag
jj ajuasaad jap oiuaiuiijduina ja aod JBja^ o-jj
•sajuaup
•aad arapsa anb ajiuiBaj op sauoianjosaa sbj SBjja aaqos jBjoip
A OAijaaaiQ ofasuo^ jb SBppfraip sauoiaBaiuiuuoa sbj aiaqy 0-qj
•jbioijo Biauapuodsaaaoa bj A OAijaaaiQ ofasuo^ jap
so;aaoap soj sopoj ouioa jsb sauoisas sbj ap sb^ob sbj asiuai^ o-g
•sajBiaads^ sauoisiuio^ sbj aBaqrao^ij; o-g
•npianj
-osaa oiuo^jn ap ounjso anb soiAaad sojuiisb soj ainjani a
uoisas Bpsa Basd Bjp jap napao bj ap uoiaBiuaoj bj aauodsiQ 0-^
•ja b uaa^^jBj opusna soaafasuo^ soj b uapao jb asiuBj^ 0"9
•OAijaaaiQ ofasno[) jap sauoianjosaa
sbj asniBjaoad A sojjBjjnsaa sns aeiaunae 'sauoiaBjoA sbj asfij^ o-g
jap soaqmaiui soj b BaqBjsd bj aBau o aapaauo[) o^
•sauoisnasip sbj aiSiaiQ Q-g
•sauoisas sbj asjuBAaj A aiaqy 0*g
•sauoisas sbj Ba^d OApaaaiQ ofasuo|[j jb asjia
: OAijaaaiQ ofasuo^ jap ajuapisaa^ jb 3}adiuo[) — -gj ojnajjay
•ofasuo[) ja aai^ajui anb
bj ap onjiiiUB sbiu josajoad jb ajsa ap Biauasns u^ 'ousaaQ aouas jb
apuodsaaaoa OAijaaaiQ ofasuo^ jap Biauapisaad b^ —-'^j ojnapay
jQ ofasuo^ jap ajuapisauj jag
•sajqBj^oaaoaduii sojnuiui
oauia ap bjsbij trapuodsip soaafasuo^ soj ap oun BpBa 'asajuBjd aaBasap
as anb oiAaad ojunsB uii^jb ap uoiaisodxa bj BaB^ — -9^ ojnojjay
•BpB^odB A Bjsandoad aas Baaqap anb Bsaadxa uoianjosaa oajbs 'sojnmiu
Bjuiaaj ap aoX^iu odiuaij un ap aauodsip B.ipod ou OAijaaaiQ ofasuo[^
ja 'sop^ajua sojuiisb soj ap uotaBaapisuoa bj BaB^ — -cq ojnaijay
•sajuasaad soj ap BiaoXBiu ajdiuis bj
ap aiuaojuoa ojoa ja uoa SBpijBA ubjos OAijaaaiQ ofasuo^ jap sauoianj
-osai sbj 'opoiu oajo ap anbijiaadsa as ou opusn^ — yj ojnapay
•BiaojBaoA
-uoa bj opBuiiuaajap UBaaiqnq anb soj anb sojunsB sbui asaBaapisuoa
Bjpod ou SBiaBuipaoBajxa sauoisas SBjsa u^ -BiaBuipaosajxa uoisas iviq
-ajaa apuodsaaaoa is aaAjosaa Baaqap 'uoiaBjia bj ap OApaaaiQ ofasuo[)
ja opBaajua zaA buq 'soaafasuo^) saaj ojiaasa aod uspid oj jsb opusna
o ouBaaQ aouas ja aod up jbj uoa opsaoAuoa Bas opusna SBiaBuip
-aoBajxa sauoisas Basaqajaa OAijaaaiQ ofasuo^) j^ — "gj ojnajjay
•sajuBa^ajui sns ap soiaaa; sop soj ap amaojuoa ojoa ja uoa ajuauBiuaad
uoisas ua asasaBjaap Bapod OAijaaaiQ ofasuo[) jg — "^j ojnapay
�Articulo 20. — Todo proyecto sometido a consideracion del Consejo Directivo sera puesto en discusion, primeramente, en general sobre su conveniencia y, luego, en particular, sobre cada uno de los
articulos que lo integren.
Articulo 21. — Al discutirse un proyecto nadie podra hacer uso
de la palabra mas de una vez sobre el asunto en general, a excepcion
del autor del proyecto o del miembro informante que podra bablar
cuantas veces lo juzgue necesario.
Articulo 22. — Los miembros del Consejo Directivo, al hacer uso
de la palabra, deberan dirigirse siempre al seiior Decano o a quien
lo reemplace en la Presidencia del Consejo Directivo.
Articulo 23. — Toda discusion podra ser declarada libre por reso
lucion especial del Consejo Directivo.
Articulo 24. — Podran proponerse articulos sustitutivos de los
que integran un proyecto en discusion, asi como tambien cualquier
clase de enmiendas, siempre que el proponente fuese apoyado por un
Consejero.
Articulo 25. — Si resultare negativa la votacion de los articulos
de un proyecto, seran puestos a votacion los articulos sustitutivos propuestos, en el orden en que hubieran sido presentados.
Articulo 26. — Los articulos a que se hubieren propuesto enmien
das o correcciones, seran puestos a votacion sin ellas; si resultare afirmativa se consideraran desechadas las enmiendas; en caso contrario,
se pondran a votacion los articulos con ellas y por orden de prcsentacion.
Articulo 27. — No se podra poner a votacion resolucion alguna
sin que antes se haya resuelto si se da por suficientemente discutido
el punto. Esta resolucion no podra nunca tomarse mientras haya quien,
no habiendo hablado sobre el asunto, pida la palabra para hacerlo.
Articulo 28. — La votacion es foreosa. Ningtin miembro podra
excusarse de votar sino en virtud de impedimento que juzgue bastante
el Consejo Directivo.
Articulo 29. — La aprobacion de toda mocion o -proyecto se bara
por votacion. Para toda votacion sera necesaria la asistencia personal.
Articulo 30. — La votacion sera distinta o sumaria.
Articulo 31. — La votacion distinta sera de dos modos:
l.
2.
Pronunciando el nombre de la persona por quien vota.
Nominal, por si o por no.
Articulo 32. — La votacion sumaria se hara levantando la mano
en serial de afirmativa.
Articulo 33. — En el curso de toda discusion podran haeerse
mociones de orden, las que seran resueltas inmediatamente, sin debate.
Articulo 34. — Se podra pedir reconsideracion de las resoluciones
del Consejo Directivo en la misma sesion en que hayan sido dictadas
o en las siguientes, debiendo figurar, en este ultimo caso,, en la orden
del dia.
— 40 —
�•ofasuo^
ouisim ja Jod osbo Bpeo ua opBuSisap Bjanj anb ojafasuo^ p 'ou^aag
pp BtouastiB ua 'ofasuo^ pp Biauapisajd bj BJBdnao 'ajj^d BpunSas
ns ua i\ 'ijb p ajq^aijdB Bas on SBjjuaij^^ — '0311111 ojnapjy
sauoioisodsiQ
•sajuasajd sojqiuaiui soj ap sopjaj sop soj ap
soai^buijijb sojoa soj BSuajqo anb A Bjp pp uapjo bj ua ajnSij anb bjis
-aaau as o[p BJBd 's^ppj aaqos uopn[osaj jod BpsSoiap m Bp^jajp jas
sapod oiuauiB[8ajj ajsa ap uopisodsip BunSui\[ — -ff opajjjy
•Bpuodsajjoo anb uopnpsaj b^ Bjsd Bjuana BJBp ouBaaQ jouas p 'oia
-aad osiab p uts saoaA sajj uajpj opu^n^) 'Bpua^sisBui ns ap BsnBa ^\
opuBsaadxa 'oiJBjajaag p osiab jsp usjaqap 'noisas Bun b ji^sisb UBp
-and ou anb OAijaajiQ ofasuo^ pp sojqraaiiu so^ — -^f opaijjy
•BpuajsisB ns a^qiqisodtui anb pBpauuajua B[ o oijojou
ojuaunpaduii p 'Bpiuajqo Bpuaoq b^ 'oAijaa-iig ofasuo^ pp sauoisas sbj;
b o.iqinaim un ap BpuajsiSBUi b^ BJBaijijsnf opg — '^
sauoiotsodsiQ
•biio^bui b^ ap auuojuoa oioa p uoa 'ojund
p a.iqos ajuauiBjBipauiui BJippap OAijaajiQ ofasuo[) p 'uopsana b^ ap
Bjanj Bjsa ou anb B^uajsos jop^jo p anb ajduiaig — m~[f ojnaijay
•Bjp ap
ajuamajqBjou bSjbs anb jb uopsana bj b jbiubjj Bjpod ojqiuaiui jamb
-jBna ap uoiaBaipui b o 'is aod ajuapisaj^ jouas j^j — 'Q^ ojnaijjy
•a^sa jod spipaauoa opis ajjaq^q A ajuap
-isaj,j jouas jb opipad BjjaqBq ap sandsap ouis BjqBjBd bj ap osn jaa
-bij Bjpod OAjiaajiQ ofasuo^) jap ojquiaiiu unSuij^; — -gg ojnapjy
•ojoa ns ap so^uaiuBp
-unj soj o uoiuido ns uqisas bj ap bjob ja ua jbisuoo BJBq as oAi^aaaiQ
ofasuo^) jap ojquiaitu un Bpid oj isb anb ajdiuaig — 'gg ojnajjjy
'SBJ3B U3
opBJ^siSaj jas Bjaqap 'sopjanaB sns jBjdopB BJBd OAijaajiQ ofasuo^ ja
aaijBaJ anb sauoiaBjoA sbj SBpoj ap opBjjnsaj j^ — #g ojnojjjy
•ajqajaa as anb BiJBUipjo noisas Bjamijd bj ua uoisnasip BAanu
BJuqB as BpBjBdiua aqnsaj uppBjOA bj opusn^) — #9g ojnaijjy
•JBUOISaS BJBd OpiJ
-anbaj uinjonb ja B^sq anb ap uoiaipuoa b 'saiuasajd soj ap BjnjosqB
bjjoXbui bj ap auuojuoa ojoa ja aaainbaj as 'oApaajig ofasuo^ jap
sauopnjosai sbj uoiaBjapisuooaj jod JBaijipom bjbj — -gg
�onisira p lod osbo BpBa ua opBuStsap Bianj anb oiafasuo^ p 'oQ
pp BpuasnB ua 'ofasuo[) pp Bpuapisaid B[ Bisdnao 'aji^d BpunSas
ns ua ^,1 *lJB I3 a[qBat[dB Bas ou SBijuatj^ — "oamn opaijiy
saiioi^isodsiQ
•sajuasaid soiquiaiut so[ ap sopiaj sop so[ ap
soaijbuiiijb sojoa so[ s3uajqo anb A Bjp [ap uapio B[ ua ainStj anb bjis
-aaau as o[[3 Bisd 'sB[qBj ajqos uptan^osaj jod Bp^Soaap m Bp^jajp Jas
Bapod ojuauiB[^a}j a^sa ap upiaisodsip buii^ui^; — -ff opoijjy
•Bpuodsajjoa anb uoianpsai B[ ^iud Bjuana BJBp ou^aaQ jouas p 'oia
-ajd osiab p uis saoaA sajj uaqBj opuBn^) •BiauajsisBui ns ap ssnsa B[
opuBsajdxa 'oiJBjaaaag [B osiab JBp uBiaqap 'uoisas eun b jijsisb UBp
-and on anb OAijaajiQ ofasuo^ [ap soiquiarui soq — "gp o[noijjy
•BiauajsisB ns aiqiqisodun anb p^panuajua B[ o ouojou
ojuaunpoduii p 'Bpiuajqo Bpuaaq B[ 'oAijoaaiQ ofasuo[) [ap sauoisas sb[
b o.iquiaiui un ap BiauajsiSBUi B[ BJBOijiisnf o[og — -^p o[noijxy
sauoiotsodsiQ
b[ ap araiojuoa ojoa [a uoa 'o^und
p ajqos ajuouiBjBipaimii BJipiaap OAijaaiiQ ofasuo[^ p 'uoxjsana b[ ap
B.ianj Bjsa ou anb sSuajsos jopBJO [a anb ajdiuaig — *[p opapjy
•B[p ap
a}uaina[qBjou bS[bs anb [B uptjsana B[ b jbiub[[ Bipod oiquiaini latnb
-[Bna ap uptDBaipux b o 'is lod ajuapisai^ louas [^ — "Qp o[noijiy
•ajsa jod Bpxpaauoa opts apaqBq A aiuap
-tsai^j louas [B optpad Bpaq^q ap sandsap outs Biqspd B[ ap osn laa
-Bt[ Bipod OAijaaiiQ ofasuo^) [ap oiquiatui un3ut^[ — -6g o[natjiy
•ojoa ns ap sojuautBp
-unj so[ o uptuido ns uoisas B[ ap bjdb [a ua ibjsuoo bibi[ as OAijoaitQ
ofasuo[) pp oiquiatui un Bptd o[ isb anb aidtuaig — "gg O[najjiy
•SBjaB ua
opBiistSai las Biaqap 'sopianas sits iB^dopB BiBd OAtjaaitQ ofasuo[) p
aaqsai anb sauopBjoA sb[ SBpoj ap opBjpsai [^ — -^g opajjiy
•aiqa[aa as anb stiButpio uotsas Biautiid B[ ua uotsnastp BAanu
Bitiqs as BpBjBdtua ajptsai uppBjoA B[ opuBn^) — -9g O[natjiy
•iBuotsas BiBd opti
-anbai tunipnb p B^sq anb ap uotatpuoa b 'sajuasaid so[ ap Bjn[osqB
biiojCbui b[ ap atuiojuoa ojoa [a aiatnbai as 'OAijaaiiQ ofasuo^ [ap
sauopnpsai sb[ uppBiaptsuoaai lod iBatjtpoui bibj — -gg "jiy
�KEGLAMENTO
PARA LA ELECCION DE LOS PROFESORES TITULARES AL CABO DEL
PERIODO DE C1NCO ANOS
Artfculo 1. — Para la nueva designacion de los profesores titulares se requerira de los candidatos la presentacion previa de a) nn
informe sobre la forma en que han cumplido los programas propuestos; b) los trabajos que hubieren realizado los alumnos en los cursos,
bajo la direccion del profesor; c) los trabajos de investigacion cientffica que liubieren realizado en relaeion con el curso que regentan
y cualesquiera otros que liubieren producido, dentro de su especialidad, en los viltimos cinco anos.
Artfculo 2. — El Consejo nombrara una Comision lnformante
para el estudio de todos los antecedentes a que abide el artfculo
anterior, la que debera expedirse en el perentorio plazo de quince
dfas a contar de la fecha en que los haya recibido. La Comision
lnformante podra ser integrada con consejeros, profesores, ex-profesores e investigadores con autoridad cientifica irrecusable.
Artfculo 3. — El informe de la Comision, previo repartido e
inclusion en la orden del dfa, pasara a estudio del Consejo, el que,
despues de haberlo considerado, decidira si se reelige o no al pro
fesor. En el caso de que no sea nuevamente designado, se procedera
al inmediato llamado a aspiraciones y al nombramiento de profesor
interino si lo requiriera el interes de la ensefianza.
Aprobado en la sesion del Consejo de la Facultad de Humanidades y Ciencias del 24 - 2 - 950.
REGLAMENTO
PARA LA CONTRATACION DE PROFESORES APROBADO POR EL CONSEJO
EN LA SESION DEL 12 DE MAYO DE 1950
I
A los efectos de la contratacion de profesores, se distinguen los
siguientes casos:
a) Contratacion de profesores para regcntar cursos de las materias
que integran de modo permanente los planes de estudio para las
licenciaturas.
h) Contratacion para regentar cursos o cursillos fuera de los indicados en el apartado anterior.
II
En el easo previsto por el apartado "a" del articulo 1. se proce
dera a la contratacion previo llamado a aspiraciones, salvo que el
Consejo resuelva lo contrario por mayorfa de 2/3 de votos.
— 42 —
�ap aajaiuBa ua 'saaojn^ ns b Basjiaijos jjBjjnaB^ E^ o-^ "jay
•aBnjp
anb b soaijB.i^oi[cpq soiaBjuauioa soj A SB.iqo sns b SBaijjaa sbj uaiqiuBj
ouioa jsb 'psjpiaBjj B[ ua soiaojisuBaj o sa]uauBuuad sosana uajaip
anb saaosajoad soj sopoj ap sBOijpuaia A sBaiaojsiq 'sbdijosojij 'sBia
-Baajij SBJqo sb[ Jiunoi :uB.ias uoidbziub^^O A sopijamoa soXna A sapBp
-iJojiiB 8ns ap A sajosajojd ap odjana ns ap Bjipaui a B^ipa uoiaanp
-oad bT B.iiuna.i anb '^HOSa^OHd iaa lVXM3^QD0a OAIHDHV
\ V33X0nflia?? BpBuuuouap uoiaaas Bun SBiauai^ A sapBpiuBuinjj
ap pBqnoBa B[ ap pjjua^ Baajoqqig B^ ua asBaj^ o-[ O[najjjy
iaa ^visiamnooa oaihjuv a voaionma
.iod SB}diaasa.id sapBpijBuuoj sbj ap sbuii^jb o sspoj ap upiaBjBjjuoa
ns BJBd Jipuiasajd 'sojoa ap g/^ aod 'B.ipod ofasuo^) p 'Bpiaouoaaj
ajsa pBpiaojn^ puoiadaaxa bXiio sapBpqBuosjad ap
IA
•sa^uapaaajuB ap opijjcdaj uoa
Bip jap uapjo bj ua opinjaui opis B^sq oiunss ja opuBna A jBiaadsa
uoisiiuo^ Bun ap o ojafasuo[) un ap o;i.iasa auuojui opvajd 'sauuojuoa
sojoa oauia .iod ouis uoiaBjBjjuoa Bun JBpjoaB Bjpod ou ofasuo^ j^
bj Bia^q ajuaaop
ns opBjuaiJO ubaimj anb ap oijaaq ja Bjuana ua Bjpuaj as
bj ua sosjna opsjaip uajaiqnq anb SBiiosjad ap asopuBjBjj^ 'sojiiaui
o sojnjij soj jBqoaduioa B.iBd soiaBsaaau auiijsa anb sojuauinaop soj
jsqBaaj Bjpod ofasuo^ j^ ^Bjaip b BuajBiu bj ua aiuarajBioadsa 'soj
-i.iatu A sofBqBjj 'sojnjij sns ap BpBiauBjsunajia npiasjag (q ^oiBptpusa
jap aBjiA ranjnaojn^) (b :oiainf ap sojuaraaja sajuain^is soj ap Jauod
-sip aqaj) ofasuo[) ja 'aosa.jo.id un ap uoiDBjBajuoa bj JBpaoaB bjb,j
AI
•ojaajsap ojaBJBjaap
ajt sandsap ouis 'opBtiiBjj oqaip b opBjuasaad aaaiqnq as on uainb b
aBjBjjuoa Bapod as ou 'sauoiasaidsB b opBiuBjj aaaiqnq as opuBn^
III
•sauoiasaidsB b opBuiBjj
ja ajqBSuadsipui sa ou ttq,, opBjaBdB ja aod ojsiAaad osb^ ja u^
�donacion el material mencionado, encareciendo el envio de todas sus
obras y, en el caso de que ello no fuera posible, la lista de las misnias,
las que seran adquiridas.
Art. 3. La conservacion, inventario y organizacion se regiran por
el sistema general de la Biblioteca, aunque formaran un conjunto
aparte del resto de la coleccion.
Art. 4. En ningiin caso se dispondra de estas obras para el
prestamo a domicilio y tampoco pasaran a integrar las bibliotecas de
los Institutos, Catedras, Seminarios, etc.
REGLAMENTO
SOBRE LIMITES Y EXTE^SION DE LAS ASIGNATURAS
Articulo 1. — Toda materia de caracter permanente que se dicte
en la Facultad de Humanidades y Ciencias, tendra su correspondiente
programa general cuyos limites, en cuanto a temas, seran fijados por
el Consejo Directivo previo dictamen de una Comision Tecnica asesora.
Art. 2. — El programa correspondiente servira de base en
los llamados a aspiraciones o a concursos para llenar cualquier cargo
de profesor permanente (cargos presupuestados) o de las materias de
las Licenciaturas.
Art. 3. — Los cursos que se dicten en la Facultad estaran
compuestos de tema o temas pertenecientes al programa de la materia
establecida, de acuerdo al numeral 1..
La disposicion que antecede no impedira al Consejo la aprobacion de programas cuyos temas se refieran a mas de una seccion dc
una materia o a secciones de diversas materias.
Art. 4. — Todo profesor, cualquiera sea su categoria, indicara al Consejo Directivo antes de comenzar su curso, el tema o temas
del programa que aquel abarcara, con la determinacion expresa del
niimero de boras totales que insumira su dictado.
Art. 5. — Los profesores podran proponer modificaciones o
ampliaciones a un programa, las que seran consideradas por el Con
sejo Directivo usando el mismo procedimiento que se indica en el
numeral 1.
REGLAMENTO
PARA EL PRESTAMO DE LIBROS EN LA BIBLIOTECA
Articulo 1. — La Biblioteca de la Facultad de Humanidades y
Ciencias esta destinada para uso de las autoridades universitarias, pro
fesores, alumnos e investigadores auspiciados por la Facultad.
Art. 2. — Las personas no comprcndidas en el Art. 1. solo po
dran hacer uso de la Biblioteca en la sala de lectura y en casos especiales recibiran los beneficios del prestamo previa autorizacion escrita
del Decano de la Facultad.
— 44 —
�;' c'
OpB3lJlJJaa [3 JBJU3Sajd BJdqap Z3A BJ^UII.ld lod OIJBIJIOIlUOp
pp osn jaa^q b B^uodsip as anb jojaa[ [g — o"g[ "jjy
Bzaid BpB3 jod ajjsdB oqpaj BJBq 9g — o-jg -jjy
•sbuisiiu sb[ ap ojijaa p Bjijiuuad as oa sojismbaJ sojsa nig
p B[q^q anb ap 'jojaa[ ap BjafjBj ns Baajoijqig B[ ua E-iefap
0'g
SBaqo ajyjaj anb zaA Bpog "B[bs B[ ap opB3[dina p jod opsjajdinoa X
opBpjjuoa jas BJBd aB^diuafa p jBjija^ ap sajuB oqiaaj ajsa BJBSajj
-u^ qBnjiqBq boijij ns A Bjuajdmi ap Bjja[ uoa a^uBjiaqos pp opijpde
A aiquiou p 'opijj p 'Binsiin B[ ap aojnB p bjbjoub anb p ua oqpaj
un jBuag Bjaqap SBjqo aa^ai anb Buosaad epoj^ — o'n 'jjy
•oinBjsajd OAanu
'BDajoqqiq B[ b Bjqo B^ BpBjgojup-i ap oSanj jbaou^j japod ap oiamf
-jad uis 'ojBipaniui ap BpaApAap Baaqap sajo}.)j[ sojjo jod Bp^qaips
sa Bjqo bj is 'ouiB^sajd OAanu aasipips A opouad un ajuBJiip Bjqo
sun japod ns ua opiuaj ajaiqnq JOjaa^ un opusn[) — o-q^ 'jay
•Boajoqqiq bj uoa Bjuana
ns op^pps B^Bq ou uainb b 'soipnjsa ap sopBoijij^aa o opspuaarj ap
sopiju UBJipadxa as oj^j -uppisodaa o uopBJBda^ B^ apusiuap anb a;jod
-uii [ap appp [ap o^^d p uoa A Baajoqqig ap uoisiuio^ B[ ap uauisi
-aip oiAajd 'ouBaaQ p afij anb odiuaij [a Jod 'jojaa[ ap p^pijBa ns ap
upisuadsns B[ uoa opBuoiauss B^as 'sopBjsajd opis ubXbi[ a[ anb so^qi[
so[ ap '.iojaa[ [ap ajjfid jod Bpipjad o o^oijajap [^ — 0'5 "jay
•sojpnAap jas [B sauauin[OA so[ ua UBj^aiApB as
anb sapspiaBpiSajji sb[ o sojopajap so[ jod sa^ssuodsa-i opuais '-aia
's^puajcajaj 'sou^is 'sauoiaB^ous uoa sb[jb3jbui 'SBl'oq sb[ jB[qop 'so^qg
so[ ua sapuas jaa^q Bjpod sa^ojaa[ so[ ap ounjjuif^j — 0"8 "j^y
*Bpunas B[ so.iqi[ jB.iijaj ap oqaajap ns ua opip
-uadsns X zaA Bjauiiad B[ opiuaAaad Bjas 'uoianpAap ap ozB[d [a opia
-uaA zaA Bun japod ns ua SBjqo B^uaiaj anb jojaa[ [^ — o'i "^ay
•zaA B[ b saaojaa[ soijba jod SBpBipips 'jB[diuafa o[os un bXbi[ sapna
sb[ ap SBjqo sb[ uoa BJB3[duia as ojuaiuiipaaoad oiusiiu ajs^ "Basod
Baajogqiq B[ anb sajB[diuafa ap p^piju^a b[ X sBiauBjsunoJia sb[ uoa
opjana^ ap 'jopajuB 'jjb [a ua opBfij ozB[d [a opuaianpaj uBJBji[iaBj as
'osjna Bp^a ap sajosajojd so[ jod sop^aipui so^xaj sog — o-9 -jjy
•atuauiBau
-Bjpinis sojqi[ sajj Bjssq o[os X sBip oqao a^usjnp SBjqo SB[ jauajaj
UBjpod sajosajojd so[ (q izaA jod SBjqo sop BjsBq asjBJi;aj UBjpog "sau
-jaiA Bip pp g[ bjoij B[ ap saiuB SBjqo sb[ asjBJijaj opuaiqap 'saun[ b
saujatA ap ouiBjsajd p BJBq as O[os souiBtpnjsa so[ BJBd (b :sajuain3is
sb[ uos ouiBjsajd ap sauoiaipuoa sb[ 'a^uaui[BuoisiAOjg — 0-s "jay
•Baajoi[qig B[ ap ub[bs ou anb uoiaipuoa B[ uoa SBpBuop sauoia
-aa[oa b saiuaiaauaijad SBjqo asjBJiiaj UBjpod oaoduiB^ 'aja ssaipoijad
sauopBai[qnd ap sojpns sojaiunu 'sauoiaaa[oo b saiuaiaauaiaad somoi
'SBpBjoSB SBjqo sb[ Baajoqqiq b[ ap asjBJiiaj UBjpod o^_ — o'f "^jy
•ojaap [Bj b
BiJBjaaaag b[ BJipadxa anb BjafjBj ^un ajuBipaui sa[Bj ap uoiaipuoa ns
UBJBjipa^aB pBjpaB^ b[ ap souiunp o saiosajo^d sog — o'g 'j
�por la Secretaria, que se menciona en el art. 3. de este Reglamento,
a log efectos de ser registrado como lector. Si fuere estudiante de la
Faciiltad debera certificar su identidad mediante la presentacion del
carnet estudiantil.
Art. 14. — El bibliotecario es responsable del cumplimiento
exaeto del presente Reglaniento, debiendo comunicar al seiior Decano
log casos de infraccion a las normas de este Reglamento para las debidas sanciones.
REGLAMENTO
PARA LA CONCESION DE REVALIDAS
1. Fijase un plazo que vencera el 30 de junio de 1950 para que todos
los alumnos actualmente inscriptos en la Facultad se presenten
solicitando revalida de los cursos que hayan realizado en ella
antes del ano en curso o de los que hubieren realizado en otras
instituciones oficiales de ensenanza.
2. Los alumnos deberan hacer constar la epoca en que realizaron
cada curso, los trabajos efectuados, el profesor que lo dicto, y,
en su caso, si fueron aprobados en los examenes correspondientes.
Aeompaiiaran los documentos que corresponda y las copias de
los trabajos que obren en su poder.
3. Las solicitudes de revalida, con todos sus agregados, pasaran a
estudio de una Comision integrada por tres Consejeros, que designara el Decano. La Comision podra exigir nuevos elementos de
juicio, la regularizacion de los documentos presentados e informes de los profesores y de la Secretaria de la Facultad.
4. Dentro del plazo de treinta dias de recibida por ella cada solicitud, la Comision debera proponer al Consejo la medida que estime
conveniente adoptar. •— Firmado: Justino Jimenez de Arechaga.
REGLAMENTO
SOBRE EXAMEN TORACICO DE LOS ALUMNOS DE LA FACULTAD
Articulo 1. — Todos los estudiantes de la Facultad deberan presentarse anualmente, antes del 30 de junio, al Dispensario Estudiantil
para el examen tuberculinico y radiologico del torax.
Art. 2. — Para el ano en curso se extiende el plazo fijado por
el articulo anterior hasta el 30 de setiembre de 1950.
Art. 3. — No se admitira el pasaje de cursos a los alumnos que
no acrediten el cumplimiento de esta obligacion, mediante la presen
tacion del carnet que expida el Dispensario.
— 46 —
�— Lf —
•SOUB OJ}BU0 ap
•aa BJiUBpuaaij bj ap sosjma so[ jBqojdB bjbcI oiuiujui oduiai; j^
*oja 'Baijoaj^ Bijosoji^ 'BUBaiiauiy
A jBSjaAiuQ bijojsijj 'a}jy jap bijojsijj 'afBitouag jap SBtouai^)
isa;uainSis so[ oiuoa sap} 'sor.io}Bjh[qo ou 'soiJB}uaina[duioa sosjna
'oun}jodo antpsa oj opuBna 'bjbziub^jo psqiiaB^ B^ 'ssiuapy
ap
biSo[odis(j
•joua}UB -pj — Bjjoso[ij[ B^ b
•aoiia}UB -pj —
bijbj
-a}i[ uopisoduioa A sisipuy
•JOIJ3}UB "pj •—•
•sapuBtnas SBJoq g ap osana ujq —
-n/a sapnBuias SBJoq g ap sosana soq —
BUBip^J
BsaauBj^
BjCBtiSnjjq
•n/o sapnBtnas SB.ioq g ap sosjna soq —• • BUB0i.iauiBO.iaqj
•n/a
sajBUBtuas SBJoq g ap sosjna ojibii^) —
BjouBds^ Bjn}Bja}irj
UOUaiUB -pj
BUBOIJOUlBOUBd
-sijj a BjouBds^ BapsinSuiq
•n/a sajBUBtuas SBJoq g ap sosjna soq —
saauBiu
-o^j biSojoji^ A Bai}stn^niQ
•sajBUBtnas SBJoq g ap osjno uq —
•pi -pj
Bado^na
-opuj a [B.iana^
SBUUBQ Bjn}BJ3}IrJ A
•oi}Bna ap
•sa}uainSts soj A sajBUBiuas SBJoq saj}
ap so^auti^d sop soj isosjno oj}Bn^) — sbSoiiq Bjn;Bja}iQ A BnSuaq
m^is sbj apuaaduioa
a
svao^vdsa svaxaa Ma vaniviDMaon vura Mvad OAanM
jp^ BJBd UBjd OAanu
ja A a}uatna}uaioaj sopBuuopj sauBjd soj uBoqqnd as uoioBnut}uoa y
•BjSojoaisnj\[ A SBoi}Buia}Bj^ 'ssoi^pjoig SBiauai^ 'bijo}sijj 'SB^^a^ 'bijos
-ojijj ua SBJcn}BpuaaiQ sbj Bjja ua as.iBS.ma uapand 'sBija;Bui
bj ua uB}oip as anb sajqij sos^no soj ap a;^Bdy
soavao>wv aiMaw^xMa^aa o
'svanxviDMaan sva vava
�2— Los cursos son de ensenanza superior. Tendran caracter monografico y se orientaran hacia la investigacion, excepto los siguientes: Lengua y Literatura Griegas, Lengua y Literatura Latinas, Lingiiistica General e Indoeuropea, Introduccion a la Filosofia e Historia de la cultura iberica. No seran monograficos
los cursos de Psicologia, Literatura Iberoamericana 1. y Lite
ratura Uruguaya 1..
3— El curso de Psicologia estara especialmente dirigido al estudio
de las cuestiones psicologicas implicadas en el proceso de la creacion artistica, de la expresion literaria, de su influencia sobre
el lector, etc.
4— La aprobacion de los cursos se regira por las normas generales,
con las siguientes excepciones: a) Se aprobaran mediantc examen
el primer curso de Literatura Iberoamericana y el primer curso
de Literatura Uruguaya, salvo que el alumno opte por el sistema
establecido en las Normas Generales. b) Se aprobaran mediante
ejercicios y trabajos de revision efectuados en la Facultad, a lo
largo del ano lectivo, los cursos de Lengua y Literatura Griegas,
Lengua y Literatura Latinas, Lingiiistica General e Indoeuropea,
Lingiiistica Romance y Analisis y Composicion Literaria.
5. — Los examenes se realizaran en la primera quincena de diciembre
o en la primera quincena de febrero. El Consejo reglamentara
estos examenes.
6— Los ejercicios y trabajos de revision a que se refiere el apartado
, b de la norma 4 seran juzgados por tribunales que nombrara el
Decano. Los tribunales podran aprobar, reprobar lisa y llanamente o reprobar admitiendo al estudiante a rendir examen en
el periodo de febrero.
7— El Consejo de la Facultad recomienda el siguiente orden de estudios para quienes desean cursar todas las materias en cuatro
anos:
Jer. ano. — Lengua y Literatura Griegas 1. •— Lengua y Lite
ratura Latinas 1. — Literatura Espanola 1. — Literatura Ibero
americana 1. — Historia de la Cultura Iberica — Lingiiistica Ge
neral e Indoeuropea — Literatura Italiana (o Francesa).
2. ano. — Lengua y Literatura Griegas 2. —• Lengua y Lite
ratura Latinas 2. — Literatura Espanola 2. — Literatura Ibero
americana 2. — Introduccion a la Filosofia — Lingiiistica Romance
1. — Analisis y Composicion Literaria.
3er. ano. — Lengua y Literatura Griegas 3. — Lengua y Lite
ratura Latinas 3. — Literatura Espanola 3. — Literatura Uruguaya
1. — Psicologia — Lingiiistica Romance 2. — Lingiiistica Espanola
e Hispanoamericana 1..
4. ano. — Lengua y Literatura Griegas 4. — Lengua y Litera
tura Latinas 4. — Literatura Espanola 4. — Literatura Uruguaya
— 48 —
�q as bjouos BiJaiBm bj noo ojaajip ojaBjuoa ja 'oppuas oraiqn
ajsa u^ qBaisnm upiaBSpsaAui bj Bjsd ajuBipnjsa ye ainamBaijoBjd A
BOIJOOJ JB^Op B BJOpUai 8S SBjn}BUlSB SBJ SBpOJ U3 X OOIinjUI OUIOD
soipnjsa ap sons ojj^na BJBajBqB BzuBuasna ap jBtaini nB{d j^
soianxsa aa
viooioDisnw
bj ap oipnjsa ye sajBUBiuas SBJoq
sop A 'BnSuaj bj ap oipnjsa ye sajBUBtnas SBJoq sop uBJBupsap
as SBuijB'^ A SBSap^ B^n^Bjaji^ A Bn^na^; ap sos.ino Q-f so[ u^
•sauauiBxa sosa BJBjuauiBjSaj ofasuo^ j^ #osBa ns na
'BnijB'^ o bS^ij^) BaniBiaji'^ ap oiJBjuania^dnioa uauiBxa un 'sos
-.mo sosa ap oun BpBD BJBd 'naqanjdB anb zaA Bpoj so^BpqBAaj
UBipod io-f o 0- upvj o Q-f o 0-g oSau^ opBqcidB uajaiqnq
anb souuinp so^ -BnBds^ ap bijo^sijj jod Baoaqj BJinjn^ bj
ap bijojsijj jsp^uAaj Bjpod as uaiquiB^ 'Bapajs^ A BUBaoaniB
-ojaqj BjnjBJaji'j iaauBmo^ BOUSin^ui'q SBiSo^oaiS^j Sbijoso^i^
b^ b uoioanpojjuj ^BOBi^ij BjniBjajrj ^BsaauBj^
iB^onBds^ Bjn^Bjaiiq; i0-^ A o-y SBupB'q BJiUB^aji-q
•o'^ ^ o'l SB^aiJ^) BanjBjajiT; A BnSnaq[ :sBTJajBin saiuatnSis sb^
(osjna nn ap sboi naaaiAnj opuBno oub Jod ohb) uBJEp^BAa^
sa^ ag •pB^^noB^ b^ ap BjjBjajaag b^ b b;ou jod aaq^s UBJBq o[
'oAanu UB^d ys jod .iBjdo uaasap anb A 6^61 9P UBI<I P nnSas
SBjja^[ ap BjnjBiauaair bj ajuauq^BnjoB UBSjna anb sounnqs so^ — Ql
•BUBds^ ap btjoj
-stjj ap osjna ^a A boisbj^) BapsinSui^ ap jap jB^nj na 'aanBni
-o^j BaijsmSarq ap osjna opunSas ja ijBuoiJiuajdag Bdojn^ ap
BJiijEia^i^ ap jap iBnj ua yei^uayy BDi^sji^Sui^ ap ja o upiois
-oduio^) A sisijBuy ap osjno ja nB.iBraoj 6^6I 3P UBl^ P nngas
SBjja^ ap B^njBianaoij bj ainarajBn^DB n^sana anb souranjB so^ — 5
•souninjB soidojd soj ap sooBaaqj so^Bsna
ajqos o SBjqo sapuB.i ap ojxaj ja ajqos Bas bX 'uoiaisoduioa ap X
oiJBjaqj sisijbhb ap soaiiaBjd soiaiajafa b sajBUBmas SBJoq sop ap
souatn on BJBnusap as upratsoduio^) X sisijBuy ap osjna ja n^ — g
•BUBaxjaniBOUBdsijj a BjouBdsgj
BOiisinSui^ ap ja jbioiui ap saiuB jBjana^) BapsinSni^ ap osjna ja
aqaiuds ag (q SsBuijB^ B^njBJaq^ X BnSua^ ap X SBSa^f) BjnjBjaii^
X BnSna^ ap sosjna soj ap uapjo ja ajadsaj ag (b :anb ajcdniais 'saj
-BnuB sanBjd soidoid sns jcbzbjj UBjpod souranjB soj 'ajuB^sqo o^j;
•afBSBd ap sof^q
-bjj uajambaj as npiOBqoadB BXna BJBd sosjna soj ajuatnaAuoa buuoj
na uaXnqtijsip as X sBiJBjuamajdmoa sbj X sajBjuaniBpnnj sBiJajBiu
sbj aiuamajqBnozBj UBuapao as isajBUBnias SBJoq ^^ aP sosjna sop X
'sajBUBinas sbjoij j^ ap sosjna sop ubziubSjo as opom a^sa a(j
•(bubijbjj o) BsaauBJ^ BjniBJajrj
— 0-^ BUBOiJaniBOUBdsijj a BjouBds^ BOtisjnSuirj — Boijaisg; — o*g
�dedicando la mayor parte de los cursos a la audicion y al analisis.
Este plan se desarrollara de la siguiente manera:
ler. ano. — 1. — Historia de la Musica (ler. curso). Plan: La mii9ica en la antigiiedad y en la Edad Media. — 2. — Organologia
Musical (un semestre). Plan: Sistemas de clasificacion de los
instrnmentos musicales y caracteres especificos de los mismos. —
3. — MusicologIa (un semestre). Plan: Bibliografia de la miisica. Historia de la musicologia (seminario). — 4.— Introduccion A la Filosofia (curso unieo complementario). — 5.—
(Transitoriamente se dictaria un curso especial complementario
de ArmonIa y Contrapunto i .
2. ano. — 1. — Historia de la Musica (2. eurso). Plan: La miisica
en el Renacimiento y en el Barroco. — 2. — Etnologia Musical
y Folklore (2. curso). Plan: La musica en las culturas primitivas y teoria general del folklore (seminario). — 3.— Form as
Musicales (curso unico). Plan: Analisis e historia de las formas.
Renacimiento de los estilos musicales. — 4. — Historia Univer
sal (curso unico complementario).
3er. ano. — Historia de la Musica (3er. curso). Plan: La musica
en la Edad Clasica y en el Siglo Romantico. — 2. — Etnologia
Musical y Folklore (2. curso). Plan: Folklore musical latino
americano y especialmente uruguayo (semanario y viaje de relevamiento folklorico). — 3. — Fisica Aplicada (curso unico).
Plan: Acustica, Radiodifusion, Grabacion, Banda sonora, Instrumentos electricos, etc.). — 4. — Historia del Arte (curso
unico complementario).
4. ano. -— 1. — Historia de la Musica (4. curso >. Plan: La musica
contemporanea. — 2. — Paleografia Musical (curso unico).
Plan: Notaciones alfabeticas, neumaticas, etc. Su transcripcion
al sistema actual (seminario). — 3. — PedagogIa Musical (curso
unico). — 4. — Estetica Musical (curso unico complementario).
CONDICIONES DE INGRESO
Se admitiran a las clases alumnos reglamentados y oyentes. Los
primeros deberan justificar haber realizado previamente los siguientes
estudios generales y musicales:
a)Estudios generales: Titulo de bachiller o de maestro normalista. Quienes no posean algunos de esos titulos, seran admitidos
en forma condicional. Se podra exonerar de los cursos de Historia
Universal, Introduccion a la Filosofia o Historia del Arte a quienes
acrediten haber realizado estudios equivalentes.
b)Estudios musicales: Dominar la tecnica de un instrumento
y haber realizado estudios de armonfa y contrapunto. El titulo ex— 50 —
�•soipnjsa soj ap nopBuiuuaj bj ap
ajuainSis oub jb aosajojd jap uppaajip bj; ofBq bibzije^j uopB.iBda.id
vAna 'aBjd jap SBuijdpsip sbj ap sun ajqos sa.iosajo.id ap od-iana ja jod
Bjsandojd sisaj bj oiixa noa aaoijsaj soub ojjBna soj op^qoidB opuaiq
-Bq anb sajuBipnjsa sojjanbB b ttBi^ojoaisnj^[ ua opBianaai^^^ ap ojnjp
ja Jipadxa Bjpod SBiauai^) A sapBpiuBumjj ap pBjjnaB^ s^ — •
•soub ojjBna
soj ap sosjna soj sopoj a;uBipnjsa ja jijduina jb soipnjsa ap sopsoijij
-jaa Jipadxa Bjpod SBianai^ A sapBpiuBinnjj ap pBjjnaB^; B^ — q
a soiaaxsa aa soavaiaixaaa
•ojundBjjuoa A
BIU0111.1B ap soiJBjuainajdraoa sosjno soj b oub jaratjd ja u^ jujtnauoa A
jBatsnra Biouaiaijns ap Bqatud Jipuaa UBJaqap sajuBJidsB soj 'o^aajap
ns uq -q ojBJBJBd ja ua SBpiSixa sauoiaipuoa sbj ap ojjuop uaiq
-iubj ajsa ajuBJidsB ja anb ajdiuais 'BiSojoaisnj^; ap ojuaiuBjjBdaQ jap
sosjna soj ua asjiqwasui BJBd BjijiqBq 'sauoianjijsui ssjsa jod opBSoj
-ouioq opis jaq^q iod o soipnisa sns ijjb opssana jaqsq jod bos ba
*jBdtaiunj^[ ojjojBAiasuoq ja o jBuoiaB^^; oiiojBAJasuoq ja jod opipad
�
Dublin Core
The Dublin Core metadata element set is common to all Omeka records, including items, files, and collections. For more information see, http://dublincore.org/documents/dces/.
Title
A name given to the resource
Revista de la Facultad de Humanidades y Ciencias
Creator
An entity primarily responsible for making the resource
Facultad de Humanidades y Ciencias
Publisher
An entity responsible for making the resource available
Facultad de Humanidades y Ciencias de la Educación
Date
A point or period of time associated with an event in the lifecycle of the resource
1947-1989
Rights
Information about rights held in and over the resource
Facultad de Humanidades y Ciencias de la Educación
Language
A language of the resource
Español
Type
The nature or genre of the resource
Publicación periódica
Contributor
An entity responsible for making contributions to the resource
Lic. Pablo Darriulat
Dublin Core
The Dublin Core metadata element set is common to all Omeka records, including items, files, and collections. For more information see, http://dublincore.org/documents/dces/.
Title
A name given to the resource
Crónica : memoria de 1950
Description
An account of the resource
Actividades del consejo
Source
A related resource from which the described resource is derived
Revista de la Facultad de Humanidades y Ciencias /Universidad de la República. Montevideo : FHC, UR , Abril 1951, Nº 6 : p. 5-51
Publisher
An entity responsible for making the resource available
Facultad de Humanidades y Ciencias
Date
A point or period of time associated with an event in the lifecycle of the resource
1951
Rights
Information about rights held in and over the resource
Facultad de Humanidades y Ciencias de la Educación
Language
A language of the resource
Español
Type
The nature or genre of the resource
Publicación periódica
BIBLIOTECA
COMISIONES
CONCURSOS
CONSEJO DE FACULTAD
ESTRUCTURA ORGANICA
ESTUDIANTES
NORMAS ADMINISTRATIVAS
NORMAS DOCENTES
PLANES DE ESTUDIO
PROFESORES
PUBLICACIONES
-
http://humanidades-digitales.fhuce.edu.uy/files/original/fc515d2288f371ee3fa19c36d3a37265.PDF
2deb06d738eb791f704de392dae29d47
PDF Text
Text
—^ o ——
BpuBjJodrai B[ ojsaijiuBiu ap jauod bjb<j 'BUBiunq uopsaja Bpuadnjsa
UB^ JB3IJIJ3A 3p3nd 3S SBOIUXOUOJJSB SdUOpBAJdSqO B 3^a3niB{OS 8BI0BJ
X ÍMI^XSMig p ^BJ3U3^ pBpiAlJBp^ B| 9p BIJO3J^ BJ Bpiip UIS 83 O^SlS
ojjsanu ap Biieuipjoejjxa sbiu Baijjmap uppdaauoa Bq -BpBsajami
-s^p 3)U3uiBin^osqB Bjauetn ap A a^uejaAasjad 'ooriBiuaisis oqno uapui^
a^ anb so^pnbB b sa[tjn so^iuj soptaajadB sbui sns a^uaraB^os B^ajjua
Biauata B'q 'soaijaBad sojnjj sosoipA jBJisiuiuins b 'cqasjauodoad uis
'saaaA b X sBaijjiuaia sbuibj sbjjo b Jij^nu b íorasiui p ua ajquioq ^b
jofaui JBaiqn b ajuaináxsuoa Jod X opiaoaoa os^aAiun [ap sa^xniij so[
ajuauiajuBjsuoa iipuBdxa b 'bi^bui b^ ap X uoiopsaadns b[ ap sajqraoq
so^ ap samara sbj jBjaqi^ b uaXnqtjjuoa X uojaXnqixjuoa Biraouojjsy
B[ ap sosajSo^d scq — 'opB^pjjsa opta pp tqnoBiaadsa oso^iabxbui
p Bjjaidsap anb pBpisotana X uopanpas ubj b{ jod 'uaiq sbui ouis
'saaoiaBáijsaAui a sauopBAJasqo sssa ap ji^jns uspand anb SBaiiaBjd
BBiauanaasnoa sa^qísod sb^ Jod ou Biuiouojjsy ap soaijBuiajsis soipnisa
so^ jod opiBJjB sa X opxs Bq a^qraoq ^^ 'a^uasaad p BjSBq BiraouoJisy
B[ opBuopjodojd Bq anb oaijaBjd jo^ba ap SBiauanaasuoa sapdputxd
bb[ ap uopBJaranua Bun JtaaBq p osbd {b anaiA o^[ •soaijBjSoa^ soi
-uarrarjqnasap soj X safBtA so^ pjt^pBj 'jbiu p ua oajBq un ap uopisod
bj jBuiuua^p J^iraiad p Btuiouojjsy Bq 'SBiauap sb[ s^poj ap ajpBiu
B[ oraoa Biuiouoajsy B^ b Bjapisuoa as Bpxisnf Bpoj uoa anb iqB ap
tBaijjmap Xa[ ap oidaauoa jauíud p X 'a^qísodrai Búas pBpaiaos ua
BpiA b^ pna o^ uis 'Bpuap b^ Bpo^ BJBd BpuBiJoduit [Bjuara^punj ap
pn^iuáBui 'oduiaij p Jipara BJBd omaxuiipaDOjd p oíSjns soj^sb bo^ ap
soaipoijad somaíintAora siq ap sauoxaBAjasqo sb[ 3q "SBaisi
sb[ uBJ^ajuí anb sbuibj sb^ ap BnSxiuB sbui b^ sa Biraouojjsy
e{ 9p sapjnqnD X SBDqquap s^pepis^^^u suy ^p uopisodxg
•iqasnujaq
xipq *uj -jq 'sspuaxq X sapBpiuBranjj ap p^qnaBq b^ ap Biraouojjsy
ap josajojd p X íopin^) zapuBUjaq jojaajj -^uj josajoj^ 'oaptAamop\[
ap Biauapuajuj b^ ap opB^a[a(j íamapisa^^ 'pBqnaBq B^ ap ouBaaQ
so[JBq -jq p jod BpBjSamj uotsxraoq b^ ap auuojuj
SVIDN3I3 x saavaiMV^üH aa
vi aa o^iMO^oaxsv omoxvAHasao aaa
^0I3V3HD 3a 0X33A0Hd 33O S0XW3^VaM03
VDINOHD
�que la Astronomía ha tenido y tiene en el campo de la Filosofía,
basta con recordar las teorías de Tolomeo, Copérnico, Kepler, NewTON y Einstein y las múltiples concepciones y discusiones filosóficas
que motivaron.
El genial matemático y filósofo de las Ciencias, Henri Poincaré,
ha dicho con toda exactitud: "La Astronomía es útil porque nos eleva
sobre nosotros mismos. Es útil porque es grande; es útil porque es
bella. Ella nos muestra todo lo pequeño que es el hombre desde el
punto de vista material y cuan grande es espiritualmente; porque su
cuerpo es un punto obscuro en la inmensidad del cosmos, mientras
que la inteligencia puede abrazarlo todo y gustar la armonía silen
ciosa. Pero lo que desearía mostrar ante todo, es hasta qué punto
la Astronomía ha facilitado la obra de otras ciencias, más directa
mente útiles, porque es ella que nos ha hecho un alma capaz de com
prender la naturaleza".
En los países de más sólida tradición cultural se considera con
toda razón que posiblemente el mejor índice para determinar la in
tensidad y sinceridad del amor de un gobierno por la cultura, lo cons
tituyen sus preocupaciones e interés por, y su apoyo efectivo a la
Astronomía.
Resulta oportuno recordar cómo nació el Observatorio Nacional
Astronómico de Córdoba. Cuando Sarmiento era embajador de la
Argentina en los EE. UU. no desperdiciaba su tiempo, sino que se
preocupó con el interés y la pasión que le caracterizaban por conocer
y comprender claramente todo lo bueno que había en los EE. UU. Así
es que cultivó la amistad de educadores, científicos y artistas antes
que la de los diplomáticos. Es quizás en esta sabia actitud de Sar
miento donde debe encontrarse una de las raíces fundamentales de
la extraordinaria labor democrática y progresista que realizó luego
como Presidente de la República hermana. Cuando Sa^miento asumió
la presidencia de la Argentina, este país se encontraba en una de sus
más agudas e intensas crisis económicas. En efecto; el país padecía
todavía las consecuencias de muchas acciones nefastas de la terrible y
prolongada dictadura de Rosas; como resultado de la guerra de la
Triple Alianza contra el Paraguay, su país se debatía en medio de
una gran miseria; y todos esos males eran agravados por la extraor
dinaria epidemia de fiebre amarilla que había azotado a la población
de Buenos Aires. A pesar de todos los gravísimos problemas que plan
teaba esa situación, y sin descuidar la profunda atención que ellos
exigían, Sarmiento como Presidente se puso a luchar con todo ahinco
muchas veces aún contra los diputados de su propio partido, para
fomentar eficientemente la investigación científica. Entre sus anhelos
más queridos figuraba la creación de un Observatorio Astronómico
con un equipo de primera y que estuviera organizado a imagen y se
mejanza de los mejores observatorios que había visitado en los EE.
UU. y en Europa. Después de una dura, pero relativamente breve
lucha, Sarmiento consigue crear el Observatorio Astronómico Nacional
en Córdoba. Es interesante recordar algunos párrafos del discurso que
—6—
�L
souiaqap anb uaiquiBj souiaaaa 'opsaxa uuq so[ anb a^jou oixajsiui
-aq pp souaaiqo^ so[ X sauopniíjsut ^o\ ap saijijuap uops^usaAm b[
JOd JOUIB OpBS9J9JUTS9p X OJ9DUTS p BDTJjy png 9p SOIJOlBAJaSqo SOpiJ
-9j9j so^ JBJisouiap b uaXnquiuoa uaiq xs anb soiuBjapisuog "Bjajaoia
'jBpS UOIDBipBJ BJ 9p pBptSUajUI B^ 9p OipnjSa p 9JU9OIBAtStq9X9 opB9
-ipap 'sopiujg sopBjsg so[ 9p BUBiuosqiiiug uopnipsuj ^\ ap otjojba
-J9SqQ \9 ÍS9JB^9JS9 S9fB^jB(I 9JU9UIBAlSnpX9 XIBUTUIJ9J9p 9S 9nb \9 U9
'3IBA ^P p^pis^aAiuj^ B^ 9p ^jjsny oiJoiBAagsqQ p íoij^jsixngq oais9nu
U9 BlUIOUOaiSy B^ 9p BUIBJ BS9 9p Oipni89 X UOI9BJO|dx9 ^l Bpoj BpS
IS ^Od JBZip9I BJBd 91U9T9TjnSUI B^|nS9J 9nb X BOTJBj^oiOJ BJJ19UIO^OJ
B 9^U9UqBl99dS9 B9ip9p 9S 9nb 'pJBAJBJJ 9p pBpi8J9ATU]q B| 9p ^BJJ
-sny BDirapuoijsy uopBis^ b| íoqB^ pp p3>I otaojBAjgsqo p :uBjn3ij
9iib so\ 9j^u9 'BOiajy png U9 soiaoiBAa^sqo opBpisui ubi| gjjou
-suu9q pp sgsiBd s9^uBjj:oduit sounSp 'Bitaouoajsy B| aod pjjsnB
-SlUI9q pp S9^U9ipU9d9pUI S9STBd 8O[ 9p BJJoXBtn B^ 9p S9J91UI 9p
X oiaqx^tnb9S9p 9nutou9 989 b opiqgQ •oiJ9jsxin9q oajs^nu b S9ju9ipuod
-S9J.TO9 SB^ B ^OIJ9dn8 9^U9UI9UIJOU9 UOIDJodojd U9 OpiS UBq 91-lOU OIJ
-9jsiui9q p U9 S91U9JSTX9 so^ 9p upisuBdx^ b^ X soouupuoJ^SB soijojba
-j^sqo soA9nu ap uoi9B9J9 B-^ (q #soub B^t^noup oo^q otjbs999u bju
-odns as 9nb p 9nb aoXBta oraisupnuí S9 pBpipnjDB B^ ua soptJ9nb9i
soiJoiBAjgsqo ap ojatnnu p 'ajuainSisuoo aod í so^u9innj;snT 9 sopuop
-BAJ9sqo 8oiu9rtaip99OJd soA9nn opB9J9 Bq X o^^is oj^sgnu 9p ozu9iui
-O9 B S9^qiSIA9jduiI 91U9UIB19^duiO9 UBJ9 3nb UOpBIJS9AUT 9p SBta9^q
-Ojd SOA9nU 9p OpBA9p 91U9tnBIJBUipjOBJlX9 OJ9UmiI Utl opB9JUB^d Bq
Biiuouojisy B| 9p os^jSojd ^g (b :soub B^u^noup somi^n so^ ua anb b
optq^p oppgjBdBs^p Bq anb odtnatj bX aasq pBppnSi Bsg *t4s9js9p9
sotjajsiraaq sop so^ ap ojuairapouoo ojjsanu ap psppnSt B[ 'Bujapora
Biraouojjsy ua Booda Bun BajBra ojsg •Bqopjo^ ua ajuauBuuad pu
oijojBAjasqQ un ap uop^aja b^ amo^) jojaop pp uopaaiip b[
oi^uuad -'Baqqnda^ Bsa ap a^uapisaa^ apjBi sbui X (Bauaiuy
ap sopiuj^ sopBisg) siBd ajsa ua ouiiuaáay oj}siuij\[ a^uauíBaaiu
-ijd 'oiMaiivavg aouas pp B^sBisnjua oXodB p**',, ra^uamSis o\ jaa[
souiapod (f -Bd '968T 'S oaauínu íi\ uauuqoA) 4jBUJiiof paiuiouoj^
"SV T3 U3 *t4Pílu9S 9S9 ^^ op^p ossd un bX sa omjuaájy ooiuiouojj
-sy oíaojBAjasqQ |g^^ :Bjpuodsaj y 44¿uapaaaad sou anb so^qand so[
b BqajBUi ns ua JBZuBap BJBd 'so^Sts ojjsna ap sopBBzaa so| 'sojjos
-ou souiBjisaaau ojuBn^?^ :BqBiunaid as aiu^ppB sbj^[ *44souBpBpnp
soj^sanu aajua soppuBzipaaua^ X soiuaiuuaouoa ap Buins joXbui op
-uatJinbpB 'souopuapauaAnfaa 'souJBjauaSai 'sand 'sa soxnB^tsaaau anb
og 'ojauínu joXbuj pp sapBpxsaaau sb^ ap uopaBjsx^BS pjaua^ sbui b[
b soppuBaqdB 'pBpiuBiunq b^ oqaaq Bq sajjy sbj ua X s^puax^ sb^ ua
anb sosaa^oad so| sopo^ is ua uaninsaa anb so^ uos soujapotu so[q
-and sog -soiuBaad anb sofatA ap sg "soAanu so^qand soujBmB^ X sou
-jaaaa njtjídsa pp uoxsn^ pnaa Bun sg^, :BqBSaaáB o^ang '44sapjnjBu
SBpuap sb[ ap o^uauniAoui p ua X osaaáojd p ua ajaed BJjsanu soui
•btuoj ou is 'opBzqtAp o^qand ap opjij p o 'uppBu ap oSubj p JBp
unuaj soiuaqap anb oühp oX —oxMau^avs Bjaap— uaiq y,, : otjojba
opBuopuam p JBjn^nBUi p X¿81 3P ^^tg^^ao ap ^ p opunuojd
�avergonzarnos de que nuestro país no ocupe ni siquiera el modesto lugar
que le corresponde en las observaciones astronómicas de nuestro he
misferio y que los mejores trabajos astronómicos referentes al cielo
sur se publiquen en países de Europa o de los Estados Unidos de
Norteamérica.
En el hemisferio austral se dispone, como lo hemos indicado, de
poquísimos buenos observatorios astronómicos en comparación con los
que tiene el boreal. Este desequilibrio resulta muchísimo más grave
si se tiene en cuenta que el cielo de nuestro hemisferio es muchísimo
más rico que el boreal, debido a que contiene las dos zonas más bri
llantes de nuestra galaxia: el centro galáctico en Sagitario y la nebu
losa alrededor de Eta Carinae; además existen en nuestro cielo las
nubes de Magallanes, de extraordinaria importancia en Astronomía.
Vemos, pues, que cada día es más valedera aquella metáfora de Eddington de que la Astronomía es como un ave que intenta volar con
una sola ala; debido al desequilibrio que hemos mencionado.
Características Generales y Principales de Funciones del Proyectado
Observatorio de la Facultad de Humanidades y Ciencias
Es innegable que el prestigio cultural de nuestro país y su des
arrollo científico, exigen con urgencia la creación de un verdadero Ob
servatorio Astronómico. Ahora bien: ¿Qué característica fundamental
debería tener un Observatorio Astronómico destinado a la investigr
ción y a los estudios superiores que se estableciera en el Uruguay?
Hemos recalcado que es extraordinariamente superior el número de
buenos observatorios que existen en el hemisferio norte con relación
a los existentes en nuestro hemisferio. Por consiguiente debe pensarse
en crear un observatorio especialmente montado para el estudio de
aquellas regiones del cielo que no pueden ser escudriñadas desde los
observatorios que se encuentran en los EE. UU. y en Europa. El crear
un observatorio destinado, por ejemplo, al estudio de los pequeños
planetas sería obviamente un absurdo, puesto que esos cuerpos celestes
pueden ser observados perfectamente bien desde los observatorios que
hay en el hemisferio norte. Más aún; en el hemisferio austral se
encuentran las regiones más ricas de la Vía Láctea las que no pueden
ser observadas desde los mejores observatorios existentes en el Hemis
ferio Norte, como, por ejemplo, las nubes de estrellas en Sagittarius,
en cuya dirección se encuentran el centro de nuestra galaxia; las cons
telaciones de Carina y de la Cruz del Sur donde se encuentran las
concentraciones estelares cercanas de mayor densidad; además, cerca
de la Cruz del Sur se encuentra esa enorme nube cósmica que se llama
el Saco de Carbón, cuyo estudio es de extraordinaria importancia para
la Astronomía Moderna, debido a que de acuerdo a algunas teorías se
considera que en ella tiene lugar el nacimiento de nuevas estrellas.
La nebulosa obscura el Saco de Carbón transmite solamente del 25 al
30 /o de la luz de las estrellas que se encuentran detrás de ella; y
mediante un estudio de los espectros y de los índices de colores de
—8—
�—6—
•oaijdo afa [a aaqos Bpi^ajJoa uaíoBim Bun Bjaip anb ojio jod oiJBpunaas
oxaAuoa ofadsa ja opueiquiBO ^ Bjojaajjoa ajuaj bj opuBJijaj uibj^
-ass^^ ap oidoasajaj un ua opBuuojsuBJj jas Bjaipnd anb A BJnjjaqB ap
ojjaui un ap jopapajjB ap ja^jBg-jpiuiqag odij jap oun Bjaas opBjaaAojd
oíaojBAjasqQ [a ua bubjbjsui as anb jBjuauiBpunj ojuaiunjjsui jgj
•oiJajsiuiaq ojjsanu ua uajainbaj as anb
jBjajsa BaijsipBjsa ap A uoiaBJojdxa ap sofBqBjj so[ BJBd BiauBjJoduii
jBjuauiBpunj ap sa oidoasajaj ap odij ajsgj "umaBjjauad ap aapod ajq^j
-apisuoa uoa A BajB BijduiB Bun ua uoiaiuijap ajuajaaxa uoa sbijbjSojoj1
jauajqo ajiuiaad anb [a 'Bjojaajjoa ajuaj Bun ap A sofadsa ap bjsuod anb'
'ja}[Bg-jpiuiqag ja sa ouaapoui sbui oidoasajaj ap odi^ j^ "oapiAaiuo]^ ap
SBiuBaaaa sbj ua BJBaiqn as otao^BAjasqo ja anb oseo oaija^odiq ja ua
'pBpnia bj ap saanj sbj aod sopBqan^jad jas uis JBuotaunj uapand anb
BiauBjJoduii auuoua bj uauai} soaij^oajaoioj soajauiojoj so^ 'SBpBipnjsaJ
ajuauíBSopBpina jas uaqap anb 'oaauínu ubj^ ua 'sodij sojjo ap sajqBiJBA
uajstxa ísbiusiui sbj ap Boirapuoj^sB BiauBjJodrai bj b A uBziaajI
sbj anb sapBpijBnpiAipui sbj b opiqap opBjjBjap oipnjsa un opuBJj
-adsa uB^sa anb a^uBsdijaa odi^ jap sBjjajjsa QOS 9P -lopapajjB ^bjj *sajq
-bijba SBjjaj^sa sbj ap oipmsa ja BJBd aiuaxujBiaadsa Anuí 'jBuoiaBAjasqo'
boisijojjsb bj ua oduiBa oraisjiuBiJoduii un ojjaiqB u^q sBJopBaijdy
-rqnuioioj SBjnjaa sBg -bjsta ap soiund soijba apsap BiauB^Joduii ubj^
auap anb ja ísBjjajjsa ap sodji so^uijsip soj ap uoranqtj^sip bj ap oaijsip
-B;sa oipnisa ja asopuBnjaaja 'sauBjjB^Bj^f ap saqn^[ sbj ap SBpBtpnjsa
uaiq opis UBq ou anb sauot^aj SB^Jaia uBUBipmsa as 'ojduiafa Jod 'isy
•ajjo^j jap soiJOjBAjasqo soj Jod SBpBipnisa jas uapand ou anb ojata
jap sauoi^aj SBjjanbB ap BatsijojjsB ua soipnjsa soj jBjuauíBpunj oati
-afqo jod Bjjpuaj ^Bn^njj^ ja ua bijbjbjsut as anb oiJojBAJasqQ jg
•bjuiouojjsb bj
ajainbaj anb sauoiaBáijsaAui ap SBuiBJojd soj jbzijboj BJBd jBj^snB otjajf
-siuiaq ja ua sooiuiouojisb soijojBAJasqo soAanu soqanuí ap pBpisaaauJ
X^q 'oxjajsiuiaq ojjsanu ua sboiuiouójjsb sauoiaBáijsaAui a soipnjsa^
soj ap osbjjb OAijBjaj jap A jBJjsnB ojaia jap BzanbiJ bj ap Btauanaasuoa•
oiuoa anb a^jns ^BOijajuis BjauBiu ap oqaip souiaq anb oj jog
•BJoqB BjSBq opBzijBaj jap osuajuí sbui oiuisiqanuí oipnjsaV
un BiABpoj UBUiBjaaj SBjsa 'sauBjjBásj^ ap saqn^[ sbj ua pjbajbjj ap
soiuouojjsb soj oqaaq UBq anb sojuaiuiijqnasap souiisijuBjJodiui soj ap
jBsad y *njag ua opBjBjsui Biq^q pBpisJaAiujq ^q^jp ^p oiJojBAjasqQ
ja anb uoiaBjsa bj apsap opBiuoj usiqBq as anb sboijbjSojoj SBaBjd
UOa pjBAJBJJ ap pBpiSJ3AIUJ BJ U3 SBpBipiIJSa OpiS UBIJ SaUBJJBÍ^BJ^fap saqnu SBg 'SBUBajaa sbui sBaijaBjB$Bjjxa s^jjajjsa ap SBsojnqau sbji
uBjuasajdaj anb 'sauBjjBá^jy ap saqnu sbj UBJjuanaua as jBJjsnB ajsajaai|
oijajsiuiaq ja ua ajJBd bjjo Jog "BaiuoSouisoa BiauBjjodiui jBjuapuaosBJj!
ap Bijas zaA ns b anb oj 'BpBuoiauaui Bijoaj bj ap jojba ja ajuaiuBsojnSiJ^
jBuiuuajap uBpand soaijoaj soaisjjojjsB soj oáanj anb BJBd ajqBsuad\
-sipui sa uoiobuijojui Bsg #BJau Bsojnqau Bpijajaj bj b UBJajui anb^
soaiiusoa soubj^ soj ap sbdisij sauoiaipuoo A sauoisuaiuip sbj ajqos jijn
uoiDBiujojuí Bijaniu Jauajqo apand as 'sbjbjd sajojjiuiij sauoiSaj sbj ua
SBjjajjsa sbj ap oaijsipBjsa oipnjsa un uoa op^uiquioa 'sBjjajjsa SBjsa
�La primera combinación se utilizaría para trabajos de exploración,
estadísticos y fotométricos de zonas; la segunda para usar con las
células fotomultiplicadoras, a que nos hemos referido, y con espec
trógrafos.
Además el Observatorio debería estar provisto del siguiente ma
terial auxiliar indispensable: péndulo sideral de precisión, cronógrafo,
espectrógrafos, células fotomultiplicadoras, cámaras, comparadores, microfotómetro registrador, laboratorio fotográfico con ampliadora,
aparato para descubrimiento de estrellas variables, receptor de comu
nicaciones para señales horarias. El Observatorio debe poseer un taller
mecánico, para reparaciones y la construcción de algunos aparatos
complementarios y un laboratorio óptico.
Pasaremos ahora a mencionar otro importantísimo campo de la
Astronomía Moderna. Los estudios iniciados por Jansky y Reber per
mitieron determinar hace poco tiempo que nuestra atmósfera presenta
además de la ventana que permite la transmisión de las radiaciones
visibles, otra a las radiaciones electromagnéticas cuyas longitudes de
onda se encuentran entre un centímetro y veinte metros, es decir para
frecuencias comprendidas aproximadamente entre 150 megaciclos por
segundo y treinta mil megaciclos por segundo. Por consiguiente la
Astronomía posee en la actualidad dos ventanas en nuestra atmósfera
para observar el espacio cósmico. El trabajo de Reber sobre radioas
tronomía con sus primeros resultados fue publicado en la revista Astrophysical Journal en 1940. A pesar del breve tiempo transcurrido
desde ese entonces y de la existencia de la guerra durante ese lapso,
es mucho lo que se ha adelantado en el nuevo campo de la radio
astronomía. La mayoría de los países poseen potentes telescopios de
radio. En Australia existe un magnífico y completo observatorio dedi
cado a la radio astronomía. En los Estados Unidos de Norte América
se han hecho muchas nuevas instalaciones para contribuir al progreso
de esta moderna rama de la Astronomía. En Inglaterra a pesar de que
ya posee varios potentes telescopios de radio en funcionamiento y de
las graves dificultades económicas por las que atraviesa en la actualidad
y de la relativa falta de materiales que experimenta, se está constru
yendo un radio telescopio que costará más de un millón de dólares y
que requerirá unas dos mil toneladas de acero; esto evidencia una vez
más al alto grado de madurez cultural alcanzados por el pueblo y go
bierno de Inglaterra. El número de radio-telescopios existentes en el
hemisferio norte es extraordinariamente superior al que hay en el del
sur. Por consiguiente; en esta novísima rama de la astronomía ya se
ha producido un grave desequilibrio entre los hemisferios norte y
sur; lo que implica un enorme perjuicio para el progreso de la Astro
nomía, puesto que resulta por el momento legítimo suponer que el
cielo sur, el que es mucho más rico que el del norte para astronomía
óptica, también ha de resultar mucho más importante que el del he
misferio boreal para las investigaciones en radio astronomía. Por otra
parte en radio astronomía se han encontrado algunas conclusiones ver
daderamente sorprendentes con respecto a nuestro sol, el que si bien
— 10 —
�— II —
so¡ b soiJBsaaau somuiouojisb soiuaituiaouoa so[ JBJisiuiums
b uaiquiBj ouis 'BiuiouoJisy b¡ ap sodiUBO soju^sip ua sopBzipqaadsa
soaijjiuaia jbuijoj b aiuaunqos oa BpBuijsap 'soaiuiouojjsB soipnjsa ap
B¡anasa Bun ua asjtijaAUoa Bjaqap oiJoiBAjasqQ opBjapisuoa ¡g
•osajSojd Jopagn ns BJBd sa¡qBsuad
-sipui u^gnsaj sbdisjj SBiJoa^ SBUJapoui sb¡ A SBaijBiuajBui sb¡ anb b¡ na
SBpBuoiarqoAa sbui SBaijpuaia sbuibj sb¡ ap Bun aXn^iisuoa BiraouoJisy
b[ 'opBzqBnjund soraaq ouiog "Baisijojisy b¡ ap oduisa ¡a ua
sauoiOBStjsaAut ap uoxaaas Bun jaasod 'BjuiouoJtjSB-oipBJ B| ap Á
Biuiouojjsy B^ ap odui^a \9 ua sapuoiaBAjasqo 8auoiaBijsaAui ap sau
-oíaaas sb[ ap SBiuapB 'Bjaqap pBpisaaAiuj^ b| ap oxjojBAaasqQ ^3
•a^a 'BaiJjy png 4oaixaj\[ 'BqBJ^sny 'Bdoang 'soptujq sopBjs^ so^
ap scq uoa ajuatu[Biaadsa ^nuí 'opunxu ^ap eoxjo^BAJcasqo sa^Bdiaupd
so^ uoa opBjaauoa ajuauíBui^ui JBjsa Bjaqap 'siBd ^ap [Bjnqno osajo
-oad [B Á Biauaxa B[ b [ijn a^uauíBjapBpjaA ^as oiJojBAjasqQ opBjaa^ojd
¡ap joqs¡ b¡ anb BJBd 'aiuainSisuoa Jod '^ Bpuaia b¡ ap ¡BuotaBujaiui
sbui buibj b¡ Bjuasaadaj B^sa anb 'souiifip b^í omoa 'opiqap Biuiouojjsy
b¡ ap oduiBa ¡a u^ a¡qBsuadsipui sbui uiib Bj¡nsaj Bqnsuoa ¡bj bu¡
•BiaBaija a¡qBZB¡duiajji a pBpisojauaS uoa sojjosou uoa uoJBJoqB¡oa
A oxjojBAJasqo opB^aa^ojd ¡a jod sajaiur ouins uoJBj^souiap sauainb
anóiHMg A ^og *f xavg 'Aa^dVHS Avoaavjj sajoiaop so¡ b soui
anb so¡ aj)ua souioupj^sB sajuauxuia b A Baiuiouoj^sy ¡BuoiaBu
-ja^uj uoiuj^ b¡ b opBgnsuoa souiaq 'XBnSnjjq ¡a ua asjBpjsui b oaiui
-ouoJisB oiJOiBAjasqo un Jod SBpqduina jas UBjjaqap anb ssaijijuaxa
sauoiaunj sb¡ jBipn^sa ¡b anb BiauB^suoa Bsajdxa JBÍap souiaqaQ
•BIUIOUOJ^SB OtpBJ B[
p^pqBnjaB b¡ ua aua^ anb BiauBjjoduii auuoua b¡ oiajauoa o¡duiafa un
uoa JBzqBnjund op^asap soraajj qiui ap uapjo ¡ap jo^a^j un jod jbj
-uauínB uapand 'otdoasa¡aj-oipBJ ¡b saiuaipuodsajjoa Bpuo ap sapn}iSuo¡
sb¡ ua sauoiaBipBj sb¡ ap pBpxsuajuí b¡ 'sajB¡os SBqauBui ap pBpiAijaB
ubjS ap SBaoda sb¡ aiuBjnp anb opB^B^suoa Bq ag 'Baisig b¡ BJBd sajaiui
ubjS ap Baisjjojjsy ap Biua¡qojd ouiisjiuB^Joduii un Ba^uB¡d 'sa¡qisiA o
SBUBizjjaq s^puo opuBsn auiuua^ap b¡ as un^as ¡os ¡ap ataijjadns b¡ ap
SBjn^jaduiai sb¡ ajjua Biauajajip a¡qBjou Bg #sopBJ ¡ira sias soun ap
jo¡ba un Bj^uanaua as 'a¡qistA ojjaadsa ¡ap buoz b¡ ua ¡os ¡ap uoisiuia b¡
opuBsn 'sojaajjad sajopBipBJ so¡ BJBd ^[DMVTíg ^p B¡nuuoj b¡ aiustpaui
¡os ¡ap BjnjBJadtuai b¡ Buiuuaiap as opuBn^ #sopBj3 ap up¡¡iui un
ap jopapaj¡B ap Bjn^Bjaduia^ Bun A ¡os ¡ap oaiido oj^auíBip ouisiui ¡a
auau anb 'ojSau Bas o 'ojaajjad JopBipBJ un ap uoisiuia b¡ b apuodsajj
-oa uotDBipBJ b¡ ap pBpisuajut b¡ 'sajB¡os sBqauBUi ap BtauasnB ua anb
uBaipui sopBj¡nsaj sog 's^uí ¿ so¡ A "suia Q^ so¡ ajjua sa^uajajip Bpuo
ap sapn}i^uo[ ojjBna ua ¡os ¡ap uopBipBJ b¡ ap sajB¡nSaj sauoiaBA
-jasqo ubzi¡b3j as aSptjquiBg ap pBpisjaAiujg b¡ ap qasipuaABg oijo^bj
-oqBg osouibj ¡a ug #sB¡¡ajjsa SBuiap sb¡ ap uoianjtjsuoa b¡ b o^oadsaj
uoa souiauai anb s^ijoai A so^daauoa so¡ jBJofam SBtuapB japod oipnjsa
asa ap s^abjj b A 'Bgaj^sa bj^o jainb^na b anb BpB¡¡B^ap sbui ouiis
-iqanuí BjauBiu ap JBipnisa B¡japod BJBd sojiosou b BiuBajaa ns ap bí"bj
-uaA BiJBuxpjoBjjxa b¡ B)uasajd 'BiJBuipjo Bgaj^sa Bun sa anb o^jaia sa
�eos, físicos, geodestas, marinos, geógrafos, meteorólogos, etc. Será muy
fácil conseguir la venida de famosos astrónomos europeos y norteame
ricanos que deseen hacer investigaciones del cielo sur, los que al mis
mo tiempo desarrollarían cursos especiales y seminarios que contri
buirían a darle jerarquía internacional a la considerada escuela, a la
que vendrían indudablemente en el futuro estudiantes becados del ex
tranjero, muy especialmente de los países latinoamericanos. En esa
forma se contribuiría efectivamente a que nuestro país sea verdadera
mente la Suiza de América.
El proyectado Observatorio deberá además convertirse en un cen
tro de popularización de la Astronomía, colaborando en este sentido
con el magnífico planetario que por iniciativa del Sr. Intendente de
Montevideo, Agr. Germán Barbato, se instalará dentro de pocos meses
en el Parque Pereira Rossell. Los días de fiesta deberá estar abierto
el Observatorio al público, al que se le proporcionaría todo género de
explicaciones.
Por otra parte se organizarían conferencias y clases a los niveles
de los estudiantes de las escuelas primarias y secundarias sobre temas
modernos o antiguos con una presentación novedosa; se dispondría
de un telescopio para uso de los aficionados y del público en general;
se suministrarían artículos e informes a los periódicos sobre todos los
acontecimientos astronómicos dignos de ser divulgados.
Resumiendo: en base a todo lo precedente consideramos que el
proyectado Observatorio debería cumplir las siguientes funciones:
a) Investigaciones astronómicas en:
1)Exploración y fotometría de zonas especiales del cielo de nuestro hemis
ferio y estudio individual de algunas estrellas especiales. Para este tipo de
trabajo se adquiriría un telescopio del tipo Schmidt-Baker de alrededor de
un metro de abertura y que se pueda transformar en un telescopio de tipo
Cassegrain retirando la lente correctora y cambiando el espejo convexo
secundario por otro que diera una imagen corregida sobre el eje óptico.
La primera combinación se utilizaría para trabajos de exploración y fotométricos de zonas; la segunda para el estudio individual de estrellas, me
diante fotómetros fotoeléctricos y espectrógrafos. El material auxiliar indis
pensable para las referidas investigaciones sería: espectrógrafos, células
fotomultiplicadoras, microfotómetro registrador, fotómetro comparador, apa
rato para el descubrimiento de variables, prisma objetivo, péndulo sideral
de precisión, cronógrafo, receptor de comunicaciones para señales horarias,
un pequeño refractor con cámara Ross (el que se utilizaría además para los
trabajos de los aficionados, para enseñanza y popularización), laboratorio
y taller óptico, taller mecánico para reparaciones y construcción de instru
mentos complementarios, laboratorio fotográfico con ampliadora.
2)Radio astronomía, para lo cual se dispondría de un radio telescopio
para efectuar exploraciones en zonas especiales del cielo sur y estudiar
algunos aspectos particulares del sol. En este campo se estudiará un pro
grama detallado de investigación en colaboración con los principales obser
vatorios dedicados a radio-astronomía y muy especialmente con el de
Australia, por ser el más importante que se encuentra en el hemisferio sur.
Se instalará un laboratorio y taller electrónico, lo que es indispensable para
el empleo del referido radio telescopio.
— 12 —
�— si —
•tjpuBDijipa uou,, ajqumpiAjas ap buoz buh ap
Biauajsixa bj ojnjnj ^a BJBd BzijuBJB^ as tsb sand 'pBpma bj ap saanj
sbj ap opBfajB ajuauíajuaTarjns 'anbj^d ojjduiB un ua anbxqn oj as
anb ajuamaAuoa sgj *oTJOjBAjasqo jap uotobjbjsut bj BJBd 'ojuauíBjjBd
-3Q jap BajiB jap soaijajijad sanbjBd soj ap oun ap ojjuap SBajBjaaq
sbijba ap oipajd un 'oapiAajuoj\[ ap oidiaiunj^ jb bjbjtotjos ag ^g
•siBd ja ua ubjjbz
-TjBaj as anb uoiaBijsaAui ap sofBqBJj sojnjnj soj BJBd uBjjBiisaaau
anb SBatuaaj sbj uBijiainbpB 'opunut jap SBjsijBiaadsa sajofaiu soj ap
opsj jb 'BjauBtu Bsa ap í^BnSnjj jap oiJojBAjasqQ ja ua ubijbjbjsut
as anb soj b sajBjxuirs sojuaumjjsui ua ouiiutui ouioa oub un aiuBanp
BJBd soaafuBJ^xa sotJOjBAjasqo saj^ b so^BnSiun souioupjjSB
ap oiAua ja 'oiJoiBAjasqQ jap ojuaiuiBuoraunj uanq ja ^bzi^ubjbS
ajqBsuadsiput sa uaiquiB^ "soaijijuaia sojuauuu^sut sajBdxautjd
soj ap uoiaisinbpB bj BJBd uaxqxuBj otuoa 'tsb í oyjojBAjasqQ OAanu
jap uoiDBSiisaAut ap SBiuBjSojd soj ap Á uoiaBziuB^jo bj ap sajjBiap
soj 'Bdojn^ ap Á sopiujq sopB^s^ soj ap soaiuiouoJisB soiJo^BAjasqo
sajofaiu soj uoa JiuaAuoa BJBd ojafuBjjxa jb SBuosjad sop ap ojAua 'ojd
-uiafa jod 'ua JijjaAui b ojqnj íorjojBAjasqQ jap uoiobuijoj bj ap opojj
-ad ja BJBd oiJBiunaad ojqnj un asjaaajqBjsa aqap ^(aj bj u^ (^
•otnsiui jap ojuaiinBuoiaunj Á uoiobztubSjo 'upiasuijoj bj (oaiuaai b^sta
ap ojund ja apsap SBiauat^) A sapBpiuBiunjj ap pBijnas^j bj b) pBpisjaA
-iuj^ bj b BjBijuoa as anb JEaipui aqap ^aj Bidojd B>q •o^uaiiusuoiaunj
a^uajaija A jbuijou ns BJBd sajajjB^ A soiJo^BJoqBj 'Baaioijqiq ns ap
upiaBZTUBSjo bj 'sopBaipui soaiji^uaio soiuauínjisui soj ap uoiaisinbpB
bj 'uoiaanjisuoa ns BJBd soiJBsaaau sopuoj soj anSjojo anb jBiaadsa
^aj Bun jod op^aja jas aqap oauuouojjsy ojjojBAjasqo j^
(^
PP uoi^b3jd bj bjbcI asjjnSas UBJdic^p anb
"BIUIOUOJJSB BJ B SOpBUOpjJB SOJ 9p S9pBpiAIJ3B SBJ OpUBJUaiUOJ
A sauopBJBdajd A sap^pa sbsj^ajp BJBd sas^p A SBpuaJajuoa opubzjubSjo
'Bjsaij ap SBip soj oaijqnd ib SBjjand sns opuauq^ 'oapjAajuow ap Bajj|juaj3
uoiaBjnA¡(j ap ojjua^ |ap ouBjauBjd la uoa uopBJoqBjoa Bqaaqsa ua 'ojqand
pp oaqqúap pAiu, ja JBAap b ajuauíBjaajjp Bumqujuoa ouojBAjasqo 13
'vtiuououjsy vj ap upi^vzijnjndoj (a
•BqiJJB sbui sopBaipui souiaq oujod sajBuoisajoid
sojjo soqaniu uaiambaJ anb sooiujouojjsb sojuaiuipouoa soj jbjjsiuiuius BJBd
uaiqiuBj oujs soiuouojjsb JBaja BJBd ajuamsios ou biuiouojjsv ^p ^janasg
Bun bubziubSjo as ouojBAjasqo iap oaqquaia jBuosaad ja X 'sop^uop
-uaui uopBzjjBjaadsa ap Boajo¡[q¡q bj 'soiJojBJoqBj 'sojuamnjjsui sol ajuBjpa^v
^ 9p svnwu svjupsip ^/ wa nzunu^siia A soipnjs^ (q
saaBdBa juauiBjapBpjaA
SBuosjad SBaod sbuh A íojafuBJjxa jap A sib^ jap ^aisq A BaijBuiajBui ap sojj
-uaa soj uoa uopBJoqBjoa ¡JBinapa ap SBuinbBui íuopBzijBpadsa ap SBjsuaj
sa^dpuud sbj uoa 'BpBzi^Bpadsa Baajojiqiq Buanq Bun ajqBsuadisipuj
sa (Bna oj BJBd 'Bauoa; Baisqojjsv ^\ ap oduiBa ja ua sauopB^psaAuj (g
�Es conveniente tener presente que si no se encontrara algún lugai
lejano, dentro del territorio de la República, en el que las condiciones
de visibilidad resultaran sumamente superiores, no es ventajoso, por
varias razones, ubicar al Observatorio muy lejos de la ciudad. Por el
estudio preliminar realizado no se ha podido encontrar un tal lugar;
por consiguiente, parecería que una ubicación muy conveniente para la
instalación del Observatorio sería en un parque municipal en Carrasco.
En el seminario de Astronomía de la Facultad se estuvo estudiando
con detención el problema de la visibilidad y de la ubicación del
Observatorio de acuerdo a las funciones y programas generales que
hemos indicado. El profesor Alberto Pochintesta, a sugestión y con
la colaboración del profesor titular de Astronomía de la Facultad, ha
programado una investigación bien estudiada de las condiciones de
visibilidad astronómicas en los lugares que parecerían de acuerdo a un
estudio preliminar como adecuados para la instalación del Obser
vatorio.
4)La edificación consistirá de: un edificio central con dos cú
pulas, biblioteca y locales para la dirección, secretaría, aula, labora
torio óptico, laboratorio fotográfico, gabinetes para trabajos científi
cos, archivos de placas, taller óptico, los instrumentos auxiliares de
precisión y demás dependencias; del edificio necesario para los apa
ratos registradores y el instrumental del radio-telescopio y del labora
torio y taller electrónico; de un pequeño taller mecánico para repa
raciones; de las viviendas para los astrónomos; una casita para el
cuidador. Deberá destinarse para gastos de edificación la suma de
cuatrocientos mil pesos y cincuenta mil para la adquisición de muebles.
5)Para la adquisición de los instrumentos fundamentales y ac
cesorios indicados se destinará la suma de ochocientos mil pesos.
6)Se destinará una suma inicial de cincuenta mil pesos para la
formación de la biblioteca de especialización.
7)Se destinará una partida de cincuenta mil pesos para becas
de los tres astrónomos uruguayos a que nos hemos referido y para
los gastos de viaje de la comisión encargada de la organización y de
la adquisición del material científico.
8)Se crearán los siguientes cargos permanentes para el funcio
namiento del Observatorio: un director; tres astrónomos jefes de sec
ciones; tres astrónomos auxiliares; un calculista; un secretario; un
bibliotecario; un ayudante para el laboratorio óptico y fotográfico;
un experto en radio-comunicaciones y su correspondiente ayudante;
un mecánico, un jardinero, dos limpiadores. Se tratará que los cargos
científicos sean con dedicación exclusiva en todos los casos en que
sea conveniente. En el presupuesto anual se destinarán partidas para
libros y adquisiciones de revistas de especialización, adquisición de
material científico, reparaciones de instrumentos, etc.; y una partida
de 10.000 pesos anuales para atender los gastos de viaje y estadía de
un astrónomo extranjero para realizar estudios del Hemisferio Sur y
— 14 —
�V,— si —
;~ /'uoiaBzippadsa ap sosjna oiJojBAJasqQ p na jb^jojjb
-sap ¿^ipas oijajsituaq pp soipnjsa jszipaj BJBd 'ojafuBJ^xa ouiouojjsb
on g(f>/BipBjsa A afBiA ap sojsb so[ japuajB BJBd sapnuB (S0S33
3IÍ^^r^Z3IG) —'000'OT $ 9P ^pnJBd Bun asjBupsap Bjaqap
üaiiuouojjsy oiJojBAjasqQ pp ojsandnsajd pp ojjuaQ — o-¿
•[BuopB^[ oaituouojjsy oijojBAjasqQ pp ojsandnsaid p Bjsd
ap paana^ ojsandnsaj^ p na asjinpm b (S0S3J 3IPV[ VX^3H^0
—000081 $ ^
•orasiu
-b8jo p SBxauB sapBpisaaan sbjio á otJBipqora p BJBd (S0S33 3IP^
VXM3Í1DNII3) —0000S ^ aP BUins BI ^ 'soxau^ sns A puoiaB^ oaiuipu
-ojjsy oiJoiBAjasqQ pp oxaijtpa ^ap uoiaanjjsuoa b[ BJBd (S0S33 3IIM
SOXM3I^OHXVI13) —00000^- I 9P Brans Bl ^sBupsaQ — oS
•opojBAjasqQ ajsa ua bjbuoiduiij
anb uoiaBzippadsa ap Baa^o^qiq b^ ap uopBinjoj v\ BJBd (S0S33
VXM3Q3MI3) —000'OS t 9P BUIn8 BI
oatniouojisy oíaoiBAjasqQ pp
-joj vi BJBd soxjosaaaB A sapjuaniBpunj soiuaumjjsui so^ ap uppismb
-Pb bT BJBd (S0S33 31W S0XM3I30H^0) —'000008 $ 9P Brans BI
A sapBpiuBrnng ap pBj^naB^ b^ b asBui^saQ — o'g
oaiuiouojjsy oiJojBAJasqQ pp
ap SBuiBj^ojd A uoiobziubSjo ap sa|[Bjap so^ 'soAijaadsaj
soaiuaaj so^ uoa JiuaAuoa BJBd opunin pp sootiuouojjsb sorjo^BAjasqo
sajofarn so[ b SBuosjad sop JBiAua BJBd A 'oub nn ajnBjnp sojp ua
jBfBqBjj BJBd sojafuBJjxa soxjoiBAjasqo b soXEii^njii souiouojjsb sajj
JBiAua ap uij p uoa (S0S33 3IM VXM33DMI^) —'0000S $ 9P Brans
b^ SBpuai^ A sapBpiuBumjj ap pBjjnaB^[ b^ b asBupsaQ — o#^ "jjy
bj ap pBpisjaATuj^ v\ ap SBpuai^ A sapBpiuBUinjj ap pB^
ua oimpsuj ouioa BJBuoiaunj anb p 'puoiaBUjajuí BOijijuaia
uoiobuijojui ap oiquiBajajuí a upiOB^psaAui 'jopadns Biauaaop ap sauíj
uoa puopB^[ oairaouoj^sy opojBAjasqQ p asBaj^ — o'^ opaijjy
•OAijiuipp ojuaiuiBuopunj ap Baoda v\ vxvd ouioa oiJojBAjasqQ pp
A uppBuuoj ap opojjad p ua ojubj 'BJapuBuij Baiuaa^
o puosjad Boiuaaj BpnX^ ojafuBJixa pp sBDijpuap eapBppua
uoa JBiBJjuoa BjBd pB^paB^ b[ b asjBzijojnB ssuiapB aqaQ (oí
•Baiun piaiui uopnqij^uoa
Bun ua o soAisaans A sa^uauBuuad soiJBiunaad sajJodB ua Bas 'sa^qanuí
-ni ua Bas 'oapiAa^uojy ap pBpipdiaiunjy bj^ ap BjsiAajd upianqijjuoa
bi JBjdaaB BJBd pBjpaB^ b[ b ajuauíp^a^ asjsziJOjnB oqoQ (6
•sosad pui Bjuaqao ojuata b jopajuí jas Bjaqap ou oxjojBAjasqQ pp
pnuB ojsandnsaj^ pp o^uoui ^^ 'uopBzitppadsa ap sosjna
�Art. 8. — Autorízase a la Facultad de Humanidades y Ciencias
a aceptar del Municipio de Montevideo la donación de los predios
que se consideren necesarios e indispensables para la instalación del
edificio y demás dependencias del Observatorio, quedando afectados
los inmuebles adyacentes dentro del área que técnicamente fuere nece
saria por servidumbres "non edificandi", y otras que puedan impo
nerse como consecuencia de las necesidades técnicas del mismo servicio.
Art. 9. — Autorízase a la Facultad de Humanidades y Ciencias a
aceptar, con la intervención del Consejo Central Universitario en su
caso, las donaciones en especies o en aportes pecuniarios permanentes
y sucesivos o en una contribución única, que se hicieren para el Ob
servatorio Astronómico Nacional.
Art. 10. — Autorízase a la Facultad de Humanidades y Ciencias
para contratar en el extranjero con entidades gubernamentales o enti
dades particulares científicas, ayuda técnica personal o ayuda técnica
financiera.
Art. 11. — Las cantidades necesarias que insuma el cumplimiento
de esta ley, se tomarán de Rentas Generales de los respectivos ejercicios.
Art. 12. — Comuniqúese, etc.
Antecedentes relativos al Observatorio Astronómico en esta Facultad
1. — Exposición del Consejero Justino Jiménez de Aréchaga en la
sesión del Consejo Central Universitario de 16 de agosto de 1950.
"El señor Consejero Jiménez de Aréchaga da cuenta que ha reali
zado gestiones ante el Intendente Municipal de Montevideo para que
dicho organismo público coopere financieramente a fin de dotar a la
Universidad de un Observatorio que permita el más eficaz funciona
miento de la Cátedra de Astronomía de la Facultad de Humanidades
y Ciencias. Se contaría así con un elemento eficaz para la enseñanza
de esa disciplina científica y por otra parte el Uruguay podría colaboborar en las observaciones de la esfera celeste que han sido planeadas
por organismos internacionales desde hace varios años. El Intendente
de Montevideo Agrimensor Barbato ha prestado amplia acogida a esta
iniciativa y es su propósito propiciar la inversión de $ 500.000.— para
llevarla a la práctica. Hasta ahora las gestiones no tienen carácter ofi
cial y es por ello que, antes de llevarlas adelante, desea saber si el
proyecto merece la aprobación del Consejo Universitario, a efectos de
dar carácter oficial a los trámites.
El señor consejero Capra manifiesta que hace algún tiempo se
realizaron tratativas para transferir a la Universidad el Observatorio
Astronómico que posee Enseñanza Secundaria; ese plan sigue aún en
pie y no será difícil, a su juicio, llevarlo a la práctica; de modo, pues,
que se podría apoyar el proyecto del Decano de la Facultad de Huma— 16 —
�— ¿I —
•jBuos.iadi.in^d odjana un b o Jo^aajiQ un b BpBijuoa Jas ap bij
ojnitjsuj jap uoiaaaJiQ bj is BJipiaap as a^uauíBunjJodQ — o*¿ *ijy
'upiaBuSisap ns
ap oub jauíijd jap oajuap 'ojnipsuj ja BJBd oApiupap upiaBjuauíBjSaj
ap o^aa^ojd ja BJBJBdajd oinjpsuj jap uoiaaajiQ Bq — 09 -^jy
•pBjjnaBjj bj ap OApaajiQ ofasuoq ja BAjansaj oj isb anb ajduiais 'oiafqo
ns ua^njpsuoa anb SBaijpuaia SBuijdiastp sbj ap bjos Bun ua sauoia
-BSijsaAui b sopBazjdB ajuauíjBjodiuaj jas uBjpod oinjpsuj jap sosjna
-aj soj sopoj^ ^osbo Bp^a ua auiuwajap as anb odiuap ja jod Á 'o^aap
jb sopBuSjsap sajopBijsaAui o sajosajojd sbui o oun ap uoioaaaip bj
ofBq asjBzijBaj b 'pB}jnaB¿| bj ap oAtjaajiQ ofasuo^ ja jod sopBqoadB
a^uauíBiAaad uptaB^iisaAui ap sauBjd ap upianaafa bj b o 'sojaa^ojd ap
upiaBzijBaj bj b sosjnaaj sns JBaijdB Bjpod o^n^ijsuj jgj — o-^ 'ijy
•ouBaaQ jap osbo ns ua o 'ojnjijsuj jap
uoiaaajiQ bj ap Biauapua^ui-iadns BiBipauíut bj ofBq 'oAijaadsaJ ojuaui
-B^JBdap jap ajaf ja ^od Bjaajafa as 'ojuauíB^jBdap Bp^a ap baijbjjsiu
-juipB upiaaaaip wj -ouBaaQ jap Á pBjjnaB^ bj ap OAi^aajiQ ofasuo^) jap
Biauapuajuijadns bj ofBq 'oAijoadsaj ojuauíBjjBdap jap apf ja jod Bjaa
-jafa as 'oiuauíB^jBdap BpBa ap Baijpuaia uoiaaaaip B-q — o^ 'jjy
•sajuauBuuad sojuauíBjjBdap sop 'souaui oj jod opin^ijsuoa uBX^q as
ou oiuBj ua ojniíjsuj jap uoiaaajip bj BjaaAoad as o^^ — o#g '^jy
•ojiujjsuj
ja BaJBqB anb SBUijdiasxp SBSjaAip sbj ua BaijBtuajsis uoiaB^saAui bj
b sopBupsap saiuauBuuad sojuauíBjjBdap 'o^niíisuj jap ojjuap ubjbziu
-bSjo as 'ajuaiuaAuoa auiijsa oj ofasuo^ ja anb Bpipaui y — o*
sBtauai^ ua sauoiaBijsaAuj ap oimijsuj ja assaj^ — oq ojnap^y
yj X sdpnpmniunfj 9p pvipi^vj vj ap
smouaij ua sauoiavSpsaauj ap ojnipsuj jap
sns
-oad BJBd ojopuBzuojnB 'BBqaa.iy ap zauauíif oaafasuoa jouas ja jod
BpBjnuuoj B^sandojd bj b o^odB ns jB^saad piAjosaj ofasuoq jq
•BadBq oaafasuoa aouas ja Biauajajaa oqaaij Bq anb b sau
-ojisaS sbj jBztjBn^aB osiaa.id Bjas anb BjsapiuBui jojaa^ aouas jq
•uoiaBAaasqo ap uaiq sbui ouis BzuBuasua ap ojuaum.nsui un aini
-xisuoa ou anb ua Batpsj otaojBAjasqo ns pBpisjaAiuq bj b jpajsuBJi
BJBd BijBpunaag BzuBuasuq ap sapBptJojnB sbj b uojatAOtu anb sauozBJ
sbj ap Bun aiuauíBSiaajd anb ^sajdxa Bjd^q oaafasuoa jouas jq
•jBjjojJBsap aajsauaui Bijas anb Bappuata
uoiaBSi^saAui ap JoqBj bj BJBd aiuatuaAuoa uao^q oj ou SBopsuajaBJBa
sns ojad Biouaaop bj Bjsd op^naapB Xnuí sa BiJBpunaag BzuBuasuq ap
odinba ja anb Bsajdxa BáBijaajy ap zauaraif ojafasuoa jouas jq
•BtJBpunaag BzuBuasuq aasod anb upxa
-BAjasqo ap jBijajBtu jap BSaj^ua bj JBjajaaB ap oíamfjad uts sapBpiu
�3.o — Informe del Consejero Carlos E. Berta relativo al Instituto de
Investigaciones en Ciencias Exactas.
Señor Rector: El proyecto de creación del Instituto de Investiga
ciones en Ciencias Exactas, que presenta el Consejo Directivo de la
Facultad de Humanidades y Ciencias, encuadra en las disposiciones
de la ley N.o 10.658, por la que se creó la mencionada Facultad; y en
particular, se ajusta a lo dispuesto en el inciso A. del artículo 2.o, que
comete a la Facultad la función de fomentar la investigación científica
superior.
En cuanto a la estructuración del organismo a crearse, el proyecto
prevé la formación de departamentos para las distintas materias que
se incorporen en el futuro a la esfera de acción del Instituto, pero no
compromete desde ya soluciones de detalle, limitándose, tan sólo, a
fijar un procedimiento para su paulatina organización.
Opino, por consiguiente, que el proyecto debe merecer la aproba
ción del Consejo Central.
Con referencia al problema presupuestal a que dará origen la
creación del proyectado organismo, creo oportuno señalar que, exis
tiendo en el país institutos cuyas actividades son, por lo menos en
parte, afines con las de aquél, sería lógico que la creación de los futuros
departamentos quedara supeditada a que se hubieren agotado previa
mente las posibilidades de cooperación que puedan ofrecer a la Facul
tad de Humanidades los referidos institutos.
El Art. 3.o de la citada ley N.o 10.658 al referirse a las solicitudes
de personas interesadas en realizar investigaciones importantes y dig
nas de estímulo, ha previsto ya esa cooperación al establecer que "los
materiales bibliográficos, científicos, de laboratorio y demás instru
mentos técnicos de propiedad de los institutos oficiales quedan afecta
dos a la mejor realización de esas investigaciones en las condiciones y
con las garantías que establecerán las propias autoridades directivas".
Por lo demás, considero que esta reserva puede fundarse en razo
nes de interés común, porque, dado que los recursos que el Estado
asigna a los institutos científicos, son en general reducidos y a menudo
inferiores a sus necesidades, existe conveniencia general en evitar la
dispersión de esos recursos limitando el número de institutos afines al
mínimo compatible con las necesidades del país.
Saludo a usted muy atentamente. Fdo. Carlos E. Berta.
4.o — El Consejo Central Universitario en la sesión del 25 de Octubre
de 1950, aprobó la creación del Instituto de Investigaciones en
Ciencias Exactas de la Facultad de Humanidades y Ciencias.
5.o — El Consejo de la Facultad de Humanidades y Ciencias en el año
en curso, resolvió reiniciar las gestiones relativas a la creación
de un Observatorio Astronómico Nacional como un Instituto de
la Facultad.
— 18 —
�— 6t —
•S9[BUlSlJQ S9UOI3B8
-IT83A.UJ B B[JBJ¡ldB BJBd 00'000'OS í ^P Btuns Bl 8P ^al J0(I ^UOdsip pB|[tl3B¿] B^ ([)
í9BiJBiunaad sauoia^u^isy (y
:ua jijsisuoa
Bjpod opunjsa ap ^ uoiaBJoqBpa ap uoiaBjsajd Bg 'sapuiátjo sauoiaBij
-saAui ap sajuauodo^d so[ b BjBjsaad anb oXodB p 'sBip Bjuasas ap oijoj
-uajad ozB[d pp oajuap BjaApsaj OAii^^^iQ ofasuo^ ^g — 0*9
anb opBiuixojdB odinaij
pp X nopBt}saAur b^ BjBq as anb ua JBn^ pp noiaBuiuuajaQ (j
ísajtopBJoqBjoa uoa o
ajnanqBnptAiput opBzipaj Bjas ofBqBJj p is ajqos uoiasoipuj (a
íuBjiaips anb SBUBiunaad sauotonuáisB sb^ ap uop^oipuj
(p
íuotaB^^saAui ap ofBqBJj p oqBa b jba^j^ BJBd uBjaxnbaí anb
'•aja '[Bjuaninjjsui 'Bjpj^oqqiq 'pxaajBui p ajqos uoiaBp^ (a
^jtBzipaj nauodoad as anb pui^
-iJto noiaB^ijsaAui b^ ap ofBqBjj p aaqos BAijBaqdxa Biaouiaj^[ (q
íasjB^pq apand apuop aBn| p opuBsajdxa
o ajuaipuodsajjoa pjuauínaop sqanjd B[ opuB^aa^B '*aja 'Bpqduina
tjsaAní ap o ajuaaop ñopas 'sopBzipaj soipnjsa 'sanoiaBaqqnd 'sof
'sapuosaad sajuapaaajuB ap BpBiauBjsunaap uop^aipuj (b
: sajuaináts sanotaipuoa
sbj ua 'oXodB ap sapnjiaips sns JBjuasaad usjaqap 'puiSoo
-saAui ap sofBqBaj ap upp^zipaj B[ ua sopBsaaajuí sog — 0*5 *jjy
•sojnjijsuj sojjo ap o 'pBpisjaAiujq b[ ap
sbjjo ap ajJBd jod uoiaaajoad ap ojafqo usas ou anb sapuiápo sauoiaB^
-ijsaAui sb[ ajuauípdiauod ^BXodB Bjaqap ofasuo^ ^g — o^ 'jjy
•sapnjiaqos sns ap uoiaBj
-uasajd b[ BJBd s^jp Bjupjj ap oz^^d un sajuBJídss so^ b bj^Ctj as X oub
sp^a ap a^qnjaQ ap saui p ua Bj^njaap as opBuiBj[ |g — erg
ap saaosajoad ap ajBJj as anb souaui b 'ofasuog pp sajuBjáajui ap ^
ap ojoa p BJt^ixa as 'spd p ua SBpBatpB^ ou SBuosjad ap sapnjiaips b
oXodB p aapaauoa bjb^ *ojuauiB^Sa^ ajuasajd pp sbuijou sb^ b asopuBj
-snÍB oXods ns uoa sapupfrio sauoiaBijsaAux JBztpaj uaasap anb sbuos
•jad sb[ SBpoj b opBuiB[{ un BJBq OAijaajtQ ofasuo^ |g — o-^ *jjy
•pBjjnaBg b^ ajjBduii BzuBuasua BXna SBijajBtu sb[ uoa SBpBuoia
-B^aj uBjBjsa X SBpuai^ 'bijojsijj 's^jjag 'Bijoso^xg ajqos ubjbsjoa 'st'ól
ap ajqnjaQ ap g ^qaaj ap 8S9 01 'M ^9T BI aP o^9-1^! ^ opunSas so^
-natjJB so^ uoa opjana^ ap 'sapui^iao sauoiaBSxjsaAut s^g — o-[ "j
OXN3^V1O3H
(1) SaiV^IOmO SaMOI^VOIXS3AMI
�B) Suministros de medios informativos, material bibliográfico,
instrumentos requeridos, etc. El apoyo de la Facultad deberá ser
votado por la mayoría absoluta de los miembros del Consejo Directivo.
Art. 7.o — El Consejo Directivo destinará una parte de rubro de
investigaciones originales —que fijará según los casos— para la desig
nación de colaboradores contratados entre los estudiantes de la Facul
tad o fuera de ella y a propuesta fundada de quien aspira a realizar
la investigación, sin perjuicio de que cualquier otra persona pueda
presentar directamente al Consejo sus aspiraciones para intervenir en
la colaboración.
Art. 8.o — Los investigadores que reciban el apoyo previsto en los
artículos anteriores deberán:
a) Dar cuenta mensual al Consejo Directivo de los trabajos rea
lizados;
b^
Presentar en tiempo el trabajo de investigación original;
c)Someterse en sus tareas al contralor que disponga el Consejo
Directivo y expedir los informes que les requieran las autoridades de
la Facultad;
d)Orientar en lo posible a los colaboradores, personas interesa
das y en especial a los estudiantes, enseñándoles las prácticas de inves
tigación. El incumplimiento de cualquiera de las obligaciones indicadas
puede dar base al retiro del apoyo.
Art. 9.o — El Consejo Directivo someterá los trabajos de investi
gaciones originales al juicio de comisiones asesoras integradas por
personas de notoria capacidad.
Art. 10. — El Consejo Directivo, no obstante lo dispuesto en los
artículos anteriores, podrá utilizar otros procedimientos para fomentar
las investigaciones originales, estableciendo premios anuales para los
mejores trabajos que se presenten. Esos premios serán fijados distri
buyendo equitativamente los fondos autorizados, entre los dos fines
esenciales de la Facultad: investigación superior en Humanidades y
Ciencias.
Los trabajos serán juzgados por un Tribunal de personas de noto
ria capacidad que se regirá por las disposiciones vigentes sobre tribu
nales de concurso.
Art. 11. — Los trabajos de investigación original realizados con el
apoyo de la Facultad de Humanidades y Ciencias, de acuerdo con este
Reglamento, podrán ser publicados por decisión del Consejo Directivo.
En todos los casos la Facultad de Humanidades y Ciencias tendrá pre
ferencia exclusiva para la publicación de estos trabajos; publicación
que podrá hacerse, si se considera conveniente, en la Revista de la
Facultad o fuera de ella en libros, folletos, etc. Transcurrido un año
de la presentación del trabajo resultado de la investigación original,
si la Facultad no hubiera realizado su publicación, podrá hacerlo el
— 20 —
�— \z —
•ojuatuB[9
-a^ ajsa ap uoiaeqoadB B[ b ajuatuBjBipauíni B^Bq as (g^6l) aiuaijjoa
oíaiajafa [ap [Bjsandnsajd ojqna [b sajuaipuodsaxioa sa^ui^iio sauoia
bjb¿ sauotaBJídsB b opBinB[[ ^^ in^oiisuvdj
•uotaaaj
-aaj o uoiaBniatjnoa ns ap so^aaja b a^uauqBiaadsa bjuana ua Bjpuaj
as uoistmo Bjsa 'josajoad un ap bjbjbjj as ig 'sofBqs^j soj jBzqsaj BJBd
opiqiaaj UBJaiqnq anb o[ pBj^naB^ B{ b ainjijsaj u^jaqap 'sauoiaB
-qqo sns b ojuaiuiqduina opsp UBjaiqnq ou ojuauiB^áau ajsa aaaijaj
as anb b OiCodB ^a opiqraaj opuaiqBq anb SBuosjad SB-q — mf\ '%xy
•sa[BuiiJO sauoiaBÍbjsaAut sbjjo JB^nuiTjsa
ap buijoj B^ BjBipnjsa ofasuo^ |a 'sBpBjuasa^d SBjsandojd sb^ ajjua
ojqnj ^a opinqxjjsip zaA Bun 'ajuauBuiaj Bjtaiqnq tg — *g^ *jjy
•UBJainbaa o\
B[ ap sapspisaaau sbj anb sossa so^ ua sa^uiSiao sauoiaB^ijsaAUi
sa^iaadsa sopBuiB[^ jaasq Bjpod OAijaaaiQ ofasuo^ [^ — '^\ *jay
•pBj^naB^ b^ ap opiqiaaj oXodB
[ap Bsaadxa uoiauaui b[ aaaBq b opBSqqo Bjsa jojnB [a sos^a so[ sopoj
ug 'uoxaBaqqnd B[ aaq^aj anb 4ofBqBJj [ap aojnB [B aijiuiiad SBiauat^
Á sapBpxuBuinjj ap pBj[naBj b[ ap ofasuo^ [a Bjpod 'uoiaisodsip Bjsa
ua opBfij ozB[d [ap ojuaiuiiauaA [ap sajuy *bjuana ns jod opBsajajuí
�MEMORIA
DE LA FACULTAD DE HUMANIDADES Y CIENCIAS
1953
Señor Rector de la Universidad Aqto. Leopoldo C. Agorio. — Presente.
Señor Rector:
Tengo el agrado de elevar a Ud. la Memoria Anual de las activi
dades cumplidas en la Facultad de Humanidades y Ciencias durante el
año 1953.
Consejo Directivo. El Consejo Directivo de la Facultad realizó 43
sesiones, de las cuales 4 tuvieron carácter extra
ordinario. Estuvo constituido por el Decano suscripto y los consejeros
señores Emilio Oribe, Roberto Ibáñez, Rodolfo V. Tálice, Rodolfo
Méndez Alzóla, Elio García Austt, Juan José Carbajal Victorica, Víc
tor Cayota y Romeo González, hasta el 19 de Octubre del año próximo
pasado. Resultaron sorteados los consejeros señores Cayota, Ibáñez,
Carbajal Victorica y Tálice, de los cuales fueron reelectos los conse
jeros Cayota y Carbajal Victorica, y entraron a sustituir a los otros
los profesores Llambías y Lázaro. El Consejo Directivo estableció las
Comisiones Permanentes de Humanidades, Ciencias, Reglamentos, Re
vista, Biblioteca, Concursos, Finanzas, Becas y Pensiones, Cursos y
Cursillos.
Asamblea del Claustro. La Asamblea del Claustro fue citada por el
Consejo para el 14 de diciembre realizando
varias sesiones plenarias en las que estudió una importante Orden del
Día, no habiendo terminado su labor por lo que ha sido citada de
nuevo para funcionar en la última semana del mes de marzo próximo
venidero.
Secretaría. La Secretaría ha atendido las sesiones del Consejo y de
las Comisiones Permanentes de éste, las que en general
sesionaron por lo menos, una vez a la semana durante los meses de
mayor actividad. Remitió la Secretaría 432 oficios en cumplimiento
de las decisiones del Decano o del Consejo y numerosas circulares.
Preparó la redacción de las actas y efectuó 308 repartidos de distinta
naturaleza para información de los consejeros o del personal docente
de la casa. Asimismo la Secretaría expidió todos los comunicados de
prensa y avisos oficiales requeridos y los certificados y constancias que
fueron necesarias.
— 22 —
�sauoxsxxu uojaxqpaj zanífrjpog sauof opajgy X xauxBJJBq Btnjj
ap -g *BA^ souinti^ soq "a^uaxuBAxiaadsaj 'anSBxpadoq ap bi
^p osaoSuoq ^IX Ia ua ^ '03S3MÍ1 Jo<^ opbzxub^jo utqXaq ap
SBnSuaq ap osaaSuoq \^ ua jbitpb BJBd Bjpjjaq zb^ X^bH X zanb
uo^í^uxqsB^ saaosajojd so| b ouSxsap OAXjaajxQ ofasuo^ j^ '^saag
ojauíog aSaof 'jq pBjjnaB^ B^ ap josajojd pp BiuBdinoa ua a^ay ap
^uaig upxoisodxg b^ ap oax^oxu uoa o^qBg ub ap pBpnia b^ uojbixsia
ajjy pp Bx^oisxjj ap osana pp souxnnp ap osoaaxunu oaprxu u^
•oaxxaj^[ ua opBzxpaj BUBaxaaxuBoaaqj BjnjBja^x'q ap osajSuo^ o^xag
p zauBqj o^^aqog josajojd p X jopsnag ua opBzxpaj 'uppBonp^ B[
ap bxjosoji^ X bxjoso^xj[ ap ouBapaxuBouxjB'q osaa^uo^ p oxisxsb
oqxxu^ -jq p í sBjsxxuoiBuy ap BuBaxaaxuy uopBposy b^ ap
p ua pBipaB^ b^ b ^iuasaadaj Bsog BxaBj^[ oxpxf *jq p í
Baoda b^ b soAX}Bpj sojunsB souxjuaSaB soAxqajB ua JBxpxx^sa ap
p pxnoj zoxixxj^f ixjag '^Q X3 "^opBzxpaj ap sbxa ua UBjsa sbjjo X s^pqd
-xuna uojanj anb sb^ ap a^JBd joXbxu bj 'oxpn;sa ap sauoxsxxu SBun^p
oxpaauoo ofasuo^)
p 'oxjb p ajuBjnQ 'soM^vimy a sanosa^ong aa safvi^V ^ S3moisij\[
xzzojubjuj -j^ sopB^ X (sapBpxuBxunjj) opaAazy ap SBiqxuBp^
uBtxf saaosajoad so| ap joabj b SBjpnsaJ uoaaxxj oxpnjsa ap sauoxsuad
SBI S6l B saiuaxpuodsajjoa sauopBJxdsB b opBiuBg p oqaajj "SBJia^
uopaas b^ ua asapax;^ -q a^uaaxy^ aouas ujiB^ ap JB[nip Josapjd p X
sBpuax^ uopaas b^ ua oxads^ aaqxuaxuag jouas josajojd ap ajuBpnXs
[B SBppuBájo^o JowajuB oub p 8a^uaxpuodsa.xjoa oxpnisa ap sauoxs
-uad sb| oxApsaj ofasuo^
p ^ói oxib p a^uBjnQ -oaafKtvaxxg aa Ma oíanisg aa saxtoiSMag
•saxu ouxsxxu pp Biupaj p Bissq u9pBjuaxua|dxuoa us BJBd uoj
-Bnuxjuoa soga ap soxpnxu anb ap opxnfjad uxs 'aaqxuaxAou ap oqao p
a^uaxuppxjo sopBuxxuaaj aod uoaaxp as X 'sasaxu oxpo ap uppBJnp Bun
BjaxAnj OAijaa^ oub p anb ogansaa asopuaxqsq ozjbxu ap 9^ p sop^p
-xui uojaxxj sosana soq 'psipaE^ bj ap oAx^aajxQ ofasuo^ pp uoxspap X
oxpxxjsa b uB^sa anb satujojux 'sosjna so| ap ogojJBsap p ajqos soga ap
oun BpBa opBiujojux ajuaxuajuapa^ opuaxqBq 'pjaua^ ua sopBgojJBsap
uoaanj anb boj 'oub p BJBd SBXUBjSoad X sauB^d sns a^uaxuBuniJodo
uoJB^uasa^d 'odnjS ap sopBjBaua saaosajojd X sajBpjxj sajosapjd soq
qBJauaé ua pxuaou ogojJBSap
un uoaaxAn^ sosana so[ sopojL -oAixaaq oxiy aaa saavaaoag sosaaq
•(sappadsa X sajqg) sosana
sojjo Ba^d 5^^ ísBaxpxuajBj/^[ BJBd 8^ íBaxxuxn^) BJBd 55 ÍBjSopaxsnj^
BJBd g^ íSBaxSopxg s^puaxq BJBd 5^ ÍBjpsogq BJBd fQ\ íbxjo^sx^
BJBd 2S ísBj^aq Bj^d 55^ :a^uaxnxs b^ sa so^dxjasux so^ ap uppnqxjjsip
Bq "SBpaxj^BXU 23I 9P lBli un opuB^uauxa^dxnoa uppdxjasux b^ BJBd
sBjsxAaad s^qaaj sbj ap oj)uap ssuosjad 5x9
uojaxqxjasux as 56X oub pp sosana sox bjb^ 'soMiMmy aa
�vas a estudios a realizarse en Inglaterra, Italia y Estados Unidos, res
pectivamente. El profesor Bernardo Epstein fue encargado por la Fa
cultad de informarla sobre la marcha de los estudios en materia de
Anatomía comparada en los Estados Unidos y Suecia.
Conmemoración de los Derechos Humanos. En el año 1952 la Fa
cultad, en cumplimien
to de decisiones tomadas por el Consejo Central Universitario, conme
moró con una conferencia dictada por el Decano en el Salón de Actos
Públicos, el aniversario de la Declaración de los Derechos Humanos.
La Facultad decidió que esta conferencia fuera publicada en folleto,
el que ha sido repartido copiosamente en el país y en el extranjero.
Semana de extensión cultural. El Consejo Directivo de la Facultad
entendió conveniente iniciar el año
lectivo con una semana de extensión cultural en la que se realizaron
diversas ceremonias de que informa el programa que se trascribe:
Inauguración: Alocución del señor Decano. — Palabras del Con
sejero estudiantil, Sr. V. Cayota. — Proyección de películas científicas.
— Palabras de la Bibliotecaria, Sra. de Ramírez. — Coro Universitario
bajo la dirección de N. Muller. — Inauguración de la muestra de "Los
Libros de Arte" incorporados en 1952 a la Biblioteca.
Ciencia y Arte: Conferencia del Profesor Rodolfo Méndez Alzóla
sobre la reciente excursión paleontológica realizada por su cátedra a
la zona del Cordobés, con proyección de diapositivos.
Conferencia del Art. José P. Sierra-Morató con diapositivos en
colores sobre un viaje por Europa.
Música y Poética: Conferencia del Profesor Lauro Ayestarán, so
bre: "Hacia un Seminario de Recolección Folklórica, con ilustracio
nes musicales".
Conferencia del Profesor Dr. Emilio Oribe.
Cursillos especiales. Entre los cursillos especiales dictados en el
año es necesario destacar la conferencia del
profesor de Historia de la Filosofía de las Religiones de la Sorbona,
Sr. Henry Gouhier; del profesor Francesco Marciano sobre Historia
del Pensamiento Italiano; y la de los profesores Walter Wey sobre
lengua portuguesa y Paulo de Carvalho Neto sobre Antropología. Por
otra parte, en el curso del profesor Berta sobre Psicología, colabora
ron los profesores Dr. Miguel Patteta; Fortunato Ramírez; Eduardo
Migliaro; Elio García Austt; Hugo Tobler, Jorge Galeano y Bachiller
Juan C. Carrasco.
Presupuesto General de Gastos. El Consejo Directivo y el Decano
hicieron todas las gestiones nece
sarias a fin de obtener mejoras en el Presupuesto General de la Fa
cultad. La ley del 27 de marzo de 1953 efectuó pequeñísimos aumen-
24
�— sz —
Epej¡o9}ui uoisiuioj eun ofBqBXi oub ja opoj aiuBxnQ 'j
UIOUOJ^Sy OIJOJBAJ3SqQ jap UOI9B9J9 BJ JE}99AO.ld B OpB¡o9[J Bq 9S
9U3I^ ^ S9pBpiUBUinj| 9p
BJ 9p BAI1BI9IUI 1O¿ "IVJMOIDV\[ ODI^ONOHXSy
BJ
9p sojniíjsur 9 soiJOjejoqBj sojio so[ sopo; ap opiAjas p ojaauod ub^
-lUIJ9d 9Tlb S9UOI0B|BJSUI p U9 OpBZIJB3X 9SOpU9iqEq BIJBlSojBUiaUiaOJ
-oj 9p oíaojBJoqB'q p ajqtsod jofaui o\ JBdmba ap ojbji as <¡^\ oub
pp aajjoa p u^ "Bijouiaj^[ B^sa UBUBiu9Ui9[duio9 anb sauíaojuí so^
opuaiqiaaj B^sa oAijaajtQ ofasuo^) p sop
A so^mpsui so[ ap ofBqBjj pq -soiaoxvaoaVT i soxíixixsmi
ap piaajBiu ap pepijuea ubj^ opuai^oaax '¡puoq
A Bjpjja^ zb^ sajosajoxd 'BiSopraoiu^ A Biácqooz ap sajosapjd
so[ uoxaiaiq anb b^ A oai^op^uoa[Bd píxaiBui jaáoaaj: BjBd Bpz^y zap
-uaj\[ ojppo^ *jq pp uopaaxip b[ ofBq SBpBzipax sb[ ap Biauejjoduii
B[ pjpsax OAijaaaiQ ofasuo^ |g 'opao^q Ba^d pBj^iaB^ b[ soaimouoaa
soipam ap jauodsip ou xod oub pp aaxjoa p
ua asxBzt[Baj opipod uBq sauoisxnoxa SBao^ *oiaaxsa aa
pnbB
ua pBjpaB^ BJjsanu b oiuasaxdaj Baijo^ai^^ [BfBqjB^ asof UBnf \iq p
'ofasuo3 pp saiuBj^ajut s<q ap oun anb ap oq^aq jb paaxatu Bpipuaj
-ap Bxanj pBipoB^ b| ap uoiuido b^ anb ap pBpiunjxodo b^ oAnj as A
ap oá^ijuBg ua a^uamajuapaa opBzipax SBUBaijauíBouijE-q sapBpts
sbj ap osax^uo^ p ua opBipnjsa anj oiunsB orasiin ajsa
bjjo jo^ BUOJ99JJ B[ b a^uauíBun^jodo opBAap auijojuí un o
asopuaiqsq 'pBi[naB^[ Bjsa ap oAijoajiQ ofasuo^ p jod aiuauíBSopBpina
opBipn^sa anj ojunsB ojs^ ^B9ijauiBoui^Br[ spoj ua bjjoso[i^[ ap soip
-njsa so^ BJBd oio^i^ ojjua^ p B|p ua xBpjsui BJBd pBipaB^ B^sa Bp
-xáap anj 'SBUBaijauíBouijB^ sapspisxaA
sbj ap uoiufl bj ap uoionjosax xo^ 'viaosoai^ aa oxoai^ OHXM33
'oiaadsax jb sauoijsaS SBun^jB opBzipax opuaiqsq 'sop^sax^a
sns ap ouijsap p BAijBpx uoioBdnooajd ajuBjsuoa Bun opxuaj Bq 'sou
-uinjB sounájB ap soipnjsa soj ap uppBuiuuaj bj ap oaijoui uoa 'p^ijna
-b^ bj ap oAijoaxiQ ofasuo^ jj 'pB^jnaBj bj ap BjsiAajj bj ua sopBa
-ijqnd usas sofBqBx^ so^sa anb o^jansax sq oAijaajiQ ofasuo^ ja A ooijq
-nd ojdb ua oziq as sisaj sbj ap Bsuajap b^ -sBjjaj ua sopBiouaaij ap
opBx^ jb xB^do ap sauoi^ipuoa ua uBjsa anb oj uoa 'SBpBqoídB opis UBq
anb 'SBAtiaadsax sisa^ sbj ops^uasa^d opuaiq^q soipn^sa sns uojBuiuua)
1BPÍA BuíPaP\[ ^^jOj A SOUTJBBJ^[ OABJSn^) S9JOU99
'bj ap souuinjB sop oub jap ¿axioa ja uj "sOMi^mv aa
S9UOl9BálJSaAUJ BJBd
xod ajqiuodsip Bpi)JBd bj sosad jnu B^uanauía b JBAaja opiuuad
OUB93Q jap uoijs^^ eun oxad tsajBqoj^ SBpijJBd sbj ap SBun^jB ua so]
�el Decano de la Facultad, un delegado de la Intendencia Municipal
de Montevideo, Ingeniero Fernández Guido y el profesor de Astrono
mía, Ingeniero Félix Cernuschi. A las sesiones realizadas por esta Co
misión asistió también el Intendente Municipal de Montevideo, Agri
mensor Germán Barbato, quien prometió el apoyo del Municipio de
Montevideo para la obra a realizarse. Esta Comisión estructuró un
proyecto que oportunamente fue aprobado por el Consejo Directivo
y que actualmente se encuentra a estudio del Consejo Central Uni
versitario.
Dedicación total. Un importante proyecto surgido de las delibera
ciones del Consejo Directivo es el referente al
establecimiento del régimen de dedicación total en esta Facultad. Con
motivo de las deliberaciones en torno de este asunto se estableció una
relación epistolar con la Fundación Rockefeller y oportunamente el
Dr. Harry M. Miller, representante de esta Fundación, visitó al Con
sejo de la Facultad dando explicaciones respecto a la forma de ayuda
técnica que la citada Fundación hace a los institutos de ciencias, acom
pañado por el Dr. Julio María Sosa. El proyecto sobre dedicación
total aplicado a la Facultad de Humanidades y Ciencias se encuentra
a estudio del Consejo Central Universitario.
Homenaje a Unamuno. En el mes de diciembre la Facultad presti
gió un homenaje a. Miguel de Unamuno rea
lizado en el Salón de Actos Públicos de la Universidad, con la inter
vención de las doctoras Sarah Bollo y Esther de Cáceres y de los doc
tores Emilio Oribe, Arturo Ardao y Eduardo J. Couture.
Finanzas. A la fecha el Consejo de la Facultad, previo un estudio
detenido hecho por su Comisión de Finanzas ha realizado
desde ahora la distribución de las partidas globales de que dispone
para el año 1954. Por otra parte se ha establecido un régimen de pre
visiones que permite considerar desde el comienzo de cada año la
situación general pecuniaria de la Facultad. Esta distribución interna
de las partidas globales establece rubros discriminados para cada ins
tituto y laboratorio en lo que se refiere a los servicios diversos o a
la adquisición de material informativo, educacional y científico.
Investigaciones originales. El Consejo de la Facultad en cumpli
miento de las disposiciones legales res
pectivas proyectó un reglamento para Investigaciones Originales que
oportunamente fue elevado a consideración del Consejo Central Uni
versitario. Apenas aprobado este reglamento por aquella autoridad, se
hicieron los respectivos llamados a aspiraciones y el Consejo debió
proceder a un cuidadoso estudio de las numerosas propuestas presen
tadas. Con relación a las investigaciones Originales propuestas para el
año 1953, el Consejo decidió apoyar las siguientes:
— 26 —
�— LZ —
OUED3Q
VJfdJJ9^ ZVy^ SOJJV^
•aiuauíBiuaiB Ánva xoiaag jouas p Bpnpg
•S9JOJ338 SOJ89 3p OUll BpBO U3
sapBpiAijDB 9jqos UBtnjojur anb 'pB^noB^ b^ ap
bj ap A Bi^cqcqi^ ap 'sBaooisijj sauoiaB^ijsaAuj ap sojnjijsuj so[ ap
sopBUBina sopB^ajB soiuaranaop
so[ Bijoraatn B^sa ap ajjBd ubui^o^ 'viHOi\[aj\[ vxsa aa
•ttuoiaBtujoj ajqos ^jjoajL,, :iHDSíiMaa3 *^[ í4(.aB^n[aa o^nuBSjo ^ap
-cqoíq upiaBaijiuSig,, :vsos 'vj\[ onnf ^tt996T aP Io8
-oaaHax^ *3 ít4soaajjniBiH ua jBjuaunjadx
-OII\[OJ\[ *3 ít4^BnSnjj^ p ua Buaétpui BunBj B[ ap uoianqi^sip Á uoiobo
-rjpuapj,, :aaa^oaav^ A vaiaaaa^ zv^ íttsouBtqo.iaTuiiiuB sojsanduioa
soAanu ap sisajujg,, :zsaig oiN^ong -^^id I 9P JH I3 u3 B9íra9u
-oag upiDBisTga^ ap ajuan^,, toavAV^ *a -XIX Iís I9P PBlíra V'Z BI
ua jng pp Bopaiuy ap ppog X Bairaouoag btjoisijj^ :xílVHAag *^)
í4tpaisnui aaoiq[oj pp ojuaxuiBAapg,, ^jsiyavxsaxv oanv^ í44Bgoiaa
BAijBjaB|^j,, ^aaiaa^ i vaavjwaj\[ í44u9pBao ap oidaouoa 13,, :oaavai¿
"T "f ^ttoidoad aaquiou pp Bai^sinSui^ Bjaoaj^,, rmaaso^ oiMaon3
�INFORME PRESENTADO POR EL DEPARTAMENTO
DE LINGÜISTICA DEL INSTITUTO DE FILOLOGÍA
Señor Decano de la Facultad de Humanidades y Ciencias Dr. Carlos
Vaz Ferreira. — Presente.
Señor Decano:
Me es grato elevar a Usted y, por su digno intermedio, al Consejo
de la Facultad el presente informe acerca de la labor desarrollada en
el año 1953 por el Departamento de Lingüística del Instituto de Fi
lología.
Dado que las bases necesarias para una proficua actividad cientí
fico-docente quedaban constituidas por la labor desarrollada en los años
anteriores, este Departamento se ha dedicado durante el año 1953 a
ampliar e intensificar la actividad ya iniciada en 1952, es decir, por un
lado, a reforzar su organización, aumentando su acervo de material
bibliográfico y didáctico y ampliando sus vinculaciones, tanto en el
País como en el extranjero, y, por otro lado, a continuar las series de
sus publicaciones, con la finalidad de mantener y ratificar su posición,
ya anteriormente lograda, de foco de difusión de la cultura glotológica
en nuestro medio, y de afirmarse como centro de investigaciones cien
tíficas digno de la atención de los ambientes especializados internacio
nales. Cabe notar aquí —como ya se hizo en el informe correspondiente
al año 1952— que, en la realización de tales fines, el Departamento ha
tenido que luchar con serias dificultades (dificultades ya señaladas,
en varias oportunidades, a las autoridades de la Facultad), debido a
la falta de un rubro adecuado para investigaciones y publicaciones, de
suficiente personal retribuido, de material didáctico, aparatos, etc. Así
también, cabe señalar que, bajo este aspecto, las condiciones del De
partamento no han podido mejorar tampoco en 1953, a pesar de la
labor realizada en los años ateriores, cuya eficacia ha sido ampliamente
reconocida tanto en el País como en el extranjero, y que, por todo lo
dicho, como por la imposibilidad de emprender viajes de estudio, de
constituir un equipo para encuestas, de contar con la colaboración
permanente de corresponsales extranjeros, el Departamento ha debido
efectuar, como en los años anteriores, esfuerzos que fácilmente podrán
imaginarse para realizar el máximo de actividad posible en tales con
diciones, contando sólo con un rubro de gastos muy exiguo y con la
abnegación de sus colaboradores voluntarios.
Los resultados de tal actividad podrán apreciarse en lo que se
expone detalladamente a continuación:
I — Colaboradores. Han colaborado desinteresadamente con el
Departamento varios estudiosos, como los profesores Washington
Vásquez, Luis Juan Piccardo, Mikolaj Altuchow y Olaf Blixen,
así como varios estudiantes y socios del "Centro Lingüístico de Mon
tevideo".
— 28 —
�— 6Z —
-uaagjuog sop opsjgip Bq gqiagsns gnb jg 'BgijsinSurj gp oaiug^ jg a\un
S9UOpB0luniUO3 SBJ 9p SBUI9pyf
#SO3lOJOJIJ X SO9
-ijsjníouq SBUI9J gjqos sguopBgiunraog aiinosip Á JBqgngsg BJBd 'sguoin
-ngj sns S6I oub jg 9}UBjnp opBnupuog Bq 'gqiagsns 9nb jgp Bpugp
-IS9jd B[ A Bl!oOJOJIj[ 9p OinjIJSUJ J9p Bpiío9 B[ OÍBq BUOI9U11J 9nb 't4
-TA9juoj^[ 9p ogijsináuiq ojju9^),, j^ •v^ijsinSm'j ap
•O^B.IO9tUIUI [B BJJIínijduiT 98 UOT9B9ljqnd
upisgaduir bj BJBd sosjn^gj gp bjjbj bj BpBQ #joij9jx9
J9p X S9JBDOJ S9UOIDBJÍOqB[O9 UO9 'utJ9JOq O BJSTA9J BUtl 'BUBDIJ9UIB-OJ9qi
BJlUBjgjt'q 9p OlU9UIB^JBd9(^ J9 UO9 91U9UIBJUtlfuO9 'jBOIjqtld
-BUI J9 O}SIJ 91U9lUB9I^9Bjd 9U9TJ OJU9UIB^.lBd9Q J[^
BDI19UO^^, 9p OU11
X BOljguo^,, gp oun íMOH^ax^y rvao^iij\[ '}oj¿ pp
9p OJJISJnO UII 9JU9UIBSl99jd X 4B9IJSjnSui[ UOI9BI|duiB 9p
OUB 9JS9 U9iqiUBJ OpBZtUBJO Bq OjU9UlB^JBd9Q J9 4pB^[n9B^[ BJ
U9 uB^Dip 9s gnb sosana soixba soj ug gjjBdiur 98 gnb BDi^ojojtj-ooijsinS
-uq bzubu9su9 bj jBj9jdiuo9 gp o^isodoad p U03
•S9JO^99J fl B SBpBJSgjd SBJtqO
\Z2, aP oju9iuiiaoui un oub p gjUBxnp opiuo^ Bq Boojoqqiq jbj ípBjjn^
"B^I Bl aP s^juBipnjsg soj gp X sgjopB^oqBjoo sns gp 'Bt^opji^ gp o^nj
-ijsuj jgp uopisodsip b opBpgnb Bq gqijgsns gnb pp puosjgd BDijsinS
-UIJ BD91Oqqiq BJ 489JOIJ9JUB SOUB SO[ U9 OUIO3 #O9pp91UOJ\[ 9p SBpBA
-pd X SBoqqnd SBagioqqiq ug sg^ugjsxxg SBDqsinSuq SBjqo gp gfBqoij p
opBnupuog Bq ge X Biuodstp gs bX gnb soj gp sooijBj^oqqxq X soaijbiu
-jojui soxgqgij soj opuBqduiB opBnuquoo UBq gs 'o^nqisuj pp
-nB bj gp X sotJB^unjOA sgxopBJoqBjoo gp BpnX^ bj uoo 'gjJBd bjio
•sosoipnisg X sgiuBypnjsg b sopinqpisip o sguopBoqqnd ug sopBjjgsui
jgs BJBd 'oppnpgx oubuibj ug X ojBx^oguiiui jb oppnpoadgx UBq gs
SBdsui souistui so-q -gqijgsns gnb jgp sguop^aipui sbj un^gs X uopggaip
bj ofBq 'sNaaoiq oiMOXMy -lougg jojuxd jg xod 'sgxoogjuB soj oiuoa
'sopBzipgj SBdBui 'jou^dsg pp ogijojsiq oqojJBsgp pp SBd^^g sbtjba b
S9}u3iujgoiioo 'sBdBUi soAgnu ooup g6X u9 opeSaxáB Bq ojuguiBjjBdgQ
jg 'sogiisjn^uq-ogiJOjsiq s^dBui gp oaj9DB ns y -sosxnogj gp b^jbj aod
'jggBq opipod UBq gs ou sguopdxjgsns SBAgnu íojdiaosns Bjsg 9nb sbj
b 8B}siA9J sbijba sbj opugiqpgj 'ouisiuiisB 'opBnuijuoo bjj 'SBiJBagjq X
SBDi^tqoqj 4SBDiisjnSuq SBxqo \ gp jbjoj un 61 ^B I9 ^niBjnp opia
-mbpB o soagfuBJjxg sosoxpn^sg X sguopn^qsui gp opiqpgi Bq Boqsin^
-uiq gp o^uguiBjjBdgQ p 'BUBopguiB-oagqi BaniBjgjiq gp oiuguiB)JBd
-9Q ja uog 9iu9uiB^unfuo^ 'oono'pptp p^iuajmu X vaajoijq-ig — jjj
upiDBUiJojut 9 sguopBoqqnd opugiqpga X
opuBiAug 'sjB^ jgp sosoipn^sg uog ouioo tsb aoiag^xg jg^> sguopnqisut
g SBOijijugia sguoiostoosB 4SB^sin^uxj uog sguopBjnguiA sns opuBqduie
opBnujiuog Bq ojuauíBiJBdgQ j^ 'oiqtiwaua^ui a sauoiavjag — jj
�cias, una sobre "La obra de Benedetto Croce como teórico del lengua
je", en una sesión pública del mismo Centro, y otra sobre "Geografía
lingüística", en el Instituto de Estudios Superiores.
VIII— Colaboración a revistas nacionales y extranjeras. El que
suscribe ha publicado en la revista "Azul", I, 1953, tres reseñas sobre
obras lingüísticas. Está preparando otras reseñas para la misma revista,
cuyo cuerpo de colaboradores integra, así como varios artículos para
revistas extranjeras que han solicitado su colaboración ("Le Maitre
Phonétique" de Londres, "Cahiers Sextil Puscariu" de París, "Boletim
de Filología" de Río de Janeiro).
IX— Publicaciones e investigaciones. El Departamento ha con
tinuado en 1953 sus tres series de publicaciones: a) textos y traduccio
nes; b) traducciones integrales de obras lingüísticas; c) trabajos e
investigaciones originales.
De la primera serie se han impreso al mimeógrafo y distribuido
durante el año, las siguientes publicaciones:
1)Vittore Pisani: "Lengua y lenguas";
2)Vittore Pisani: "La lengua y su historia";
3)Amado Alonso: "Epístola a Alfonso Reyes sobre Esti
lística";
4
Jules Marouzeau: "Introducción a la Estilística";
5)Alan H. Gardiner:
"La distinción entre habla y lengua";
6)Bruno Migliorini: "Lengua literaria y lengua corriente";
71 Charles Bally:
"La actualización de los signos en el
habla".
Varias otras traducciones se encuentran en poder del Departamen
to listas para la publicación.
Por lo que concierne a la segunda serie, el estudiante Señor M.
García Puertas ha traducido para el Departamento la obra de Vittore
Pisani "Breve historia de la lengua griega", que se publicará próxima
mente. Varias otras traducciones se encuentran en preparación, entre
ellas la de la obra de Schuchardt sobre las leyes fonéticas.
De la 3.a serie, se han publicado durante el año:
1)E. Coseriu: "Amado Alonso" (RFHC, X, 1953);
2)E. Coseriu y W. Vásquez:
"Para la unificación de las
ciencias fónicas" (ibid. I ;
3)W. Vásquez:
"El fonema /s/ en el español del Uruguay"
(ibid.) ;
4)E. Coseriu: "La Hispania romana y el latín hispánico";
— 30 —
�— TS —
buii BJBd opi8oaaj [BijajBiu [a opuBJoqB[a ejsa ajuauqBnjay • ([i
[BUBUBg B[si B[ ap bXbjbx soipui so[ ap Bnáua[ B[ ajqos oduiBa ap
uoiaBiisaAui bsoi[ba eun opBzipjaj Bq 'sBiuapy "Ba^sinSuq Bj8oSBpad
b[ p SBina^qojd sa^diauíad so[ jbjb[3B ap opBjBJ^ Bq X 'oXBnSnjn
[ouBdsa [ap oaijsqijsaouoj X oai^o[ouoj oipnjsa [b opjpuBaqdB '44sb3iuoj
SBiauaia sb[ ap upiaBoijiun B[ BJBd oiaa^ojg,, [a ua opBJoqB[a opojam
[a opBztpnnjojd A opBqduiB Bq ísogisjna sopBatpui bX so[ opBjaip
Bq ^ouiu [ap afBn^ua^ A Baiistnáug BiSoáBpag 'Bjáo^uo^ X Bapauojj
ap sojaqa^ sns opBnui^uoa bjj •BsoqoaAoad ajuauíBuins u9iDBJoqB[oa ns
opuB^nsaj 'BaijsjnSui^ ap oiuauíBjaBdaQ [a uoa 'Bun^[B uoiaBjauninaj
uis anbun^ 'aiuauíBAijaB opBJoqB[oa Bq zaaósy^ KtoxüMiHSy^ 'jojd [a
soub so[ ua ouio^ "zaaósy^ 'fo^d /ap ucn^omoy — jx
•a^a
X uoiobiujojui opuBuoiaJiodojd 'sajuBipnjsa X saaosajojd aod oqoaq
UBq a[ as anb SBgnsuoa b opuBjsaiuoa 'Biauajaduioa ns ap sojunsB aaqos
opBjtagos UBq a[ as anb sauuojuí so[ opuBJoqB[a '^suaad ap sajjoaaa ap
uotoaa[oa ns opuBi[duiB 'BaijsjnSuq ap SBjqo ap uoTaisinbpB B[ b aujaia
-uoa anb O[ ua [BjidB^ B[ ap sBaajoqqxq sbijba uoa opuBaoqB[oa 'sap
sb^^o sbijba 'sBpBaxput sb[ ap SBiuapB 'opB[[OJJBsap Bq ojuaui
[a ^sajoija^uB soub so[ ua ouio^ 'sepopiapov sdjjq — x
joijajxa
[B opsiAua UBq as X sauoiOBaqqnd 8^0X 8JBd I3 u9 opjnqijjsip UBq
as 6i u^ -ojafuBjjxa [ap X sibj [ap sosoipnjsa b oiuoa isb
B[ ap sajuBqjn^sa X sajosajoad b opinqijjsip ubij as X sajB[diuafa
OSl '001 '08 'OS U3 'SOSBD SOT ^nSas 'osaaduii UBq as 'aqiaasns anb [a Jod
sBpo^ SBpiSajJoa X SBpBsiAaa 'oiuauíBjJBdaQ [ap sauoiaBai[qnd
•bt8o[Ouoj X Baijauoj ap pBpiun B[ X pBpq^uij ap
ojdaauoa [^ (g ít(.joijajxa biujoj,, X 44JoiJajui biujoj,, ap so^daauoa so[ X
[ouBdsa ua [BqjaA ojaadsB [^ (¿ íBaiisijijsa B[ ap sojuauíBpunj soq (9
í[OUBdsa ua uotaBuiuaaB ^[qop ap soqjaA soq 1^ íXBnánjjq [ap [ouBdsa
ua soxusijafuBJixa so[ ap Bai8o[ouoj uoiaBjdBpB Bq |y íXBn^njq [ap
[ouBdsa [ap Baiisgxjsaouoq fg í^XBJBq Bn8ua[ B[ ap Baiuiauojojjojy (g
íBai^sjn^uq Bi8oBpad B[ ap so^uaiuBpunj soq (\ :sBuia^ sa^uam^is so[
ap BajaaB o^uaiuBiJBdaQ [a ua opusápsaAm B^sa as a^uaui[Bniay
•sbjou X oijbso[8 '[Bai^BuiBjá uoiaanpojj
-ui uoa sa[BzuaAOjd sojxa^ :maaso^ g X ^íaay^HDS 'V (8
í44bXbjbx oai8o[ouoj Biuajsis [g,?
:zaaósy^ '¿^ (L
:uoxaBJBdajdN ua X
í44saauBiuoj sauoiaBtauajajip
sb[ X jb8[iia uub[ opBuiBg [g,, cmaasog *g (9
íuoiaanpBJj B[ ap SBiua[qojg,, risiaxng avao (S
:uoisajduii ua 'sBiuaps 'uBJ^uanaua ag
�publicación del Departamento. Como en los años anteriores, señaló
que el prof. VÁSQUEZ ha demostrado en todo momento ser un colabo
rador precioso, por su inteligencia y preparación, así como por su ab
negación y su laboriosidad. Asimismo, cabe señalar que, por su método
y su seriedad científica, el prof. VÁSQUEZ se está destacando, sin duda
alguna, como el mejor y el más preparado especialista en Fonética y
Fonología que tengamos actualmente en el País.
Saludo al Señor Decano con la consideración más distinguida.
(Fdo.) Dr. Eugenio Coseriu
Jefe del Departamento
— 32 -
�—
—
•zBaija aiuauíBjaiua buuoj ua butoijo
Bqaip uoo ojnjijsuj jap pBpiAijaB bj asoputmipjooa 'jBJ^uaa Baajoijq
-tq b^ ua uaiquiB} SBpBqaij uos SBjqo sbj ajqumisoa sa oiuo^ "soAanu
sojnjij ^9 uoaBaodaoaui as oub ja u^ ^a^a 'afu^a 'sauotaBuop 'sauotais
-inbpB jod Baajotjqig bj ap o^uauíaaaut ja an^isoag — 'vaajoijqjfj
•SBidoaojoj X SBidoa ap sauauínjoA stas bX buuoj aoqBj ns ap opBj
-jnsaa j^ -sajpuoq ua sapBpiAi^aB sns oin^is Mn^NVH^^ 'BJ^S BrI
•pijpBj^ X BjjiAag ap soAiqajy
soj ap sajuapaaoad SBipij ap X SBidoaojoj ap ojunfuoa aiuBjjodtuí
un ojnji^suj jap uoiaaajoa bj b opBaod^oaui Bq as joqBj ns ap zibj b
ísof oxtvniw^ BUBds^ ua soiaiAjas sns opuB^sajíd opBnujiuoa bjj
•sauoiatpa SBjujisip sbj ap sao
-ipui a SBqanad ap uoiaaaajoa bj ua X aaijjQ uSiajo^q jap sa^uapaaojd
sojiaasnuBUi ap uoioanpBJj bj ua opBJoqBjoa bjj "a^jij^ oasnj^ ja ua X
uoiob^j bj ap jBJaua^) OAiqaay ja ua sauoiaB^ijsaAui opuBzijBaj: soiaiA
-aas opBjsaad sq saaiy souang ua umoB^ajap B-q — -s
aa
vhxhvj\[ "^Jg bj 'pBjjnaB^ bj ap BuuinjB BpBÍBiuaAB Bun ap otpaui aod
bixojsijj a BijBj^oa^) ap ouBa^auíBuBg oinji^suj jap BjsiAag bj
SBaijB^iíoijqiq sb^ou ap uoiaipa bj ua opBxoqBjoa Bq oaaoavg
-vj^[ aaiAVf ^g ja uoa opB^aaauoa opaanaB ja un^as 'ojn^ijsuj j^ *
-oijqig bj ap o^uaiuiBiuaaaaaB ja opuBaoAoad 'sauoiaBjaj SBqoip ap uoia
-Baijisua^uí bj ojjBuiuuajap sq '4tS6I"^8t 'Baijauíy ap
'Buipajy oiqixojL ^of 'jajaBj^ BjiAy ap oJiuiBjy,^ 'jj Q
-oj^[ X soipnjs^?^ 't4soXBsu^,, a^uauíjBiaadsa 'oinjijsuj jap sauoiaipa sbj
ap upianqiJ^sip bj ísBOiaojsiq SBaxB^ sbj b SBpBoipap sBuosjad X sauop
i uoa Biauapuodsaxaoa baiiob ua opBnuiiuoa Bq oinji^suj j^ —
i a sooiupjsi^ soipnjsa ap soujuaa uoa sauoiaDjnaui^[
'sopiuajqo sopB^nsaj soj aaqos uoiuido asjBUiaoj Bpand ofas
-uo^ ja anb ap ojafqo ja uoa sap^piAijaB ap sauapjo soj ap oun ^p^a
SBjajauoa sauoiaBiaunua ua opusuiuiiaasip ubji as 'oinijisuj J^p uoioob
bj ^p oaijaiuis anb oduiaij oxdoad jb ojajduioa BuiBJOuBd un aaaajjo
BaBd X saaoija^uB sauuojui ua BpiaajqBisa buijou bj opuainájg
•ojnijisuj jap jBuosaad ja ^od SBjja SBpoj sspBuad
-tuasap 'sa^uaaop sbj oiuoa s^aiji^uaia X sBAiiBj^STuiuipB SBaxB} uoa uoia
-Bjaa auai) anb oj ua ojubj 'oub ja a^uBjnp oq^a b sopBAajj sofBqBJj
soj ap opB^sa ja aaqos 'Biauapjsaad ns ap ofasuo^ jb oipauuaiui ns aod
X OUB33Q aouas jb jbuijojui o^bjÍj sa aui SBaiao^sijj sauotaBái^saAuj
ap ojnjiisuj jap JoqBj ap oub oiutjdas ja 6J uoa asainjauoa jy
^ :ouBaag -iouag
•ajuasaag —
-ag 'SBiauai^ X sapBpiuBttinjj ap pBjjnaB^ bj ap ouBaag ^ouag
SV3IHOXSIH S3MOI3VOIXS3AMI 3O
OXÍ1XIXSMI 33Q 3VÍ1MV VIH0IM3^
�Libros de recortes. — La colección de libros de Recortes alcanza
ya a la cantidad de 19 gruesos volúmenes con sus correspondientes
ficheros. Todo lo cual está al día.
Ediciones. — Durante este año se ha venido desarrollando una
labor editorial de gran importancia:
"Documentos para la Historia de la República Oriental del Uru
guay, tomo II, Dominación luso-brasileña, La Revolución oriental de
1822 y 1823"; la obra se encuentra en las etapas finales de su com
posición.
"Cuadernos Artiguistas": Está impreso el N. 5 que saldrá luego
que se distribuya el N. 1, ya compuesto y próximo a imprimirse. Por
disposición legal estos cuadernos terminarán de editarse en el correr
del presente año.
"Biblioteca de Impresos Raros Americanos, t. III, Gazeta de Mon
tevideo, vol. II. 1811, enero-julio": Se están imprimiendo los prólogos
y terminando de componer los índices: la obra se distribuirá muy en
breve.
Colaboración con la Facultad de Arquitectura. — En el año
que termina se dio un impulso de gran importancia a la investiga
ción sobre los orígenes de Porongos. El informe de la Srta. Arq. Otiiia
Muras al Jefe de Investigaciones es ilustrativo al respecto pero no es
posible agregarlo porque las planillas que en él se contienen no pue
den duplicarse.
Personal. — Presentó renuncia y le fue aceptada, de su cargo de
Jefe de Investigaciones el Prof. José M. Traibel. En consecuencia la
Dirección ha propuesto una reorganización de los cuadros del perso
nal del Instituto que se encuentra a consideración del Consejo.
Labor docente. — Durante el año 1953 una parte considerable
de las actividades del personal técnico del Instituto se ha dedicado a
cooperar en la función docente de la Facultad. Fuera de la acción
permanente del consejo y orientación para los alumnos de la Sección
de Historia, se han realizado en el Instituto las reuniones de trabajos
prácticos a que están obligados los estudiantes del curso de Introduc
ción a la Historia, los trabajos de preseminario correspondientes al
de Historia Americana a mi cargo y los trabajos de Seminario de los
cursos de Historia Nacional.
En los informes elevados por los profesores encargados de dichas
materias, se hace una relación detallada del funcionamiento de los
cursos prácticos.
Archivos de copias y fotocopias. — Se ha acrecentado considera
blemente el conjunto de copias y fotocopias.\
Saluda al señor Decano muy atentamente.
Por ausencia del señor Director del Instituto
E. M. Narancio
Jefe de Investigaciones
— 34 —
�oxaaaog lOJd[ I3 'aanyx 'A oaioaog -jq p 'ajuapisajg oraoo
orci^g xojaoQ p jod BpBxSajuí oAnjsa Baajoqqtg ap uoisiuiog
B[ opoijad ajsa ug — •saumaisinbpy X vaajoijq-ig ap upísimo^)
sauoiaBagqnd ap upiaaas B[ 'a[qBjaptsuoa
buijoj ua 'uaiquiBj opiaanbijua Bq as uoiaBuop Bisa ajuBipa^\[ 'SBatp
-o^ad sauoiDBaqqnd Á —oarjBjSoqqiq JopA ubjS ap ssunSp— SBjqo
ap ojunfuoa a^uBiaoduii un uoiDBuop ap jaias^sa ua Á oxunf ap saui
p ua Baajoqqrg Bjsa b o^iuiaj 'pBpisaaAiug bj ap opBxojaag ^g
. *aaajjo Baai
-oqqig tb\ anb sapBpqiqísod sb^ aaaouoa appuaiasq aojaa^ oaqqnd p
jaBJiB ap op^uas p ua 'odij ajsa ap JoqBf Bun ap BiaBaip tb\ Bxjsanuí
-ap o[jg ^osaaduii o^o[BiBa ns ap ojuaiuiiaouoo p Á ozjbui ap saui p
ua BpBzipaj 44ajjy ^p soaqg ap Bjjsanj^,, B[ ap oipaiu aod upisnjip
ns Á piaajBUi OAanu [ap uppismbpB B[ 'sBj[nsuoa sb[ ap ojuaiuipaja
a^sa ua opii^^uí Bq anb souiaajg *8BpBi[nsuoa SBjqo 690" I UBJ^siáaj as
—a^ay [ap bijojsijj ap sosana oqnq ou anb—- oub a;sg -SBjqo ^^g uoj
-aiAJis as ^S61 U3 "sopBj[nsuoa aixB ap soaqi[ ap BaiisipBjsa B[ ap oaij
-Bajsng o[ jb^ou JaaBq souiijiuiiad so^[ uoiaaiuB oub p o^aadsaj uoa
26L'Z 3P UiauinB un BOijiuáis anb o[ 'SBjqo 98S#0I opBjpsuoa uBq
as oiapaafa ajsa a^uBjnp anb souiBaBjsap 'Biauanaasuoa ug 'Baaioi[qig
Bj^sanu ua SBiauajsixa sb[ ap opuBuioj ba oinj^suj ajsa b ouafB oai[qnd
[a anb ojuaxiutaouoa [ap Á. ttooipa^oi[qig u;ja[og,, oajsanu apuix anb
upiDBiujojui B[ ap ípi^ajBUi pp uoiaBziuB^jo B[ Bjsaad anb sapBpqiq
-isod sajo^BUi sb[ ap 'oaipjSoqqiq OAjaaB pp ojuaiuipa^a pp opBAia
-ap 'ojuauuiB a[qisuas un 'souiBAa[a anb SBaijsipBjsa sb[ ua Bjjsanm as
oaqqnd pp ajJBd jod Baajoqqig B[ ap u9pBZí[ijn B[ b oju^na ug
•pBj[noBg Bjsa ua uapua^duia
as anb soipnjsa so[ BjBd BiauBjaodiui pjiA ap ajsa priajBui 'sBaipoijad
sauoxaBoqqnd sb[ ap '-aja 'uoiaB^o[BjBa 'uoioBoipsBp B[ ua ajuajsisuoa
'upiaBziuB^ao B[ ua BpBuiuqna BajBj b[ joq^[ Bjsa ap soiuBDBjsaQ
•saxojoa[ so[ ap uoiaisodsip b ojuoad X
opBqoíj 'opBiJBjuaAui Bxjuanaua as [BiaajBui ajsg SBaijBj^ogqiq sap^p
-jun llO'f 9p BJiJP B[ b op^^ag Bq pBjpaBg B[ ap Baajoqqig Bg
*opi[duina osaaojd
[a ua ua[Bsaaqos 'oíainf o^jsanu b 'anb sojuama^a soun^p JBjuB[apB
ajuaiuaAuoa souiaaaa oqBa b s^pBAag s^aJBj sb[ JB[[Bjap ap sajuy
"S6I LIB lB ^juaipuodsaajoa 'o^jbd iva b BDajot[qig B[ aod
BpBzipai xoqB[ B[ ap pmre auuojuí p pajsn b JBAap uoa ©[duing
:ouBaaQ
•ajuasaag — -BJia^jag zb^ so[
jojaoQ 'sBiauaig X sapBpiuBUinjj ap pBjpaBg B[ ap ou^aag Jouag
S6l O^V 13 31MVHÍKI
v^sxonaie vi 3a ssavaiAix^v svi 3a
�y el Sr. Romeo González. Distribuyó los rubros existentes y aprobó
numerosas adquisiciones. La labor de la Comisión en cuanto a ad
quisiciones, se ha visto entorpecida por lo reducido del rubro dispo
nible en este año y las exigencias, siempre crecientes, de los profe
sores que reclaman material bibliográfico para sus trabajos. Feliz
mente se cuenta con más rubro para el año que comienza.
Como en años anteriores se ha mantenido el criterio de adquisi
ciones directas en los países de origen, lo que hizo posible un mayor
rendimiento adquisitivo, gracias a la obtención del cambio preferencial.
Detallamos las adquisiciones que se destacan por su importancia:
"Fragmenta Historicorum Graecorum. Paris, Firmin Didot, 19281948 (5 vol.) ; Pijoan. "Summa Artis, Historia General del Arte", Ma
drid, Espasa-Calpe, 1944-1948 (15 vol.) ; "Colección de Clásicos Grie
gos". Lipsiae, B. G. Teubner, 1849-1854 (39 vol.) ; "Colección de Clá
sicos Latinos". Lipsiae, C. Tauchniti, 1828-1840 (62 vol.) ; "Dictionnaire Classique d'Histoire Naturelle". Paris, Baudouin, 1822-1829 (17
vol.) ; "Handbuch der Astrophysik". Berlín, Julius Springer, 1928-1936
(6 vol.) ; "Catalogue of Birds". Chicago, Field Museum, 1918-1948. Y
un importante conjunto de obras de Zoología.
Se ha continuado completando las colecciones iniciadas, de obras
en serie. Se han atendido las suscripciones de las aproximadamente
ochenta publicaciones periódicas que se reciben por compra.
Procesos de Organización. — Durante este período la sección de
procesos técnicos continuó trabajando con tres funcionarios, dos de
ellos técnicos, hasta el mes de junio, en el que se incorporó otro em
pleado, estudiante de la Facultad, para tareas auxiliares. Estos debie
ron dividir sus tareas entre libros y publicaciones periódicas, pues la
escasez de funcionarios técnicos no ha permitido formar el personal
especializado necesario para la Hemeroteca.
Los trabajos se distribuyeron de la siguiente manera: de enero a
marzo, preparación de las obras para la Exposición de Arte; marzo
y abril, realización de la exposición; de mayo a octubre, clasifica
ción y catalogación de las publicaciones periódicas; noviembre y di
ciembre, resolución de problemas de autores colectivos, conclusión
de las estadísticas. En forma simultánea, pero con menor intensidad
se realizaron las tareas específicas de la sección, o sea la catalogación
y clasificación de libros y folletos.
Pasamos a analizar cada uno de esos puntos, dejando de lado lo
realizado con las publicaciones periódicas, para tratarlas en el capí
tulo Hemeroteca.
Exposición de Arte. —- En el año 1952, con motivo de la nueva
donación del Dr. Emilio Oribe, y de diversas compras realizadas por
la Biblioteca, entraron unas doscientas obras de arte, cinematografía
y fotografía. Como se expresó en la Advertencia del Catálogo respec
tivo, entendiendo que la Universidad contemporánea "debe salir al
— 36 —
�sopBiJB^uaAut zaA Bnn anb 'aiuauíjBnsuaui sopiqioa.1 sbjsia3J X so^qq
so[ jBJiuag Baajoqqig bj b ubiaud Bi^ojojig X bijojsijj ap sojnqjsuj
so[ 'sajorjajuB SBiJOiuaiu ua opBuSisuoa Bq as oraoq — 'so}nipsu¡
*IOS'¿ srrptonpo^d sv^aif ap ^mo^ í¿g pvpt%uapi ap smauauafai ^
smuajvtu ap muajwi msi] -6l'T papt%uapi ap :soujaiui so-nsiSaj soj
na SBqaij saiuainífrs sbj 'sBtuapB uojBJodjoaui ag 'ODijqnd jap oidia
-jas jb ojBiparaui ap cqaauodsip Ba^d ojqq ja Ba^^ uaiq iu uBzi[Baa as
anb SBpostAoad SBqoíj ^81'I '-^aiquiBi uojBJodaoaui as sajojtiB ap oSo[
-BjBa ja ug 'loitve ap sBAtiiuijap sbj jod SBpjnjtjsns 'sBtaosiAojd sbj
jb)S3j anb X^q ssjja y •oaijqnd jb soSojBjBa soj ajjua uaXnqijjsip as
SB^sg -Qg¿ snaifvu^odoi ^ 6^"6"T sv^diwiu ap igj'^ ^oinv ap
rsBqatj sajnain^is sbj ofnpo.id
SBjqo SB^sa ap noiaBjsdajd Bq 'svpvaif'isvjo X svpnSojviva svuqo
tsajuatnSis sbj nos
sbj 'sBqaip ajuauíeidojd SBaiuaai s^ajBj sbj b o^aadsajj 'sbisia^j X sojajj
-oj 'sojqxj aajua 'sBaijBjSoijqiq sap^piun \lQ'f uoa Bjuana Baajoijqig
bj anb jaaajqBisa apand as 'sapBpiiuBa sop sbj SBpBrang -sojniji S8^'t
BJBd sojamnu 68^0^ 3P IB*l un sod as sejsiAaj ug -oioiaaafa ja jbzij
-buij jb SBpBjjua ap ojqij a^sa Bajstíoaj; anb ZSL'ZZ 8ol ^bzijbjoj ''Z^L'OZ
ohb ja BpioajqB^sa pBptjuBa bj b sopBrans 'anb sauaranjoA
U3 p^namnB sojqij ap oiJBiuaAuj jg — 'soo^jsipv)sa sojvq
•BAjiiuijap ua opBiannuoad Bq as oa unB anb
X Buiajqojd ajsa oipnjsa b auaij ^nb uotdb^ojbjbo ap ouBaijaraBonxjBg
ajiuiog jb noiDBainnuioa Bun soraajBAaja Bijaiein Bjsa ua souiBfoaaj
anb Bianaijadxa bj 3q -sBianaaajaj ¿8 ^ SBpBJina 8TI UOD o^uamora
ja ua Bjuana anb 'upiaBoiji^uapt ap ojaqaij un ap uoiobuhoj: bj uoj
-Buuuja^ap anb SBijosiAoad sBj^aj uojBidopB as 'opiua^ap oipn^sa un
ap o^anj 'sBjqo SBjsa ap Bqnsuoa Ban^as X BpxdBJ bj apuadap uoia
-BJBjaB ns ap ouio^ 'jBSjaAiun BiouaSiA ap sbuijou aaaajqB^sa b opBajj
Bq as ou anb b opiqap 'uoianjos uis aaauBuwad anb SBUiajqoíd soj ap
oun sa '"aja 'sosajSuoa 'sapBpaiaos 'sauoianqjsui ouioa sajBj 'soAijaaj
-oo sajo^nB soj ap BpBJiua Bq — •sa^ojnv otuoo socipaajoo
•oiixa uoa bdji
ua osnd soa^oijqig bj anb 'ouisiin jb sajBiouB^sns sauotDBDijipoui
b BpBsiaaad oía as uoiooas B^sa 'opiqioaj BijBa^ojBiuauía ap
jap uoiDBuapjo bj BqBjduiajuoo ou uoiDBoijiSBjg ap Biuanb
-sg ja anb opBQ uopB^BjBq a^uaiujBaa sajuBjisiA ap oqxa un uoo 'saín
ajuaináis jap eauíj Bjs^q BjaaiqB opuaioauBiujad 'ozjbiu ua onjaaja as
i Bq -sopEsajaiut soj aj^ua oXnqtJjsip as anb ja 'saao^nB X
jod opBuapjo 'oáojBjBD un ap uoiDBDijqnd bj X SBjqo SBsa ap
UOIDBDIJISBJD X UOlDBáojB^BD BJ 'sasaiU S3JJ U3 'sand 'oqBD B OA3JJ ag
•SBiJBjisaaAiun sBoaioijqtq sbj ap uaAof sbiu bj ap ojuaiuiiDaja ja jbid
Bjaxpnd a^sa 'oaijqnd ja uod ojdb^uod jbuio^ ap SBinaps 'anb BJBd
SBqoíp ap Bjjsaniu Bun JBztjBaj pipioap as '44asaiAaas apand anb
ap sajuanj sbj jaoouoa ajopuaiDBq oiJBnjonxjnsn jsn^uaAa ns ap ossd
�y catalogados son devueltos. El cuadro siguiente registra los libros y
revistas sometidos a este proceso:
Instituto de Filología: 178 libros; 219 fichas; 367 números de revistas.
Instituto de Historia: 176 libros; 232 fichas; 81 números de revistas.
Como consecuencia de la reorganización llevada a cabo en la sec
ción Hemeroteca, se enviaron a dichos institutos aquellas publicacio
nes periódicas que completaban sus colecciones especializadas y fue
ron pedidos los números de aquéllas que completaban algunas de Ja
Biblioteca Central y que no eran de interés específico para ellos. Con
tal motivo se realizó el siguiente canje: 116 números fueron enviados
de la Biblioteca Central al Instituto de Historia y 17 al de Filología.
25 números se recibieron del Instituto de Historia y 4 del de Filología.
Hemeroteca. — En el mes de mayo se comenzó la revisión y re
organización de las publicaciones periódicas. Los ficheros al público,
que el año pasado se hallaban en formación, se encuentran casi al día.
El de títulos, que permite localizar las publicaciones, está terminado.
Sólo falta duplicar parte de los ficheros de materias y países. Se in
ventarió y catalogó la donación del Rectorado efectuada en julio,
cuyo contenido se encuentra totalmente ordenado.
Inventario. — Se registró la entrada de 205 títulos nuevos que
comprenden 5.758 números. Comparando con 1952 tenemos el siguiente
cuadro:
1952— 1.176 títulos
1953— 1.381 títulos
11.300 números.
17.058 números.
Si sumamos el fondo de publicaciones periódicas de la donación
Morelli, cuyo inventario se terminó este año y que asciende a 104
títulos y 3.231 números, obtenemos un total general, al finalizar el
año 1953, de 1.485 títulos y 20.289 números.
En cuanto a los catálogos al servicio del público, el detalle de
las fichas que se produjeron este año es el siguiente:
1952— 474 de título;
468 de materia;
457 de países.
1953— 642 de título;
967 de materia;
643 de países.
Totales: 1.116"
1.435"1.100
Si sumamos a estas cifras 94 fichas de referencias, tenemos un
total general de 3.745 fichas en los catálogos de publicaciones pariódicas.
Encuademaciones. — El escaso rubro de que se dispuso este año
para encuademaciones, agregado al aumento del precio de las mismas,
explica su disminución evidente frente a los años anteriores. El número
total de volúmenes encuadernados alcanzó a 245.
Servicios al público. — A continuación se/detallan las distintas
actividades cumplidas por esta sección.
— 38 —
�—6 —
•souum^e g\ b 's^aqo g^ 'Biuajsts ajea aod 'sspBjsaad uoa^nj oub
ajsg -pBjpiaBg B[ ap souumjB so[ b 'uijB-q Á oSaia^) ap sosana so[ Ba^d
ojxaj ap e^aqo sb[ uoa BzqBaa as ouiBjsaad ajsg — "pm-uv owvjsejj
•eajuBjiaqos
•sajuBjiaqos
•sajuBjiaqos
•sajuBjiaqos
2S •¿
St9
188
t98 I
BJBd
BJBd
BJBd
BJBd
SBjqo
SBjqo
SBjqo
SBaqo
98S- 01
88¿" 1
6tl" s
too*
— S6l
— 2S6T
— TS61
— 0S61
'soud oujvno scnupjn soj ^juvunp svpi^j svuqo dp oapvundiuo^ o^pnrfj
*saaojaa^ ^^z' H 98'9 :oqiairaop b sspBjsaad
•saaojaa^ 6S^'^ B 0S¿' ^anjaa^ ap b^b ua SBpsjsaad
98S0T
26
SSO* I
It2'
690" I
S
286
SBJSIAa^
BTJOJSIJJ
BanjBaajig
9jay
3BpB3T^dB 8BiaU9i^
SBand SBiauai^
ZLZ
69
102
tO9
S96T
It
Bi^olO1ig
sa^iaog SBiau^i^
uoiáiía\j
Biáo^oais^
Bjjosopg
sapaaua^ s^aqQ
svuajviu uod t¡imavimuiÁ\asin
98S01
2SI
aaqiuaiaiQ
9jqUI9IAO\[
aaqnjaQ
9jqUI9IJ9g
oisoSy
19
ts¿
S601
60IT
un
816
9S2T
SIt
2tS
2t8
89¿
898
099
96
0S¿
0¿
6t
092
982
oqnf
oiun|*
oXbj^t
• 8201
IH^V
01
889
Itt
0S
ozjbj^t
oaaaqag
oaaug
saj\[
svaaQ
(sauoiaBAOuaa X oqiaiuiop b 'b^bs ua ouiBjsaad)
Á, svuqo ap jv^o) ojuatiuiaoui jap oupvv^
rajuamSis ya sa aqBjap
oub ^a ajuBanp oaqqnd ye SBpiAaas SBjqo ap |bjoj ^g — 'oiuvjsau^
�Préstamo especial a Institutos y Laboratorios. — Los Institutos y
Laboratorios retiran de la Biblioteca Central, el material bibliográfico
necesario para sus actividades normales o investigaciones específicas.
Ese material se presta sin límites de tiempo ni de número. La cantidad
de obras que cada laboratorio o instituto retiene al finalizar este año,
es el siguiente:
Laboratorio de:Laboratorio de:
Anatomía Microscópica . .21 Paleontología
15
Biol. General y Exper. . .51 Química
33
Botánica
10
Química-física
1
Entomología23
Zoología
4
Fotografía5 Dep. de Lingüística
10
Genética
2" de Liter. Iberoamericana20
Hidrobiología
24 Instituto de Historia
1
Préstamo entre los Institutos y la Biblioteca Central. — Con el
Instituto de Historia y el de Filología se ha seguido un sistema espe
cial de préstamo, respecto a las obras que se encuentran en los mismos
y que son pedidas en la Biblioteca Central. El libro es solicitado al
Instituto por el empleado de préstamo, mediante una boleta que queda
en el Instituto mientras es retenido por el lector, y que vuelve a la
Biblioteca en el momento de su devolución, a efectos de dejar regis
trados esos pedidos. Al mismo tiempo el solicitante llena las boletas
corrientes de préstamo en sala o domicilio y le son reclamadas en
su caso, entrando en los controles y estadísticas habituales. La canti
dad de obras de los institutos prestadas este año por la Biblioteca
Central se detalla a continuación:
Instituto de Historia, 52 obras. Instituto de Filología: 47 obras.
Reclamos. — El reclamo de las obras retrasadas en el préstamo
a domicilio se hace, por lo general, semanalmente. Este año se han
enviado 785 avisos.
Sistema de reservas. — Cuando un lector solicita un libro que
está siendo utilizado por otro, automáticamente queda reservado para
el último solicitante, mediante un sistema de reservas. Este año se
han realizado 418 de estas reservas. Suelen ser varios los lectores que
esperan la devolución sucesiva de un mismo libro. Esto indica que
sería necesario duplicar algunas obras muy leídas. Si el lector que
espera la devolución de una obra, no acude en la fecha a retirarlo, se
le avisa por carta o teléfono. Este año se han realizado 87 avisos.
Información y Consulta. — La Biblioteca ha preparado biblio
grafías sobre temas especiales, del material que ella posee para los
casos que se le ha solicitado. Son de destacar las realizadas este año
sobre Nietzsche - Heidegger - Sartre y sobre Estética, que quedan a
disposición de los lectores. La actividad normal del préstamo da lugar
— 40 —
�ap ]tso(j
•uopBjapisuoa Bjp sbiu xui ap sauoisajdxa sb[^
pp soaquiaiiu SBtuap X oubd^q ^ouag p JBjuasajd ojbjS sa ata 'a^q
-isod anj anb ua sosbd so[ sopoj ua sb^jio b souopuapitaaj X BAij^fqo
buijoj ua ^aaBq ap opB^Bjj souiaq anb 'auuojut ajsa jbzi[buij jy
•ojBj^oauíiui b uaiuijduii as Baajoqqig B| ap sauoiaipa SB^
•uojBjia^os o\ anb sopBsaaajuí
a sajuBjistA ^Jiua oXnqiJjsip as X BpBztjBaj uoiaisodx^ b^ b Bin^ ap
ptAJis 'osaadxa as bX otnoa 'anb '^S6I ua sBpB^odaoaui Bi^Baáojo^ X
'aiay ap SBaqQ ap oSo^b^b^ \a 'sBuiapB 'ojipa ag
'l ojamnu ¡a
oaauínu ouii^n j^ qBJasauíwj bui.ioj ua ^S6t 9P S9UÍJ
apsap asopuBiipa '[Btisuaui aiuauqBiaiui anj 'sauoian^tjsui a sajuBip
-njsa 'saiosajojd b aXnqtJ^sip as anb ssjqo ap Bjsq ^js^ -Biauaasixa ap
oub ojJBna ns b isb oáa^ anb p 'oatjBjáoqqig ujiapg pp sojauínu
o^jBna '%! ua opBoqqnd u^q ag — 'vaajoijqi^ v\ ap sauoiaip^
•uoisnjxp BiaBsaaau bj
Biqpai ou 'ogpiuiop b asjB^saad ou aod anb piaajBiu un ap ooqqnd
pp ajJBd jod o^uaiuipouoa p optnqijjuoa Bq og^ 'SBpiqpaj sauopBa
-gqnd SBiupfn sb^ 'pBpipouioa uoa SBpB^nsuoa apand anb 'oaqqnd p
aiuauíBiaajip 'jiqíqxa oub a^sa oppiíujad ^q ojaaja [B opBupsap a^uaui
-ppadsa apptuu ujq — 'svaipoiuad sauoianaijqnd ap
•a^tsod ajuauízBotp sbiu o^ oqBD b asjBAag ap bibjj anb
'opBDsnq piaajBui pp BaaaaB uopB^uapo X aojoa^ [ap uopua^B Bun b
�
Dublin Core
The Dublin Core metadata element set is common to all Omeka records, including items, files, and collections. For more information see, http://dublincore.org/documents/dces/.
Title
A name given to the resource
Revista de la Facultad de Humanidades y Ciencias
Creator
An entity primarily responsible for making the resource
Facultad de Humanidades y Ciencias
Publisher
An entity responsible for making the resource available
Facultad de Humanidades y Ciencias de la Educación
Date
A point or period of time associated with an event in the lifecycle of the resource
1947-1989
Rights
Information about rights held in and over the resource
Facultad de Humanidades y Ciencias de la Educación
Language
A language of the resource
Español
Type
The nature or genre of the resource
Publicación periódica
Contributor
An entity responsible for making contributions to the resource
Lic. Pablo Darriulat
Dublin Core
The Dublin Core metadata element set is common to all Omeka records, including items, files, and collections. For more information see, http://dublincore.org/documents/dces/.
Title
A name given to the resource
Crónica
Description
An account of the resource
Crónica del año 1953 de la Facultad de Humanidades y Ciencias.
Source
A related resource from which the described resource is derived
Revista de la Facultad de Humanidades y Ciencias /Universidad de la República. Montevideo : FHC, UR , Diciembre 1953, Nº 11 : p. 5-41
Publisher
An entity responsible for making the resource available
Facultad de Humanidades y Ciencias
Date
A point or period of time associated with an event in the lifecycle of the resource
1953
Rights
Information about rights held in and over the resource
Facultad de Humanidades y Ciencias
Language
A language of the resource
Español
Type
The nature or genre of the resource
Publicación periódica
BIBLIOTECA
DEPARTAMENTO DE LINGUISTICA
INSTITUTO DE FILOLOGIA
INSTITUTO DE INVESTIGACIONES HISTORICAS
OBSERVATORIO ASTRONOMICO